Oorsprong van musiek

"Dawid met sy harp" deur Paris Psalter in ongeveer 960, Konstantinopel

Daar bestaan baie teorieë oor die oorsprong van musiek. Só word daar in volksverhale, mites en sages van die volkere vertel van die bo-aardse, goddelike oorsprong van musiek, en dikwels het die musiek in hierdie verhale een of ander towerkrag. Musiekwetenskaplikes probeer die ontstaan van musiek verklaar deur byvoorbeeld te sê dat die oermens mooi dieregeluide probeer naboots het. Dit is egter alles teorieë wat nie bewys kan word nie.

Musiek is klank en verdwyn weer sodra dit gemaak is. Daarom bestaan ons kennis oor die musiek van die tyd voor die koms van die grammofoon uit die feite wat in beeld en op skrif aan ons oorgelewer is. Musiek wat in musieknotasie vasgehou is, kan ons ook alleen dán weer in klank laat herleef as ons die ou notasietekens kan lees. Ons weet dan ook relatief min oor die musiek van die ou beskawings van die Antieke of Oudheid. In elk geval sal ons nooit presies kan weet hoe dit geklink het nie. Historiese- en veral argeologiese navorsing het interessante feite aan die lig gebring oor die musiek en veral die musiekbeoefening van die ou kulture, byvoorbeeld China, Egipte, Mesopotamië, en Israel. Oor laasgenoemde kan ook heelwat aanduidings uit die Bybel gekry word.

Musiek van die ou beskawings

[wysig | wysig bron]

China

[wysig | wysig bron]

Reeds teen die jaar 3000 v.C. het die Chinese begin om 'n grondtoon vas te lê sodat die instrumentebouers hul instrumente daarvolgens kon bou om samespel moontlik te maak. Elke nuwe dinastie (keiserhuis) het 'n nuwe grondtoon bepaal om daarmee die begin van 'n nuwe orde aan te dui. Só belangrik was die plek van musiek in die antieke Chinese beskawing. Confucius het in die 6de eeu v.C. dan ook al die belangrikheid van musiek in die opvoeding van die kind beklemtoon. Die Chinese het op die kin ('n soort siter), fluite en slaginstrumente gespeel.

Egipte

[wysig | wysig bron]

Die ou Egiptenare het 'n verskeidenheid instrumente bespeel, soos byvoorbeeld harp, fluit en trompet. Hierdie instrumente het natuurlik nog baie anders gelyk as ons huidige instrumente met dieselfde name. Daar bestaan vandag nog baie afbeeldings van Egiptiese musici en daar is ook oorblyfsels van instrumente uitgegrawe. Die kennis van musiekteorie was by die Egiptenare 'n geheime wetenskap van die priesters.

Mesopotamië

[wysig | wysig bron]

Ook van die musiekpraktyk van die Sumeriërs, Babiloniërs en Asiriërs wat die gebied tussen die Eufraat en die Tigris bewoon het, is daar afbeeldings uitgegrawe. Dit blyk dat musiek 'n groot rol in die openbare en private lewe gespeel het.

Israel

[wysig | wysig bron]

In die tyd van die konings Dawid en Salomo het die musiek 'n bloeitydperk belewe. By godsdienstige feeste is musiek deur groot groepe musici gemaak. Instrumente was onder andere die sjofar (ramshoring), lier en trom. Ou tempelgesange het tot in ons tyd bewaar gebly by Joodse groepe (veral Bedoeïene) wat in Noord-Afrika en in Asië in afsondering leef. Die Joodse tempelmusiek was van groot belang vir die ontwikkeling van vroeg-Christelike musiek.

Griekeland

[wysig | wysig bron]

Die Christelike Westerse beskawing stam wesenlik uit die antieke Griekse beskawing. Antieke Griekse musiek het gefloreer oor 'n periode van sowat 12 eeue, van ca. 800 v.C. tot ca. 400 n.C. Oor die musiek in die Griekse geweste vóór die tyd van Homeros (net voor 800 v.C.) is net 'n paar getuienisse in beeld oorgelewer. Rondom 800 v.C. begin dan 'n ryk oorlewering van musikale belang in letterkundige bronne (Ilias, Odusse, en andere) en in beeld, veral op vase. Musiek word feitlik altyd in verbinding met die digkuns of met die dans aangetref. Musiek is in noue verband met die wiskunde bestudeer, byvoorbeeld deur Pythagoras. Die Grieke het ook groot waarde aan die opvoedkundige belang van musiek geheg, en die filosoof Plato (427 v.C. — 347 v.C.) het musiek hoog aangeprys.

Verdere leesstof

[wysig | wysig bron]
  • Lee, Yuan-Yuan and Shen, Sinyan. (1999). Chinese Musical Instruments (Chinese Music Monograph Series). Chinese Music Society of North America Press. ISBN 1-880464039
  • Shen, Sinyan (1987), Acoustics of Ancient Chinese Bells, Scientific American, 256, 94.
  • Merker, Brown, Steven, eds. (2000). The Origins of Music. The MIT Press. ISBN 0-262-23206-5.
  • Reese, Gustave (1954). Music in the Renaissance. New York, W.W. Norton & Co. ISBN 0-393-09530-4.
  • Hoppin, Richard H. (1978). Medieval Music. New York, W.W. Norton & Co. ISBN 0-393-09090-6.
  • Schwartz, Elliot and Godfrey, Daniel (1993). Music Since 1945. United States, Simon & Schuster Macmillan. ISBN 0-02-873040-2
  • Kilmer, Crocker, Brown, Sounds from Silence, 1976, Bit Enki, Berkeley, Calif., LCC 76-16729.
  • Helmholtz, Sensations of Tone Dover.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]