Purgatorio (Dante)

Dante en Vergulius in die Purgatorio (vaevuur).

Purgatorio (Italiaans vir "vaevuur") is die tweede deel van Dante se Goddelike Komedie, ná die Inferno en voor die Paradiso. Die gedig is in die vroeë 14de eeu geskryf. Dit vertel van Dante se klim met die Berg van die Vaevuur op, met die Romeinse digter Vergilius as gids, behalwe in die laaste vier kanto's, waarin Beatrice as gids oorneem. Allegories verteenwoordig Purgatorio die boetvaardige Christelike lewe.[1]

In die beskrywing van die klim bespreek Dante die aard van sonde, voorbeelde van sedelikheid en onsedelikheid, sowel as morele kwessies in politiek en in die Kerk. Die digter stel voor alle sonde kom van liefde – óf perverse liefde wat daarop gerig is om ander skade aan te rig óf ontoereikende liefde óf die wanordelike of oordadige liefde vir goeie dinge.

Oorsig van die vaevuur

[wysig | wysig bron]
Die berg Purgatorio. Nes in die Paradiso, is die struktuur van die vorm 2 + 7 + 1 = 10, met een van die 10 streke wat 'n ander aard as die ander nege het.

Dante beeld die vaevuur uit as 'n eiland-berg in die Suidelike Halfrond. Die ryk is in drie dele verdeel. Die onderste hange van die Berg van die Vaevuur (Purgatorio I-IX) word deur kommentators die "Antevaevuur" genoem. Die eintlike vaevuur bestaan uit sewe vlakke of terrasse (Purgatorio X-XXVII) van lyding en spirituele groei, wat met die sewe doodsondes verbind word. Heel bo is die Aardse Paradys (Purgatorio XXVIII-XXXIII).

Verloop van tyd

[wysig | wysig bron]

Soos in die Inferno beskryf word, vind die eerste 24 uur van Dante se reis op die aarde plaas en begin dit die aand van Wit-Donderdag, 24 Maart (of 7 April) 1300 (Inf. I en II). Die volgende dag (Goeie Vrydag) word die dieptes van die hel ondersoek, met Vergilius as gids (Inf. III-XXXIV.69). Dante en Vergilius bring die volgende dag (Heilige Saterdag) deur om uit die hel boontoe te klim om die sterre te sien (Inf. XXXIV.70-139). Hulle kom om 07:30 op Paassondag by die kus van die Berg van die Vaevuur – die enigste stuk land in die Suidelike Halfrond.[2]

Dit is in Jerusalem 19:30 op Sondag, aangesien die twee punte reg teenoor mekaar op die aardbol lê. Dante sê die hel is reg aan die ander kant van die aarde as Jerusalem en is geskep deur die impak van Lucifer se val; die Berg van die Vaevuur is geskep deur die verplasing van grond in dieselfde voorval.[3] Die Purgatorio sluit direk by die Inferno aan en beskryf Dante se reis van drie en 'n kwart dae met die berg op, wat eindig om 12:00 op Woensdag 30 Maart (of 13 April) in die Aardse Paradys.

Gebed

[wysig | wysig bron]

Gebed is 'n oorheersende tema in Purgatorio. Baie van die siele wat Dante ontmoet, is besig om te bid en daar is talle liturgiese verwysings na psalms en gesange.[4] Gebede deur die lewendes namens die siele speel ook 'n groot rol: Van die siele wat die pelgrims ontmoet, vra gebede van lewende familielede en selfs van die pelgrims self.[5] Dante hoor in die Antevaevuur van Manfred van Sisilië dat gebede deur ander mense die tyd verkort wat die siele daar deurbring voordat hulle na die eintlike vaevuur mag verskuif, en ook die tyd verkort waarmee siele teen die berg opbeweeg.[6] Een siel, Forese Donati, het in net vyf jaar ná sy dood deur die Antevaevuur en die meeste terrasse beweeg danksy die gebede van sy vrou, Nella, op aarde.[7] Daarenteen het die digter Statius meer as 500 jaar lank op die berg deurgebring.[8] Dante ontvang 11 afsonderlike versoeke vir gebede van individuele siele in die vaevuur; daarvan kom die meeste van siele in die Antevaevuur, en die getalle neem dan af namate hy verder deur die vaevuur vorder.[5]

Antevaevuur

[wysig | wysig bron]

Die Antevaevuur is die streek onder die ingang na die hoofvaevuur. Daar is twee hoofkategorieë van siele wie se boetvaardige Christelike lewe uitgestel is of onvoldoende was: dié wat geëkskomunikeer is en dié wat laat berou getoon het.

