Polisie

Die SAPD Gedenkteken by die Uniegebou in Pretoria met die woorde "Servamus et Servimus" (letterlik: 'ons beskerm en ons dien').^[1]

Die polisie is 'n groep mense wat getaak is om wet en orde te handhaaf, misdaad te bekamp, die publiek te beskerm en tydens noodgevalle te help. Mense wat vir die polisie werk word polisiebeamptes of -offisiere genoem. Hulle is by 'n polisiestasie gestasioneer en rapporteer aan die stasiebevelvoerder.

Die polisie is deel van die uitvoerende mag van die staat wat vir openbare orde en binnelandse veiligheid verantwoordelik is. Die weermag, daarteenoor, beskerm 'n land teen gevare van buite. Sonder 'n polisiediens sal die staat in wanorde en wetteloosheid verval en anargie heers. As deel van die staatsdiens word hulle met belastinggeld besoldig.

Magte

'n Polisiebeampte op patrollie met 'n motorfiets.

Die polisie beskik oor spesiale magte wat hulle benodig om hulle pligte uit te voer. Hierdie magte verskil grootliks van land tot land. Die meeste polisiebeamptes het die mag om mense in hegtenis te neem (arrestasie), mense te deursoek (visentering), asook huise en ander eiendom te deursoek. Hulle dra soms toerusting, soos gewere, knuppels en pepersproei om hulle (indien nodig) met die taak te help. Die gebied waarin 'n polisiebeampte hierdie magte kan uitoefen, word sy jurisdiksie genoem. Sodra 'n beampte sy jurisdiksie verlaat, mag hulle nie meer hierdie magte gebruik nie. Hulle moet dan aan die polisiemag of departement wat jurisdiksie oor die betrokke gebied het oorhandig.

Pligte

'n Poolse polisiebeampte met sy toerusting.

Die polisie se pligte sluit in:

• Stop misdaad en beskerm die publiek. Hulle doen dit deur patrollies per voet en in polisiemotors. Sigbare polisiëring laat mense oor die algemeen veiliger voel en dit voorkom sekere vorme van kriminele gedrag.
• Ondersoek misdaad. Die polisie probeer misdadigers vastrek, sodat hulle daarvoor rekenskap kan gee. Sekere misdade, soos moord en roof, word deur speurders ondersoek.
• Hulpverlening tydens noodgevalle (al is geen misdaad gepleeg nie). Hulle kan ongelukke besoek, verkeer reguleer, verlore kinders help, mense van aanwysings voorsien, ensovoorts. Hulle werk soms nou met die brandweer, ambulansdiens en ander nooddienste saam.

Polisiebeamptes wat patrolliewerk doen dra meestal 'n uniform. Daarteenoor dra die speurders, wat misdade ondersoek, gewone klere. Spesiale eenhede word soms op die been gebring (soos bom- en honde-eenhede) vir die ondersoek van gespesialiseerde misdaad. Hulle word onder andere in noodhulp en lewensredding opgelei, omdat hulle dikwels eerste by ongelukstonele (soos motorbotsings en brande) opdaag.

Toerusting

Polisiebeamptes in Londen.

In meeste lande word polisiebeamptes opgelei om vuurwapens te gebruik. Selfs in lande waar die polisiebeamptes nie gewere dra nie, soos in die Verenigde Koninkryk, Nieu-Seeland en die Republiek van Ierland, omdat dit van tyd tot tyd nodig mag wees om gewapende misdaad te bestry. Vuurwapens mag egter slegs gebruik word as lewens in gevaar is.

Polisie in verskillende lande

Verskillende lande gebruik verskillende name vir hulle polisie. In Ierland word hulle die Garda genoem. In Rusland het hulle as die Militsiyer bekend gestaan tot 2012, waarna dit na die Politsiyer hernoem is. Ander name sluit in: departement van openbare veiligheid, sheriff's office en marshal's office. In dieselfde land kan daar meer as een tipe polisiediens wees, soos militêre polisie, staatspolisie, plaaslike polisie, ens. Wêreldwyd bestaan polisiemagte slegs uit 'n klein persentasie van die bevolking wat dit bedien. Daar is gemiddeld 303,3 polisiebeamptes vir elke 100 000 burgers (0.003%),^[2] hoewel die persentasie in Suid-Afrika aansienlik hoër is.

Sien ook

• Suid-Afrikaanse Polisiediens

Verwysings

1. Die infinitief ("om te beskerm") vir servamus sou servare wees, en vir servimus sou dit servire ("om te dien") wees. Servamus het 'n ruim betekenis en kan letterlik "ons (be)waak/beskerm/behoed/red" beteken, afhangend van die konteks. Servimus beteken bloot "ons dien". Vergelyk die Engels "to serve and protect" (albei werkwoorde in die infinitief) en die Nederlandse Kuswagleuse: Servamus servientes, d.i. "Ons waak in diensbaarheid")
2. International Statistics on Crime and Justice, eds. S. Harrendorf; M. Heiskanen; S. Malby (Helsinki, European Institute for United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC), 2010), p. 115

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Polisie.
• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir polisie.