Pasjtoene

Hierdie artikel handel oor die etniese groep. Vir die taal, sien Pasjtoe.
Pasjtoene

Totale bevolking: ca. 49 miljoen
Belangrike bevolkings  in: Vlag van Pakistan Pakistan ~31 miljoen[1]

Vlag van Afghanistan Afghanistan ~14 miljoen[2]
Vlag van Verenigde Arabiese Emirate Verenigde Arabiese Emirate 338 315[3]
Vlag van Verenigde State van Amerika Verenigde State 138 554[4][5]
Vlag van Iran Iran 110 000[6]
Vlag van Verenigde Koninkryk Verenigde Koninkryk 100 000[7]
Vlag van Duitsland Duitsland 37 800[8]
Vlag van Kanada Kanada 26 000[9]
Vlag van Indië Indië 13 000[10]
Vlag van Rusland Rusland 9 800[11]
Vlag van Australië Australië 8 154[12]
Vlag van Maleisië Maleisië 5 500
Vlag van Tadjikistan Tadjikistan 4 000[6]

Taal: Pasjtoe (moedertaal)
Oerdoe, Persies en Engels as tweede tale
Geloofsoortuiging: Hoofsaaklik Soennitiese Islam
Minderheid Sjiïtiese Islam
Verwante etniese groepe: Ander Irannese volke soos Beloetsje, Hasara, Jesiede, Koerde, Ossetiërs, Perse en Tadjiks

Die Pasjtoene (Pasjtoe: پښتانه, Pax̌tānə; manlike enkelvoud: پښتون, Pax̌tūn; vroulik: پښتنه Pax̌tana), histories bekend onder die eksonieme Afghane (Persies: افغان, Afğān)[13][14][15][16] en Pathane (Hindi-Oerdoe: पठान, پٹھان, Paṭhān),[17][18] is 'n Irannese etniese groep inheems aan Afghanistan en Pakistan wat Pasjtoe, 'n Irannese taal, as moedertaal praat.[19]

Pasjtoene in Kandahar, Afghanistan
Verspreiding van etniese groepe in Pakistan volgens die CIA in 1980
Die Afridi-stamgroep is Pasjtoen-Afghane. Hierdie Afridi-krygers is in 1866 te Jamruud-fort afgeneem.

Wêreldwyd leef sowat 50 miljoen Pasjtoene, waarvan sowat 31 miljoen in Afghanistan (42% van die bevolking) en omtrent 14 miljoen in Pakistan (15%). Hulle is veral aanhangers van die Soennitiese Islam en leef in die sentrale grensgebied tussen albei lande. Die stede Kandahar, Pesjawar en Quetta word as belangrikste kulturele sentrums van die Pasjtoene beskou. Die Pasjtoene beskik oor hul eie etiese kodeks, die "Pasjtoenwali", 'n tradisionele etiekreeks wat die individuele en gemeenskaplike optrede begelei.

Die stamgebied van die Pasjtoene, Pakhtunkhwa of Pasjtoenistan, word sedert 1893 deur die Durandlyn van mekaar geskei. Hierdie grenslyn is tussen die destydse Brits-Indië en die Emiraat van Afghanistan vasgelê en vorm nou die grens tussen beide Afghanistan en Pakistan.[20] Pasjtoenistan grens in die ooste aan Pandjab, in die weste en noorde aan Persies- en Turkstalige gebiede, in die noordooste aan Kasjmir en in die suide aan Beloetsjistan.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) "Pakistan population: 199,085,847 (July 2015 est.) [Pashtun (Pathan) 15.42%] = 30,699,037". The World Factbook. Central Intelligence Agency (CIA). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Mei 2020. Besoek op 10 Februarie 2012.
  2. ↑ (en) http://www.umsl.edu/services/govdocs/wofact2008/geos/af.html Geargiveer 13 November 2020 op Wayback Machine
  3. ↑ (en) "United Arab Emirates: Demography" (PDF). Encyclopædia Britannica World Data. Encyclopædia Britannica Online. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 21 Mei 2019. Besoek op 15 Maart 2008.
  4. ↑ (en) "'Little Kabul' immigrants apprehensive". USA Today. 19 September 2001. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 September 2012. Besoek op 27 Februarie 2016.
  5. ↑ (en) "Race Reporting for the Asian Population by Selected Categories: 2010 more information 2010 Census Summary File 1". American FactFinder. Besoek op 27 Februarie 2016.
  6. ↑ 6,0 6,1 (en) "Ethnologue report for Southern Pashto: Iran (1993)". SIL International. Ethnologue: Languages of the World. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Januarie 2013. Besoek op 5 Mei 2012.
  7. ↑ (en) Maclean, William (10 Junie 2009). "Support for Taliban dives among British Pashtuns". Reuters. Besoek op 6 Augustus 2009.
  8. ↑ (en) Relations between Afghanistan and Germany Geargiveer 16 Januarie 2017 op Wayback Machine
  9. ↑ (en) "Ethnic origins, 2006 counts, for Canada". 2.statcan.ca. 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Desember 2018. Besoek op 17 April 2010.
  10. ↑ (en) "Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues – 2001". Census of India. 2001. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 November 2018. Besoek op 17 Maart 2008.
  11. ↑ (ru) "Perepis.ru". perepis2002.ru. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Januarie 2017.
  12. ↑ (en) "20680-Ancestry (full classification list) by Sex – Australia". 2006 Census. Australian Bureau of Statistics. Geargiveer vanaf die oorspronklike (Microsoft Excel download) op 10 Maart 2008. Besoek op 2 Junie 2008.
  13. ↑ (en) "Afghan and Afghanistan". Abdul Hai Habibi. alamahabibi.com. 1969. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Maart 2019. Besoek op 24 Oktober 2010.
  14. ↑ (en) "Afghan". Ch. M. Kieffer. Encyclopædia Iranica se aanlynuitgawe. 15 Desember 1983. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Mei 2020. Besoek op 24 September 2018.
  15. ↑ (en) Muhammad Qasim Hindu Shah (Firishta). "History of the Mohamedan Power in India". Persian Literature in Translation. Packard Humanities Institute. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Februarie 2009. Besoek op 10 Januarie 2007.
  16. ↑ (en) "Afghanistan: Glossary". British Library. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Julie 2018. Besoek op 15 Maart 2008.
  17. ↑ (en) James William Spain (1963). The Pathan Borderland. Mouton. p. 40. Besoek op 1 Januarie 2012.
  18. ↑ (en) Pathan. World English Dictionary. Besoek op 1 Januarie 2012.
  19. ↑ (en) "Ethnic map of Afghanistan" (PDF). Thomas Gouttierre, Center For Afghanistan Studies, University of Nebraska at Omaha; Matthew S. Baker, Stratfor. National Geographic Society. 2003. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 16 Januarie 2017. Besoek op 24 Oktober 2010.
  20. ↑ (en) "Country Profile: Afghanistan" (PDF). Library of Congress Country Studies. Augustus 2008. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 14 Julie 2015. Besoek op 11 Februarie 2011.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]