Dié streek word dus gekenmerk deur 'n talmende hunkering na die aardse lewe en sake, sodat die siele wat die digters hier aantref, almal verwonder is oor Dante se lewende liggaam (Purgatorio II-III). Soos Statius later verduidelik, is die antevaevuur ook die enigste deel van die Berg van die Vaevuur wat onderworpe is aan aardse meteorologie.[9]

Kus van die eiland (Kantos I-II)

[wysig | wysig bron]

In Purg. I.4-9, met die son wat op Paassondag opkom, kondig Dante sy plan aan om die vaevuur te beskryf deur die mitiese Muses op te roep.[10]

Aan die kus van die vaevuur ontmoet Dante en Vergilius vir Kato die jongere, 'n heiden wat dur God aangestel is as die algemene bewaker van die plek waar die berg genader word (die simboliese betekenis hiervan is al lank oor gedebatteer). Die Purgatorio demonstreer die Middeleeuse kennis van 'n sferiese aarde:[11][12] Dante verwys na die verskillende sterre wat in die Suidelike Halfrond sigbaar is, die veranderde posisie van die son en die verskillende tydsones op aarde. Aan die begin van Kanto II sien die leser byvoorbeeld dit is dagbreek in die vaevuur; Dante dra dié begrip oor deur te sê dit is sonsondergang in Jerusalem (reg aan die ander kant van die aarde), middernag (ses uur later) in Indië aan die Gangesrivier (met die sterrebeeld Weegskaal bo), en die middel van die dag (ses uur later) in Spanje. Dit lyk of die reis met die Maart-nagewening plaasgevind het, toe die dae en nagte ewe lank was.[13]

Purgatorio, Kanto II: Christelike siele kom singend in die vaevuur aan, vergesel van 'n engel.

In teenstelling met Charon se veerboot oor die Ageron in die Inferno, word Christelike siele al singend deur 'n engel in 'n boot gebring van hulle vergaderplek naby Ostia, 'n seehawe van Rome aan die Tiber, deur die Pilare van Hercules na die berg van die Vaevuur. Die siele sing: "Toe Israel uit Egipte getrek het..." (Psalm 114). In 'n latere brief verduidelik Dante sy verwysing van Israel wat Egipte verlaat het, beide aan die hand van die verlossing van Christus en "die bekering van die siel van die smart en ellende van die sonde na die toestand van genade".[14]

Ekskommunikasie

[wysig | wysig bron]

Die digters het vroeg die oggend begin klim.[15] Aan die laer hange het hulle eers dié teengekom wat geëkskommunikeer is. Hulle bly daar onder vir 'n tydperk van 30 keer so lank as wat hulle hardkoppigheid geduur het. Dit is hier waar Dante en Vergilius vir Manfred van Sisilië raakloop en hoor gebed help om die tydperk in die vaevuur te verkort.[16] Die ontmoeting met Manfred is omstreeks 09:00 oor[17] (Canto III).

Laat berou

[wysig | wysig bron]
Die Poort van die Vaevuur, deur William Blake, Kanto 9.
Dante en Vergilius ontmoet Sordello, in 'n beeld deur Cesare Zocchi, Kanto VII.

Dié wat laat berou getoon het, sluit in (1) die mense wat te lui of besig was om berou te toon (die traes), (2) hulle wat op die nippertjie berouvol was nadat hulle in geweld beseer is, sonder dat hulle die laaste sakramente ontvang het, en (3) the nalatige heersers. Dié siele word in die vaevuur toegelaat danksy hulle ware boetvaardigheid, maar moet buite wag vir so lank as wat hulle op aarde was. Die luies sluit in Belacqua (moontlike 'n afgestorwe vriend van Dante), en Dante is verlig om hom hier aan te tref eerder as in die hel. Die ontmoeting met Belacqua is teen 12:00 oor (Kanto IV).

Ook in dié kategorie is die troebadoer Sordello wat, nes Vergilius, van Mantua is. Toe Sordello die groot digter se identiteit besef, buig hy uit eerbied laag voor hom. Dit hou Vergilius op die voorgrond van die gedig, want as 'n inwoner van die voorhel is hy swakker toegerus om hier 'n gids te wees as in die hel.[1] As 'n inwoner van die vaevuur is Sordello in staat om die "Reël van die Berg" te verduidelik: Ná sononder kan siele nie hoër klim nie. Allegories verteenwoordig die son God, en dit beteken vordering in die boetvaardige Christelike lewe kan net deur God se genade plaasvind.[1] Vergilius se gesprek met Sordello eindig toe die son ondertoe beweeg, dit is ná 15:00[18] (Kantos VI-VII).

Dit is sononder, en daarom stop Dante en Vergilis vir die res van die nag in die pragtige Vallei van die Prinse, waar hulle mense ontmoet wie se beheptheid met openbare en private pligte hulle spirituele vooruitgang geknou het, veral afgestorwe monarge soos Rudolf I, Filip III en Hendrik III (Kantos VII en VIII). John Ciardi skryf dié nalatige heersers "is verhewe bo hulle agtelose onderdane omdat hulle spesiale pligte dit vir hulle moeilik gemaak het om aan die welsyn van hulle eie siele te dink".[19]

Toe die nag aanbreek, sing die siele en Dante raak omstreeks 20:30 aan die slaap. Hy droom net voor dagbreek op Maandag[20] en word net ná 08:00 wakker.[21] Toe hy wakker word, ontdek hy hy is na die poort van die hoofvaevuur gedra.

