Nero

Nero
5de Keiser van die Romeinse Ryk
Borsbeeld van Nero in die Kapitolynse Museum, Rome
Borsbeeld van Nero in die Kapitolynse Museum, Rome
Regeer 13 Oktober 54 – 9 Junie 68 (vir 13 jare en 240 dae)
Volle naam Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus
Gebore 15 Desember 37; Antium, Italië
Oorlede 9 Junie 68; buite Rome, Romeinse Ryk (op 30)
Begrawe Mausoleum van Domitii Ahenobarbi, Rome
Voorganger Claudius
Opvolger Galba
Adellike huis Julio-Claudiese dinastie
Vader Gnaeus Domitius Ahenobarbus
Moeder Agrippina die jongere
Eggenote Claudia Octavia
Poppaea Sabina
Statilia Messalina
Kinders Claudia Augusta

Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus[1] (15 Desember 37 n.C. – 9 Junie 68 n.C.[2]), gebore Lucius Domitius Ahenobarbus, en algemeen bekend as Nero, was die vyfde Romeinse Keiser van 54 tot 68. Hy was die laaste keiser van die Julio-Claudiese dinastie. Nero is aangeneem deur sy grootoom Claudius[3] om sy erfgenaam en opvolger te word. Hy het die bewind aanvaar in 54, met die afsterwe van Claudius. Volgens oorlewering het Nero sy heersertitel grootliks te danke gehad aan die intriges van sy moeder.

Borsbeeld van keiser Nero as jong man

Tydens sy regering het Nero heelwat van sy aandag gefokus op diplomasie, handel en toevoegings tot die kulturele kapitaal van die ryk. Hy het die aanbou van teaters gelas en atletiekspele bevorder. Tydens sy bewind het die gedugte generaal Corbulo 'n suksesvolle oorlog gevoer en vrede beding met die Arsakideryk (vroeë Parthers). Sy generaal Suetonius Paulinus het 'n opstand in Britannia onderdruk. Verder het hy die Bosporus-koninkryk by die ryk geannekseer, en die Eerste Romeins-Joodse oorlog het begin.

In 64 is dele van Rome vernietig in die Groot brand van Rome. In 68 het die opstand van Vindex in Gallië, en die latere uitroeping tot keiser van Galba in Hispanië, Nero uit die kussings gelig. In die aangesig van 'n sluipmoord of terregstelling, het hy op 9 Junie 68 selfmoord gepleeg.[4]

Nero se bewind word dikwels verbind met tirannie en uitspattigheid.[5] Hy is bekend vir 'n aantal terregstellings, insluitend die van sy ma[6] en die waarskynlike moord deur vergiftiging van sy stiefbroer, Britannicus - Claudius se seun wat as moontlike troonpretendent beskou moes word. Bewerings dat hy sy swanger vrou Poppaea Sabina doodgeskop het lyk twyfelagtig nadat 'n vertaalde gedig oor haar vergoddeliking ontdek is. Blykbaar word Nero en Poppaea Sabina as die ideaal van 'n egpaar uitgebeeld wat deur die dood van mekaar geskei is.[7] Claudia Augusta, die enigste dogter wat uit die huwelik gebore is, is enkele maande na haar geboorte oorlede.

Sienings oor Nero is grootliks beïnvloed deur propaganda en - in die moderne tydperk - deur uitbeeldings in die media (soos die Britse akteur Peter Ustinov se paraderol as waansinnige keiser wat die lier bespeel terwyl Rome brand in 'n Hollywood-rolprent van 1951). Die lierspeelgerug het sy oorsprong in Suetonius se keiserbiografie Die Lewens van die Twaalf Keisers: Die Lewe van Nero.[8] Ook is beweer dat hy Rome self aan die brand gesteek het om sy visie van 'n nuwe Roma - Roma Nova of Neropolis - te verwesenlik. Nero was egter nie in Rome aanwesig toe die brand, wat ses dae lank sou woed, uitgebreek het nie. Hy het, toe hy nuus oor die ramp verneem het, haastig na die hoofstad teruggekeer om persoonlik betrokke te raak by die koördinasie van brandbestryding. Ook het hy die ramp- en noodhulp georganiseer.

Een van die vroegste vervolgings van Christene - destyds 'n radikale sekte wat net soos Jode vanweë hul kompromislose monoteïstiese geloofsoortuigings nie ingepas het in die kollektiewe religieuse kultus van Rome nie - het hoogs waarskynlik in die nasleep van die brandramp plaasgevind. Net soos in die latere Groot Brand van Londen in 1666 is die owerheid deur die bevolking genoodsaak om skuldiges te vind vir die brandramp (wat in 'n digbeboude stedelike omgewing met geboue vol van maklik ontvlambare materiaal as 'n ongeluk beskou moes word). Aanhangers van 'n ongewilde oosterse sekte was welkome sondebokke. Volgens oorlewerings het Nero gevange Christene in sy tuin verbrand het vir nagtelike beligting. Hierdie siening berus op die geskrifte van Tacitus, Suetonius en Cassius Dio, die vernaamste behoue bronne vir Nero se bewind.

