Nostradamus

Nostradamus: oorspronklike portret deur sy seun César

Michel de Nostredame (afhangende van die bron, 14 of 21 Desember 1503^[1] – 2 Julie 1566), gewoonlik verlatyns na Nostradamus was ’n Franse apteker en beroemde siener wat versamelings profesieë gepubliseer het wat sedertdien beroemd geword het. Hy is die bekendste vir sy boek Les Propheties, waarvan die eerste uitgawe in 1555 verskyn het. Sedert die publikasie van dié boek, wat ná sy dood omtrent nog nooit uit druk was nie, het Nostradamus ’n gevolg gekry wat, tesame met die populêre pers, aan hom erkenning gee vir die voorspelling van baie groot wêreldgebeurtenisse. Die meeste akademiese bronne hou vol dat die verband tussen wêreldgebeure en Nostradamus se kwatryne hoofsaaklik is as gevolg van wanvertolkings of wanvertalings (soms opsetlik) of dat dit andersins so vaag is dat dit nutteloos is as ’n bewys dat dit ware voorspellings was.

Biografie

Nostredame se vermeende geboorteplek voor dit onlangs opgeknap is, Saint-Rémy-de-Provence

Kinderjare

Michel de Nostredame is op óf 14 óf 21 Desember 1503 in Saint-Rémy-de-Provence, Provence, Frankryk gebore, waar sy vermeende geboorteplek nog steeds bestaan. Hy was een van ten minste nege kinders van Jaume (of Jacques) de Nostredame en Reynière (of Renée) de Saint-Rémy, die kleindogter van Pierre de Saint-Rémy wat as ’n geneesheer in Saint-Rémy gewerk het. Jaume se familie was oorspronklik Joods, maar sy vader, Cresquas, ’n graan- en geldwisselaar, wat in Avignon gewoon het, het hom omstreeks 1459–1460 tot die Katolieke Kerk bekeer, en het die voornaam "Pierre" en die van "Nostredame" (ons Liewe Vrou), die heilige op wie se dag sy bekering bevestig is, aangeneem. Die vroegste voorouer wat aan vaderskant geïdentifiseer kan word, is Astruge van Carcassonne, wat in ongeveer 1420 gesterf het. Michel se broers en susters was onder andere Delphine, Jean (c. 1507–1577), Pierre, Hector, Louis, Bertrand, Jean II (gebore 1522) en Antoine (gebore 1523).

Studentejare

Op 15-jarige leeftyd^[2] het Nostredame by die Universiteit van Avignon ingeskryf vir sy baccalaureus-graad. Ná ’n bietjie meer as ’n jaar (waartydens hy die gewone trivium van grammatika, retoriek en logika sou bestudeer het eerder as die latere quadrivium van meetkunde, wiskunde, musiek en astronomie/astrologie), moes hy Avignon verlaat toe die universiteit gesluit het as gevolg van ’n uitbraak van die pes. Nadat hy Avignon verlaat het, het Nostredame, volgens sy eie verslag, van 1521 af agt jaar lank deur die platteland gereis en kruierate nagevors. In 1529, ná ’n paar jaar as apteker, het hy by die Universiteit van Montpellier ingeskryf om ’n dokter te word. Hy is kort daarna deur die studenteprokurator, Guillaume Rondelet, geskors toe daar uitgevind is dat hy ’n apteker was, ’n "ambag" wat uitdruklik deur die universiteit se statute verbied is,^[3] en dat hy dokters belaster het.^[4] Die skorsingsdokument, BIU Montpellier, Register S 2 folio 87, bestaan vandag nog in die fakulteitsbiblioteek.^[5] Party van sy uitgewers en korrespondente het hom egter later 'dokter' genoem. Ná sy skorsing het Nostredame aangehou werk, waarskynlik steeds as ’n apteker, en beroemd geword omdat hy ’n "roospil" geskep het wat vermoedelik beskerming teen die pes gebied het.^[6]

Huwelik en geneeskundige werk

In 1531 is Nostredame deur Jules-César Scaliger, ’n vooraanstaande geleerde uit die Renaissance, genooi om na Agen te gaan. Daar het hy getrou met ’n vrou  wie se naam moontlik Henriette d'Encausse was, by wie hy twee kinders gehad het. In 1534 het sy vrou en kinders gesterf, waarskynlik van die pes. Ná hulle dood het hy aangehou reis, en deur Frankryk en moontlik Italië getrek.