Die poort tot die vaevuur, Petrus se Poort, word bewaak deur 'n engel met 'n ontblote swaard. Hy blink so dat Dante nie na hom kan kyk nie. Toe die engel hulle uitvra, antwoord Vergilius 'n vrou uit die hemel het hulle daarheen gebring en die poort uitgewys.

Op aanbeveling van Vergilius staan Dante nader en pleit by die engel om toegelaat te word. Die engel trek daarop met die swaard sewe keer die letter "P" (vir peccatum, "sonde") op Dante se voorkop.[22] Elke keer wanneer die pelgrim 'n terras hoër opskuif en 'n ooreenstemmende suiwering van die siel ontvang, sal een van die "P"'s deur die engel uitgewis word om toegang tot die volgende terras te verleen. Die engel gebruik twee sleutels, 'n silwer een (berou) en 'n goue een (versoening), om die poort oop te sluit – albei is nodig vir verlossing en redding.[23] Toe die digters die vaevuur binnegaan, word hulle gewaarsku om nie terug te kyk nie.

Sewe terrasse van die vaevuur

[wysig | wysig bron]

Nadat hulle deur die poort van die hoofvaevuur is, lei Vergilius die pelgrim Dante deur die berg se sewe terrasse, wat ooreenstem met die sewe doodsondes:[24] hoogmoed, afguns, gramskap, luiheid, gierigheid (en verkwisting), gulsigheid en wellus. Die klassifikasie van sonde is hier meer sielkundig as in die Inferno, en word op motiewe geskoei eerder as op dade.[25] Dit kom ook eerder uit Christelike teologie as uit klassieke bronne.[26]

Die kern van die klassifikasie berus op liefde: Die eerste drie terrasse hou verband met perverse liefde wat daarop gerig is om ander skade berokken, die vierde terras met onvoldoende liefde (luiheid en traagheid) en die laaste drie terrasse met die oormatige of ongeordende liefde van goeie dinge.[24] Elke terras suiwer 'n besondere sonde op 'n geskikte manier. Dié in die vaevuur kan hulle sirkel vrywillig verlaat, maar eers nadat hulle die fout in hulleself reggestel het wat veroorsaak het dat hulle die sonde gepleeg het.

Die struktuur van die poëtiese beskrywing van die terrasse is stelselmatiger as dié in die Inferno, en met elke terras word die geskikte gebed en seënspreuk verbind.[27] Robert Hollander beskryf die gemeenskaplike eeienskappe van al die terrasse as "(1) die beskrywing van die fisieke aspek van die terras, (2) voorbeelde van die deug wat die sonde teenwerk wat hier berou word, (3) 'n beskrywing van die boetvaardiges, (4) die opnoem van hulle sondes, (5) voorbeelde van die ondeugde en (6) die verskyning aan Dante deur die engel wat die teenwerking van die deugde verteenwoordig".[28]

Eerste terras (hoogmoed)

[wysig | wysig bron]

Die eerste drie terrasse hou verband met perverse liefde wat daarop gerig is om ander skade berokken.

Die eerste van dié sondes is hoogmoed of trots. Dante en Vergilius begin kort ná 09:00 met dié terras opklim.[29] Hulle sien pragtige beeldhouwerke wat nederigheid, die teenoorgestelde van hoogmoed, uitbeeld. Die eerste voorbeeld is die Mariaboodskap, waar die Maagd Maria die engel Gabriël antwoord met die woorde Ecce ancilla Dei ("Ek is tot beskikking van die Here," (Lukas 1:38). 'n Voorbeeld van nederigheid uit die klassieke geskiedenis is die keiser Trajanus, wat volgens 'n Middeleeuse legende sy reis onderbreek om 'n arm weduwee te help (Kanto X).

Nadat Dante en Vergilius aan nederigheid bekend gestel is, ontmoet hulle die siele van die hoogmoediges, wat dubbel gevou word deur die gewig van groot klippe op hulle rug.[30] Terwyl hulle op die terras rondloop, kan hulle die beelde van nederigheid sien. Die eerste van dié siele is Omberto Aldobrandeschi, wie se hoogmoed in sy herkoms lê ("Ek was Italiaans, seun van die groot Toskaan: / my vader was Guiglielmo Aldobrandesco.")[31] hoewel hy leer om nederiger te wees[32] ("Ek / weet nie of jy al sy naam gehoor het nie.")[33] Oderisi van Gubbio is 'n voorbeeld van 'n hoogmoed in prestasies – hy was 'n bekende kunstenaar van geïllustreerde manuskrifte.[32] Provenzano Salvani, leier van die Ghibellyne van Siëna, is 'n voorbeeld van die hoogmoed daarin om ander te oorheers[32] (Kanto XI).

