Nikolai Gogol

Nikolai Gogol
Gebore
Nikolai Wasiljewitsj Gogol

31 Maart 1809
Sorotsjintsi, Poltawa-goewernoraat, Russiese Ryk (tans Oekraïne)
Sterf4 Maart 1852 (op 42)
Moskou, Russiese Ryk
NasionaliteitRussiese Ryk
BeroepDramaturg, kortverhaalskrywer en romanskrywer
Handtekening

Nikolai Wasiljewitsj Gógol (Russies: Никола́й Васи́льевич Го́голь, Oekraïens: Мико́ла Васи́льович Го́голь, Mikola Wasilowitsj Hohol; 31 Maart [O.S. 19 Maart] 1809 – 4 Maart [O.S. 21 Februarie] 1852[1]) was ’n Oekraïens gebore Russiese skrywer van toneelstukke, romans en kortverhale.[1]

Hy is deur sy tydgenote beskou as een van die voortreflike figure van die natuurlike skool van Russiese letterkundige realisme, hoewel latere kenners in Gogol se werke ’n fundamentele romantiese aspek gevind het, met tekens van surrealisme en die groteske (Die Neus, Wi, Die Jas, Nefski Prospekt). Sy vroeëre werke, soos Aande op ’n Plaas naby Dikanka, is beïnvloed deur sy Oekraïense opvoeding en die Oekraïense kultuur en folklore.[2][3] Sy latere werke het gehandel oor politieke korrupsie in die Russiese Ryk (Die Regeringsinspekteur, Dooie Siele) en dit het gelei tot sy eindelike verbanning.

Van sy ander bekende werke is die roman Taras Boelba (1835), die toneelstuk Huwelik (1842) en die kortverhale Dagboek van ’n Kranksinnige, Die Verhaal van hoe Iwan Iwanowitsj gestry het met Iwan Nikiforowitsj, Die Portret en Die Koets.

Lewe

[wysig | wysig bron]

Nikolai Wasiljewitsj Gogol is in die stad Sorotsjintsi in Oekraïne gebore. Nadat hy sy gimnasiumopleiding ('n soort hoërskool met 'n sterk klassieke grondslag) voltooi het, het hy na Sint Petersburg vertrek om as justisieamptenaar te werk. In 1829 het hy op eie koste sy eerste werk, Hans Küchelgarten, gepubliseer. Weens die spottende kritiek wat dit uitgelok het, het hy die hele oplaag teruggekoop, dit verbrand en besluit om na Amerika te verhuis. 'n Paar weke later was hy egter terug in Sint Petersburg.

In die daaropvolgende jare het hy 'n paar verhale in tydskrifte gepubliseer en goed bevriend geraak met Poesjkin. In 1831/'32 het die 8 romantiese, folkloristiese vertellings Aande op ’n Plaas naby Dikanka, wat in Oekraïne afspeel, in twee dele verskyn. Dit het groot byval gevind. Die beroemde toneelstuk Die hersiener is in 1836 vir die eerste keer opgevoer. Dit handel oor 'n dorp waar 'n jong man verkeerdelik as die regeringsinspekteur aangesien word en munt slaan uit die mense wie se gewetens hulle pla. Die stuk was ook baie geslaag, maar Gogol was ontsteld toe hy agterkom hy word slegs as skrywer van sosiale satires beskou is en nie as die profeet wat hy gemeen het hy was nie. Hy het weer na die buiteland gevlug, waar hy met kort tussenposes tot in 1841 gebly het. Sy meesterstuk, Dooie siele (1842), wat reeds in 1835 begin is, is ook in die buiteland (Rome) voltooi. Dit is 'n meesleurende, bont skets van bisarre mense, onsinnige situasies en gesprekke met die mees absurde detail, afgewissel deur liriese beskrywings. Dit was besonder suksesvol maar het ook skerp kritiek ontlok. Met die gevoel dat hy heeltemal misken is en misluk het, het hy 'n derde keer buiteland toe vertrek en wanhopig probeer om inspirasie vir 'n tweede deel van Dooie siele te kry. Hierin sou die goeie kante van die mens na vore kom sodat die publiek hom uiteindelik as skrywer en profeet sou erken.

In 1847 het Gogol 'n versameling briewe gepubliseer waarin hy op 'n aanvallende wyse sy idees oor godsdiens, die samelewing en kuns uiteensit. Die boek het groot verontwaardiging gewek, veral omdat die publiek weer 'n humoristiese werk verwag het en allermins 'n verdediging van onder meer Iyfeienaarskap en outokrasie.

In 1848 het Gogol, ná 'n reis deur Palestina, na Rusland teruggekeer, waar hy hom heeltemal oorgegee het aan 'n vroomheid wat al hoe groter afmetinge aangeneem het. Enkele dae voor sy dood in Moskou het hy, uitgeput en half kranksinnig ná onder meer 'n vastyd, die tweede deel van sy roman Dooie siele verbrand. Dié werk was toe, ná 10 jaar, byna voltooi.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 "Nikolay Gogol". Encyclopædia Britannica (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Maart 2010. Besoek op 31 Desember 2010.
  2. ↑ Ilnytzkyj, Oleh. "The Nationalism of Nikolai Gogol': Betwixt and Between?" Geargiveer 8 Augustus 2013 op Wayback Machine, Canadian Slavonic Papers Sep.–Des. 2007. URL bsoek op 15 Junie 2008.
  3. ↑ Karpuk, Paul A. "Gogol's Research on Ukrainian Customs for the Dikan'ka Tales". Russian Review, Vol. 56, No. 2 (April 1997), ble. 209–232.

Ekstra bronne

[wysig | wysig bron]

Nog leestof

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]