Phalaborwa

Phalaborwa
Dorp
Phalaborwa  Phalaborwa se ligging in Limpopo
Koördinate: 23°56′S 31°7′O / 23.933°S 31.117°O / -23.933; 31.117
Land	Suid-Afrika
Provinsie	Limpopo
Distrik	Mopani
Munisipaliteit	Ba-Phalaborwa
Stigting	1957
Regering
• Tipe	Plaaslike Munisipaliteit
• Burgemeester	Merriam Malatji (ANC) (ANC)
Oppervlak [1]
• Totaal	193,33 km^2 (74,65 vk. myl)
Hoogte	435 m (1 427 ft)
Bevolking  (2011)[1]
• Totaal	13 108
• Digtheid	68/km^2 (180/vk. myl)
Rasverdeling (2011) [1]
• Wit mense	56.4%
• Indiërs/Asiërs	1.5%
• Bruin mense	1.9%
• Swart mense	39.8%
• Ander	0.4%
Taal (2011) [1]
• Afrikaans	51.0%
• Tsonga	11.1%
• Engels	15.1%
• Noord-Sotho	10.8%
• Ander	12.0%
Poskode (strate)	1389
Poskode (posbusse)	1390
Skakelkode	015
Webwerf	Phalaborwa trade and tourism

Phalaborwa is 'n dorp in die Limpopoprovinsie van Suid-Afrika. Dit lê digby die Krugerwildtuin aan die oostekant van die provinsie, ongeveer 150 km oos van Polokwane, die hoofstad van die provinsie, en 104 km oos van Tzaneen.^[2]

Vroeëre geskiedenis

Die dorp is bo-op 'n groot vulkaniese pyp wat ongeveer 2 000 miljoen jaar gelede tydens 'n vulkaniese uitbarsting gevorm is. Die Mmakao-stam het hierdie pyp ontdek en dit ook vroeër ontgin. Hulle het later suidwaarts weggetrek, maar het toe weer teruggekeer. Die naam Phalaborwa beteken blykbaar "Dis beter hier as in die Suide" in Noord-Sotho, verwysend na die rustigheid wat inwoners hier gevind het ná hul skermutselinge met ander stamme (Zoeloes en Swazi's) verder suid.^[2] Die Mmakao-stam staan van toe af ook bekend as die Ba-Phalaborwa.

Mynbou

Die eerste kommersiële myn, die Guide Kopermyn, is in 1904 in bedryf gestel maar vervoerprobleme het die myn tot stilstand gedwing. In 1938 is 'n vermikulietmyn begin maar die groot sprong is gemaak in 1951 toe Foskor (die Fosfaat-Ontwikkelingskorporasie) gestig is om fosfaat daar te ontgin vir die vervaardiging van kunsmis. Die plaas Laaste is gekoop as dorpsgebied vir die mynwerkers. Die dorp is in 1957 gestig, wat dit een van die jongste dorpe in Suid-Afrika maak.

Die myne van Phalaborwa ontgin minerale soos fosfaat, koper, vermikuliet en yster uit die erts wat in die vulkaniese pyp voorkom. Die oppervlakte van hierdie pyp beslaan 20 km². Daar is 'n reusagtige oopgroefmyn met 'n oppervlakte van 1.5 km by 2.5 km wat so diep is dat die hoogste kantoorgebou van Johannesburg nie bo sou uitsteek as dit onder in die oopgroefmyn gestaan het nie.

Ekotoerisme

Toerisme en wildlewe speel 'n dominante rol in die lewe van dié dorp. Dit is die enigste dorp in Suid-Afrika wat grens aan die Nasionale Krugerwildtuin en die Mosambiekse grens is net twee ure se ry weg. Phalaborwa lê op die oomblik soos 'n eilandtjie omring deur talle wildreservate en natuurbewaringsgebiede. Die Wildtuin se Phalaborwahek is slegs 2 km oos van die dorp, en vele ander privaatreservate is noord, wes en suid hiervan geleë. Verskeie vulstasies, groot supermarkte en restaurante in die dorp maak dit moontlik vir 'n koel lafenis vir die keel asook puik etes voordat die pad na die Krugerwildtuin aangepak word.

Die Hans Merensky Gholflandgoed is op die rand van die dorp uitgelê. Nabygeleë natuurskoonaantreklikhede is Blyderivierspoort, die Drie Rondawels, God's Window en Bourke Luck se kolkgate; die Tzaneen vrugteplase en Hoedspruit se wildplase kan binne 'n dagreis besoek word.

Omgewing

Die dorp is bekend vir sy warm winters, slegs 5°C laer as die gemiddelde somertemperatuur van 31°C.

Sien ook

• Lys van dorpe in Suid-Afrika

Bronne

• Erasmus, B.P.J. (1995). Op Pad in Suid-Afrika. Jonathan Ball Uitgewers. ISBN 1-86842-026-4.

Verwysings

1. "Hoofplek Phalaborwa". Sensus 2011.
2. Raper, Peter. Dictionary Of Southern African Place Names (in Engels). HRC/RGN. p. 363.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Phalaborwa.