In Kanto XIII erken Dante dat hoogmoed ook een van sy eie gebreke is.[34]

Nadat hy met die hoogmoediges gesels het, merk Dante nog standbeelde op, dié keer beelde wat hoogmoed uitbeeld. Daar is Satan (Lucifer), die Toring van Babel, koning Saul, Niobe, Arachne, koning Rehabeam en ander.[35]

Die digters kom om 12:00 by die trap na die tweede terras aan.[36] Toe hulle opklim, groet die engel van nederigheid hulle. Hy raak met sy vlerke aan Dante se voorkop en vee die letter "P" wat op hoogmoed betrekking het uit, en Dante hoor die seënspreuk Beati pauperes spiritu ("Geseënd is dié wat weet hoe afhanklik hulle van God is", Matteus 5:3, Kanto XII). Dante is verbaas dat dit nou makliker is om te klim as tevore en Vergilius wys daarop dat dit al hoe makliker sal raak.

Tweede terras (afguns)

[wysig | wysig bron]
Dante praat met die siele van die afgunstiges.

Afguns is die sonde "om met teensinnige haat na ander mense se geskenke en goeie geluk te kyk, en elke geleentheid te gebruik om hulle sleg te maak of hulle van hulle geluk te ontneem".[37] (Dit is in teenstelling met gierigheid, die oormatige begeerte om goed soos geld te hê.)[24]

Toe hulle op die terras van afguns kom, hoor Dante en Vergilius eers stemme wat stories oor ruimhartigheid, die teenoorgestelde van afguns, vertel. Daar is, nes op al die ander terrasse, 'n episode uit die lewe van die Maagd Maria; dié keer is dit die bruilof in Kana, waar sy Jesus aangemoedig het om sy eerste wonderwerk te verrig.[38] 'n Klassieke verhaal wys op die vriendskap tussen Orestes en Pulades.[37]

Die siele van die afgunstiges dra grys mantels van boetedoening,[37] en hulle oë is met draad toegewerk, nes 'n valkenier die oë van 'n valk toemaak wat hy oplei.[37] Die resultate is hoorbare, eerder as sigbare, voorbeelde. Dante en Vergilius praat met Sapia Salvani'n edelvrou van Siëna wat haar verheug het toe haar stadsgenote verloor teen die Guelfe van Florence (Kanto XIII).

Die stemme sluit ook voorbeelde van afguns in. Die klassieke voorbeeld is Aglaulos, wat volgens Ovidius in klip verander is omdat sy jaloers was op Hermes se liefde vir haar ouer suster, Herse. Die Bybelse voorbeeld is Kain,[39] wat nie hier genoem word omdat hy sy broer vermoor het nie, maar vir sy jaloesie op Abel wat tot die moord gelei het (Kanto XIV).

Dit is vroegmiddag en die digters loop weswaarts met die son in hulle oë. 'n Verblindende helderheid tref Dante skielik op sy wenkbrou. Eers dink hy dit is die son, maar toe hy sy hand voor sy oë hou, bly die helderheid daar en hy is verplig om sy oë toe te maak. Vergilius herinner hom daaraan dat die nadering van 'n engel steeds te kragtig is vir sy aardse sintuie, maar sê dit sal nie altyd so wees nie. Die engel van welsyn nooi Dante om na die volgende terras te gaan nadat hy nog 'n "P" van sy voorkop gevee het. Toe hy die terras verlaat, laat die verblindende lig van die engel Dante sy wetenskaplike kennis ten toon stel; hy sê die invalshoek is gelyk aan die refleksiehoek,[40] "soos die teorie en eksperimente sal wys"[41] (Kanto XV).

Derde terras (gramskap)

[wysig | wysig bron]

Op die terras van die wraaksugtiges, wat die digters om 15:00 bereik,[42] kry Dante visioene van ootmoed, die teenoorgestelde van gramskap. Die toneel uit die Maagd Maria se lewe is hier toe sy Jesus ná drie dae in die tempel gevind het. Terwyl die meeste ouers kwaad sou wees omdat hulle kind hulle kommer besorg het, is Maria liefdevol en vol begrip vir Jesus se motiewe. 'n Klassieke voorbeeld is van die vrou van Peisistratos wat 'n jong man wou laat teregstel omdat hy haar dogter omhels het, waarop Peisistratos geantwoord het: "Wat sal ons doen aan iemand wat ons seergemaak het / as een wat ons liefhet ons veroordeling verdien?"[43] Stefanus verskaf 'n Bybelse voorbeeld, wat verkry is uit Handelinge 7:54-60 (Kanto XV). Toe hy gestenig word, het Stefanus uitgeroep: "Here, moet hulle tog nie hierdie sonde toereken nie!"