Nostradamus se huis in Salon-de-Provence, soos herbou ná die aardbewing in 1909

Toe hy in 1545 teruggekeer het, het hy die vooraanstaande geneesheer Louis Serre gehelp in sy stryd teen ’n groot uitbraak van die pes in Marseille, en het daarna verdere siekte-uitbrake alleen in Salon-de-Provence en in die hoofstad van die streek, Aix-en-Provence, bestry. Uiteindelik het hy hom in 1547 in Salon-de-Provence gevestig, in die huis wat vandag nog bestaan, waar hy getrou het met ’n ryk weduwee met die naam Anne Ponsarde, by wie hy ses kinders gehad het—drie dogters en drie seuns. Tussen 1556 en 1567 het hy en sy vrou ’n een-dertiende aandeel bekom in ’n groot kanaalprojek wat georganiseer is deur Adam de Craponne om die hoofsaaklik dorre Salon-de-Provence en die nabygeleë Désert de la Crau uit die Durancerivier te besproei.

Siener

Ná nog ’n besoek aan Italië het Nostredame van die geneeskunde begin wegbeweeg en nader aan die okkulte gekom. Soos destyds gewild was, het hy ’n almanak vir 1550 geskryf en vir die eerste keer sy naam verlatyns, van Nostredame na Nostradamus. Hy was so aangemoedig deur die sukses van die almanak dat hy besluit het om jaarliks een of twee te skryf. As hulle saam beskou word, bevat hulle ten minste 6 338 profesieë, sowel as ten minste elf jaarlikse kalenders, wat almal op 1 Januarie begin en nie, soos soms gedink word, in Maart nie. Dit was hoofsaaklik as gevolg van die almanakke dat mense uit die adelstand en ander prominente persone van heinde en verre hom begin vra het vir horoskope en spiritistiese raat, hoewel hy gewoonlik verwag het dat sy kliënte die geboortekaarte moes voorsien waarop hy dit gegrond het en dit nie self uitgewerk het soos ’n professionele astroloog dit sou gedoen het nie. Wanneer hy verplig was om dit self te probeer doen op grond van die gepubliseerde tabelle wat destyds beskikbaar was, het hy dikwels foute gemaak en nie die syfers vir sy kliënte se geboorteplek of -tyd aangepas nie.

Hy het begin met ’n projek om ’n boek te skryf van eenduisend hoofsaaklik Franse kwatryne,^[7] wat die meestal ongedateerde profesieë uitmaak waarvoor hy vandag die beroemdste is. Hy het kwesbaar gevoel vir teenstand op godsdiensgebied, en het gevolglik ’n metode uitgewerk om sy bedoeling te verberg deur ’n uitdrukkingsvorm soortgelyk aan dié van Virgilius, woordspeletjies en ’n mengsel van ander tale soos Grieks, Italiaans, Latyn en Provensaals. Om tegniese redes wat verband hou met hulle publikasie in drie aflewerings (die uitgewer van die derde en laaste aflewering was blykbaar onwillig om in die middel van ’n boek met 100 verse te begin) het die laaste agt-en-vyftig kwatryne van die sewende honderdtal in geen uitgawe behoue gebly nie.