Min ekstante bronne vermeld Nero in 'n positiewe lig.[9] Sekere bronne egter, insluitend sekere van die bogenoemdes, beeld hom uit as 'n keiser wat gewild was onder die gewone Romeinse mense, veral in die Ooste.[10]

Opvallend genoeg het die latere keiser Trajanus, wat tussen 98 en 117 geregeer het (en geen besondere rede gehad het om Nero in 'n positiewe lig te stel nie), in een van sy bekendste opmerkings, wat hy verskeie kere herhaal het, daarop verwys dat Nero se bewind - of tenminste die eerste jare van sy regeringstyd tussen 54 en 59 - beter was as dié van alle ander Romeinse heersers.[11]

Die bestudering van Nero is problematies aangesien sekere moderne historici die betroubaarheid van antieke bronne bevraagteken wanneer oor Nero se tiranniese handelinge berig word.[12] Nero se ongewildheid in sekere kringe het voortgespruit uit 'n hele reeks karaktertrekke, houdings en handelinge:

  • sy graecofilie (voorliefde vir Griekse kultuur en leefstyl) is deur talle Romeine met argwaan bejeën,
  • sy pogings om as alleenheerser volgens die voorbeeld van oosterse absolute monargieë te regeer het 'n sterk mate van weerstand uitgelok by aanhangers van ou republikeinse ideale,
  • sy simboliese sluiting van die poorte van die Janustempel as begin van 'n lang vredestydperk was ongewild by Romeinse militariste.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Ook genoem 'Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus
  2. ↑ Nero se geboortedag word gelys in Suetonius, Die Lewens van die Twaalf Keisers, Lewe van Nero 6. Sy sterfdag is egter onseker, miskien omdat Galba as keiser uitgeroep is voor Nero se oorlye. 'n Datum van 9 Junie word in Hiëronimus se Kroniek verskaf, wat Nero se bewindstermyn aandui as 13 jaar, 7 maande en 28 dae. Cassius Dio, Romeinse Geskiedenis LXII.3 en Josephus, Oorlog van die Jode IV, sê dat Nero se bewind 13 jaar en 8 maande geduur het, wat dui op 11 Junie.
  3. ↑ Broer van sy oupa Germanicus
  4. ↑ Suetonius berig dat Nero selfmoord gepleeg het in: Suetonius, Die Lewens van die Twaalf Ceasars, Lewe van Nero 49; Sulpicius Severus, wat moontlik Tacitus se verlore fragmente as bron benut het, berig oor 'n onsekerheid of Nero selfmoord gepleeg het, Sulpicius Severus, Chronica II.29, sien ook T.D. Barnes, "The Fragments of Tacitus' Histories", Classical Philology (1977), p. 228.
  5. ↑ Galba het Nero se luxuria gekritiseer, beide wat sy publieke en private oormatige uitgawes betref, tydens die opstand, Tacitus, Annale I.16; Kragelund, Patrick, "Nero's Luxuria, in Tacitus and in the Octavia", The Classical Quarterly, 2000, pp. 494–515.
  6. ↑ Verwysings na Nero se moedersmoord word gevind in die Sibillynse Orakels 5.490–520, in The Monk's Tale van Geoffrey Chaucer se Canterbury Tales, en William Shakespeare se Hamlet 3.ii.
  7. ↑ livescience.com: Ancient Poem Praises Murderous Emperor Nero. Besoek op 13 Januarie 2020
  8. ↑ (en) PiT Poetry in Translation - Suetonius: The Twelve Caesars. Book VI: Nero. Besoek op 13 Januarie 2020
  9. ↑ Dit sluit in Lucan se Burgeroorlog, Seneca die jongere se Oor Barmhartigheid en Dion Chrysostomos se Besprekings benewens verskeie Romeinse munte en inskrifte.
  10. ↑ Tacitus, Geskiednisse I.4, I.5, I.13, II.8; Suetonius, Die Lewens van die Twaalf Keisers: Die Lewe van Nero 57, Lewe van Otho 7, Lewe van Vitellius 11; Philostratus II, Die Lewe van Apollonius 5.41; Dion Chrysostomos, Bespreking XXI, Oor Skoonheid.
  11. ↑ Holger Sonnabend: Nero. Inszenierung der Macht. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 2016, bl. 8
  12. ↑ Rakende vuur en Christenvervolging, sien F.W. Clayton, "Tacitus and Christian Persecution", The Classical Quarterly, pp. 81–85; B.W. Henderson, Life and Principate of the Emperor Nero, p. 437; Omtrent algemene vooroordeel jeens Nero, sien Edward Champlin, Nero, Cambridge, MA: Harvard University Press, 2003, pp. 36–52 (ISBN 0-674-01192-9