Die siele van die wraaksugtiges loop rond in 'n verblindende suurrook, wat die verblindende uitwerking van woede simboliseer.[44]

Die gebed vir dié terras is die Agnus Dei: Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis ... dona nobis pacem ("Lam van God, U wat die sondes van die wêreld wegneem, toon ons genade ... skenk vrede aan ons").

Marco Lombardo, 'n howeling van Lombardye, praat met Dante oor die vrye wil – 'n relevante onderwerp, want daar is geen sin daarin om kwaad vir iemand te wees wat geen keuse oor sy dade het nie[44] (Kanto XVI). Dante sien ook visioene van voorbeelde van gramskap, soos Haman van die Bybel. Daarna verskyn die engel van vrede om hulle te groet. Weer eens oorweldig die helderheid Dante se oë, maar hy hoor die engel se uitnodiging om na die volgende terras te klim en hy voel hoe die engel nog 'n "P" uitwis. Dan volg die seënspreuk Beati pacifici ("Geseënd is die vredemakers"). Die digters verlaat die terras net nadat die nag aangebreek het[45] (Kanto XVII).

Vierde terras (luiheid)

[wysig | wysig bron]

Op die vierde terras is die siele van dié wie se sonde onvoldoende liefde (luiheid of gemaksug) was. Omdat hulle nie in die lewe op die nastrewing van liefde gereageer het nie, is hulle hier betrokke in eindelose aktiwiteit. Die voorbeelde van luiheid en geesdrif, die teenoorgestelde eienskap, word hier deur die siele uitgeroep terwyl hulle op die terras rondhardloop. 'n Toneel uit die lewe van die Maagd Maria is haar besoek "sonder versuim" aan haar niggie, Elisabet (die moeder van Johannes die Doper). Daar is ook voorbeelde uit die lewe van Julius Caesar en Eneas.[46] Dié aktiwiteit vervang ook 'n verbale gebed vir dié terras. Omdat die voormalige luies te besig is om lank te gesels, is dié deel van die gedig kort.

Allegories lei spirituele luiheid en gebrek aan omgee tot hartseer,[47] en daarom is die seënspreuk vir dié terras Beati qui lugent ("Geseënd is dié wat treur, want hulle sal vertroos word.," Matteus 5:4, Kanto XVIII en XIX).

Dante se tweede nag van slaap geskied terwyl die digters op dié terras is, en Dante droom kort voor dagbreek op Dinsdag[48] van 'n Sirene, 'n simbool van ongeordende of oormatige liefde wat verteenwoordig word deur gierigheid, gulsigheid en wellus. Toe hy wakker word terwyl dit lig is, word hy besoek deur die engel van geesdrif, wat nog 'n "P" van sy voorkop verwyder, en die digters klim op na die vyfde terras[49] (Kanto XIX).

Vyfde terras (gierigheid)

[wysig | wysig bron]
Dante praat met die siel van pous Adrianus V, Kanto 19.

Op die laaste drie terrasse is die siele van dié wat gesondig het deur goeie dinge lief te hê, maar op 'n oormatige of ongeordende manier.

Op die vyfde terras word die oormatige belangstelling in aardse goedere gestraf en gereinig – of dit in die vorm van gierigheid, ambisie of uitspattigheid is. Die hebsugtiges en verkwisters lê vooroor op die grond terwyl hulle die psalm Adhaesit pavimento anima mea opsê. Dié is geneem uit Psalm 119:25 ("Ek verkeer in doodsgevaar, gee my nuwe lewe soos U in u woord beloof het.") Dante ontmoet die siel van pous Adrianus V, 'n voorbeeld van begeerte vir ekklesiastiese mag en prestige, en hy wys vir die digters die pad aan (Kanto XIX).

Die toneel uit die lewe van die Maagd Maria, hier gebruik as 'n teendeel van gierigheid, is die eenvoudige geboorte van Jesus. Verder aan op die terras verpersoonlik Hugh Capet, die koning van die Franke, die gierigheid vir rykdom en besittings.

Nog voorbeelde van gierigheid is Pigmalion, Midas en ander. Toe is daar 'n skielike aardbewing en die uitroep van Gloria in excelsis Deo. Dante wil die oorsaak van die aardbewing weet, maar vra Vergilius nie daaoor uit nie (Kanto XX).

In 'n toneel wat Dante verbind met die episode waar Jesus die Emmausgangers ontmoet,[50] word Dante en Vergilius verbygesteek deur 'n siel wat hom eindelik sou onthul as die Romeinse digter Statius, skrywer van die Thebaid.[51] Statius verduidelik die oorsaak van die aardbewing: Daar is 'n skudding wanneer 'n siel weet hy is gereed om op te styg na die hemel. Dante stel Statius, sonder 'n duidelike of verstaanbare basis, voor as 'n bekeerde tot die Christendom; as 'n Christen sal sy leiding Vergilius s'n aanvul.[50] Statius is verheug om hom in die geselskap te bevind van Vergilius, wie se Eneïde hy so bewonder (Kanto XXI).