Die kwatryne, wat in ’n boek gepubliseer is wat Les Propheties (Die Profesieë) genoem is, het ’n gemengde reaksie uitgelok toe dit gepubliseer is. Party mense het gedink dat Nostradamus ’n agent van die duiwel, ’n bedrieër, of gek, was, terwyl baie van die vername mense blykbaar anders gedink het. Catharina de' Medici, die vrou van koning Hendrik II van Frankryk, was een van Nostradamus se grootste bewonderaars. Nadat sy sy almanakke vir 1555 gelees het, wat gesinspeel het op ongenoemde bedreigings vir die koninklike gesin, het sy hom na Parys laat kom om dit te verklaar en horoskope vir haar kinders te laat opstel. Nostradamus was destyds bang dat hy onthoof sou word, maar teen die tyd van sy dood in 1566, het koningin Catharina hom Raadgewer en Geneesheer vir haar seun, die jong koning Karel IX van Frankryk gemaak.

Party verslae van Nostradamus se lewe sê dat hy bang was om vir kettery vervolg te word deur die Inkwisisie, maar nóg profesie nóg astrologie is deur die Inkwsisie ondersoek, en hy sou alleenlik in gevaar gewees het as hy towerkuns gebruik het om dit te ondersteun. In 1538 het hy in Agen by die Kerk in die moeilikheid gekom nadat ’n Inkwisiteur die gebied besoek het op soek na anti-Katolieke beskouings.^[8] Sy kort gevangenisstraf in Margnane in laat-1561 was eintlik omdat hy ’n onlangse koninklike dekreet geminag het deur sy almanak vir 1562 te publiseer sonder dat dit vooraf deur ’n biskop goedgekeur is.

Laaste jare en dood

Nostradamus se huidige graf in die Collégiale Saint-Laurent, Salon, waarheen sy verspreide oorskot ná 1789 gebring is.

Standbeeld van Nostradamus in Salon-de-Provence

Teen 1566 het Nostradamus se jig, wat hom baie jare lank pyn besorg het en dit vir hom baie moeilik gemaak het om rond te beweeg, in edeem, of watersug, omgesit. In laat-Junie het hy sy prokureur geroep om ’n uitgebreide testament op te stel wat sy eiendom plus 3 444 krone (ongeveer $300,000 volgens hedendaagse waardes), minus ’n paar skulde, aan sy vrou bemaak het, by haar hertroue, in trust vir haar seuns, by hulle vyf-en-twintigste verjaarsdag, en vir haar dogters, by hulle huwelik. Dit is gevolg deur ’n baie korter kodisil. Op die aand van 1 Julie het hy glo vir sy sekretaris, Jean de Chavigny, gesê: "Jy sal my by die sonsopkoms nie lewend vind nie." Die volgende oggend is hy glo dood aangetref, waar hy op die vloer langs sy bed en ’n bankie gelê het (Voorbode 141 [oorspronklik 152] vir November 1567, soos ná sy dood geredigeer deur Chavigny om te pas by wat gebeur het) Hy is in die plaaslike Fransiskaanse kapel in Salon begrawe (’n gedeelte daarvan is nou deel van die restaurant La Brocherie), maar gedurende die Franse Rewolusie is hy in die Collégiale Saint-Laurent herbegrawe, waar sy graf vandag nog is.

Verwysings

1. Die meeste ooggetuies van sy oorspronklike grafskrif (wat sy seun Caesar en die geskiedskrywer Honoré Bouche insluit) dui op 21 Desember, maar ’n paar (onder meer sy sekretaris Chavigny) sê die 14de.
2. Lemesurier 2010.
3. Benazra, R, Espace Nostradamus
4. Lemesurier 2010, p. 48-9.
5. Lemesurier 2003, p. 2.
6. Nostradamus, Michel, Traite des fardemens et des confitures, 1555, 1556, 1557
7. Gregorio, Mario. "Centuries of Nostradamus" (in Engels). Propheties.it. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2016. Besoek op 20 Maart 2010.
8. Ian Wilson (1 April 2014). Nostradamus: The Man Behind the Prophecies. St. Martin's Press. pp. 62–. ISBN 978-1-4668-6737-6.