Die engel van matigheid wys vir die digters die pad na die volgende terras nadat hy nog 'n "P" van Dante se voorkop gevee het. Vergilius en Statius gesels terwyl hulle na die volgende terras klim. Statius verduidelik dat hy nie gierig was nie, maar 'n verkwister, maar dat hy van verkwisting "bekeer" is deur Vergilius te lees, en dié digter het hom gelei na poësie en God. Statius sê hy is gedoop, maar het 'n geheime Christen gebly – dit is die rede vir sy suiwering van luiheid op die vorige terras. Statius vra Vergilius om sy mededigters en figure in die voorhel te noem, wat Vergilius doen[52] (Kanto XXII).

Sesde terras (gulsigheid)

[wysig | wysig bron]

Dit is tussen 10:00 en 11:00[53] en die drie digters kom aan op die sesde terras, waar gulsiges gesuiwer word, asook oor die algemeen enigiemand wat 'n te groot klem gelê het op kos, drank en liggaamlike gemak.[54] In 'n toneel wat herinner aan die straf van Tantalos, word hulle uitgehonger in die teenwoordigheid van bome waarvan die vrugte vir ewig onbereikbaar is.[54] Die voorbeelde hier word gegee deur stemme in die bome. Die Maagd Maria, wat haar Seun se geskenke met ander gedeel het op die bruilof van Kana, en Johannes die Doper, wat net van sprinkane en veldheuning gelewe het (Matteus 3:4), is voorbeelde van die gawe van onthouding.[54] 'n Klassieke voorbeeld van die teenoorgestelde eienskap van gulsigheid is die dronkenskap van die sentoure wat gelei het tot die geveg tussen die sentoure en die Lapite.[54]

Die gebed vir dié terras is Labia mea Domine (Psalm 51:17: "Here, gee my die woorde om u lof te verkondig.")

Hier ontmoet Dante ook sy vriend Forese Donati en sy poëtiese voorganger Bonagiunta Orbicciani. Bonagiunta praat mooi van Dante se vroeëre werk La Vita Nuova, en beskryf sy tegniek as die dolce stil novo ("aangename nuwe styl").[55] Hy haal 'n sin aan wat geskryf is tot lof van Beatrice, wat hy later in die Purgatorio sal ontmoet.

Dante word toe gegroet deur die engel van matigheid, wie se helderheid soos die rooi gloed van gesmelte metaal of glas is. Hy verwyder nog 'n "P" van Dante se voorkop met sy vlerke en sê 'n seënspreuk. Dit is 14:00 toe die drie digters die sesde terras verlaat en na die sewende terras opklim, wat beteken hulle het vier uur tussen die gulsiges deurgebring.[56]

Sewende terras (wellus)

[wysig | wysig bron]
Vergilius, Dante en Statius langs die vlamme van die sewende terras, Kanto 25.

Die terras van wellus, die laaste terras van die vaevuur en van oormatige liefde, het 'n enorme vlammemuur waardeur elke siel moet gaan (Kanto XXV). As 'n gebed sing hulle die gesang Summae Deus clementiae ("God van Opperste Genade") uit die Getyboek.[57] Siele wat berou betoon oor 'n misplaaste seksuele begeerte, roep uit tot lof van kuisheid, soos dié van Diana, en van getrouheid in die huwelik.

Twee groepe siele hardloop deur die vlamme en roep voorbeelde uit van wellus (Sodom en Gomorra deur die homoseksuele en Pasifaë deur die heteroseksuele). Die homoseksuele hardloop in die teenoorgestelde rigting van die son, van wes na oos, wat hulle sonde simboliseer teen die ntuur en teen God, terwyl die heteroseksuele van oos na wes harloop, saam met die son.[58] Dante se uitbeelding van homoseksuele as siele wat waardig is van redding, is buitengewoon toegeeflik vir dié periode en word dikwels uitgelaat in latere illustrasies van die Purgatorio.[58] Daarbenewens wyk dié uitbeelding in 'n groot mate af van die Inferno, waar Dante sodomie voorstel as 'n sonde van geweld eerder as van oormatige liefde.[59]

Toe hulle ontmoet, ruil die twee groepe 'n vlugtige groetsoen en 'n teken van vrede uit voordat die homoseksuele op hulle pad voortgaan en die heteroseksuele die pelgrim nader.[60] Die pelgrim bid vir albei groepe se toelating tot die hemel en gaan staan om te praat met die Italiaanse liefdesdigter Guido Guinizelli, wat die aard van die sonde verduidelik wat op dié terras gesuiwer word. Hy noem die sodomiete hulle "wat die oortreding gepleeg het waarvoor Caesar ... een keer gehoor het hy word "koningin" genoem (met verwysing na Julius Caesar se beweerde selfdegeslagverhoudings).[61]

Kort voor sononder word die digters gegroet deur die engel van kuisheid, wat hulle opdrag gee om deur die vlammemuur te loop. Deur Dante daaraan te herinner dat Beatrice in die Aardse Paradys gevind kan word, oortuig Vergilius hom om deur die intense vuur te loop. Toe die digters deur die vuur is, sak die son en hulle gaan lê om te slaap tussen die finale terras en die Aardse Paradys.[62] Op dié trap, net voor dagbreek op Woensdag, het Dante sy derde droom: 'n visioen van Lea en Ragel. Hulle is simbole van die aktiewe (niemonastiese) en peinsende (monastiese) Christelike lewens, wat albei belangrik is.[63]

Dante word met dagbreek wakker,[64] en die digters sit hulle reis voort totdat hulle die Aardse Paradys sien (Kanto XXVII).

Aardse Paradys

[wysig | wysig bron]
Beatrice Spreek Dante Aan, deur William Blake. Dit wys die "triomfantlike strydwa" waarin Beatrice ry en wat getrek word deur die Griffioen, sowel as vier vroue wat deugde verteenwoordig, Kanto 29.

Op die spits van die Berg van die Vaevuur is die Aardse Paradys, of tuin van Eden.[65] Allegories verteenwoordig dit die toestand van onskuld wat geheers het voordat Adam en Eva uitgedryf is – die toestand wat Dante se reis teen die berg op weer vasgevang het.[65]

Die hemelse optog

[wysig | wysig bron]

Hier ontmoet Dante vir Matelda, 'n vrou wie se letterlike en allegoriese identiteit "miskien die tergendste probleem in die Komedie is".[65] Tot in die vroeë 20ste eeu is sy verbind met die historiese Matilda van Toskane,[66] maar sommige het meer onlangs 'n verband voorgestel met die droom van Lea in Kanto XXVII.[67] Hoe ook al, dit is duidelik dat Matelda Dante voorberei op sy ontmoeting met Beatrice,[65] die vrou aan wie Dante (histories) sy vorige poësie gewy het, die vrou op wie se versoek (in die storie) Vergilius hom op sy reis gebring het[68] en die vrou wat (allegories) die weg na God simboliseer[69] (Kanto XXVIII).

Saam met Matelda sien Dante 'n optog wat 'n allegorie binne die allegorie vorm, amper soos Shakespeare se "toneelstuk binne 'n toneelstuk". Dit het 'n heel ander styl as die Purgatorio as 'n geheel: die vorm van 'n maskerspel waar die karakters lopende simbole is eerder as regte mense. Die optog bestaan uit (Kanto XXIX):

  • "24 ouderlinge"[70] ('n verwysing na Openbaring 4:4), verteenwoordigend van die 24 boeke van die Hebreeuse Bybel, soos geklassifiseer deur Hieronimus.[71]
  • "Vier lewende wesens" met "ses vlerke as verekleed"[72] ('n verwysing na Openbaring 4:6-8, 'n tradisionele voorstelling van die vier evangeliste.[71]
  • "'n Triomfantlike strydwa op twee wiele",[73] met Beatrice, wat getrek word deur…
  • 'n Griffioen,[74] wat die verenigde goddelikheid en menslikheid van Christus verteenwoordig.[71]
  • "Drie sirkelende vroue" in rooi, groen en wit,[75] wat die drie teologiese deugde verteenwoordig: onderskeidelik barmhartigheid, hoopvolheid en getrouheid.[71]
  • "Vier ander vroue",[76] wat in pers gekleed is[77] en die vier hoofdeugde verteenwoordig: verstandigheid, regverdigheid, matigheid en standvastigheid.[71]
  • "Twee ouderlinge, wat anders aangetrek is",[78] wat die Handelinge van die Apostels en die sendbriewe van Paulus verteenwoordig.[71]
  • "Vier van nederige voorkoms",[79] wat die algemene sendbriewe verteenwoordig.[71]
  • "'n Eensame ou man",[80] wat die Die Openbaring verteenwoordig.[71]
Dante en Matelda (voorheen genoem Dante en Beatrice), deur John William Waterhouse, 1915.

Beatrice se aankoms

[wysig | wysig bron]

Kanto XXX beeld die oorgang uit tussen Vergilius se vertrek en Beatrice se aankoms. Noudat die pelgrim sy opleiding in begeerte voltooi en die perke van menslike rede bereik het, kan Vergilius nie meer as sy gids dien nie: Hy kan Dante niks meer leer nie, want menslike rede kan nie goddelike genade verduidelik of verstaan nie.[81] Beatrice, daarenteen, het die vermoë om Dante die betekenis van daardie genade te leer, want sy is Christelik en is deur God met begrip toegerus.[82]

Beatrice begin Dante teregwys en beskuldig hom daarvan dat hy afgewyk het van die pad van deugsaamheid wat sy voor hom gelê het voor haar vertrek uit die lewe op aarde. Sy vereis 'n belydenis van die pelgrim – sy eerste persoonlike belydenis in die hele Komedie.

Eers ná nog betigtings van Beatrice en 'n opregte belydenis deur Dante word hy in die Letherivier gewas, waardeur die herinnering van sy sonde van die verlede uitgewis word (Kanto XXXI),[83] en sien hy 'n allegorie van Bybelse en Kerkgeskiedenis. Dié allegorie sluit 'n veroordeling van die korrupte pousdom van die tyd in: 'n Hoer (die pousdom) word in die strydwa (die Kerk) weggetrek deur 'n reus (die Franse monargie, wat onder koning Filip IV die skuif van die pouslike setel na Avignon in 1309 bewerkstellig het)[84] (Kanto XXXII).

Dit is 12:00 wanneer die gebeure in die Aardse Paradys tot 'n einde kom.[85] Eindelik drink Dante uit die Eunoërivier, wat goeie herinneringe herstel en hom voorberei op sy opklim na die hemel (wat in die Paradiso, die laaste cantica, beskryf word). Nes die ander twee dele van die Goddelike Komedie eindig Purgatorio met die woord "sterre" (Kanto XXXIII).

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Dorothy L. Sayers, Purgatory, aantekeninge oor Kanto VII.
  2. ↑ Robin Kirkpatrick, Purgatorio, notes on Canto I: "Thus behind all the references that the canto makes to regeneration and rebirth there is the realization that all life and all redemption depends upon Christ's Resurrection from the dead."
  3. ↑ Inferno, Kanto 34, reëls 121-126, Mandelbaum se Engelse vertaling: "This was the side on which he fell from Heaven; / for fear of him, the land that once loomed here / made of the sea a veil and rose into / our hemisphere; and that land which appears / upon this side perhaps to flee from him / left here this hollow space and hurried upward."
  4. ↑ "Purgatorio—Major Themes: Prayer". University of Leeds School of Languages, Cultures, and Societies. Besoek op 2 Januarie 2022.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
  5. ↑ 5,0 5,1 Vettori, Alessandro (2019). Dante's Prayerful Pilgrimage (in English). Boston: Brill. pp. 140–143. ISBN 9789004405257.{{cite book}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link)
  6. ↑ Purgatorio III.136–145
  7. ↑ Purgatorio XXIII.85–93
  8. ↑ Purgatorio XXI.68
  9. ↑ Purgatorio XXI.43–57
  10. ↑ Purgatorio, Kanto I, reëls 4–9, Hollander se Engelse vertaling.
  11. ↑ Richard H. Lansing and Teodolinda Barolini, The Dante Encyclopedia, Taylor & Francis, 2000, ISBN 0-8153-1659-3, pp. 328–330 (EARTH, GLOBE).
  12. ↑ John Brian Harley and David Woodward, The History of Cartography[dooie skakel], Humana Press, ISBN 0-226-31633-5, p. 321.
  13. ↑ Purgatorio, Canto II, lines 1–9, Mandelbaum translation.
  14. ↑ "The Letter to Can Grande," in Literary Criticism of Dante Alighieri, translated and edited by Robert S. Haller (Lincoln: University of Nebraska Press, 1973), 99.
  15. ↑ Purgatorio, Canto I, "So morning rise to light us", https://www.gutenberg.org/files/8795/8795-h/8795-h.htm 
  16. ↑ Purgatorio III.140-145
  17. ↑ Purgatorio III.15-16
  18. ↑ Purgatorio VII.43
  19. ↑ John Ciardi, Purgatorio, notes on Canto VII, p. 343
  20. ↑ Purgatorio IX.13
  21. ↑ Purgatorio IX.44
  22. ↑ Purgatorio, Kanto IX, lines 113–114, Longfellow translation.
  23. ↑ Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto IX.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Dorothy L. Sayers, Purgatory, Introduction, pp. 65–67 (Penguin, 1955).
  25. ↑ Dorothy L. Sayers, Purgatory, Introduction, p. 15 (Penguin, 1955): "Hell is concerned with the fruits, but Purgatory with the roots, of sin."
  26. ↑ Robin Kirkpatrick, Purgatorio, Introduction, p. xiv (Penguin, 2007).
  27. ↑ Dorothy L. Sayers, Purgatory, Introduction, p. 61 (Penguin, 1955): "it is only to be expected that [Purgatory] should be more highly and more serenely organised than Hell."
  28. ↑ Robert Hollander, Purgatorio, Introduction, p. xxvii
  29. ↑ Purgatorio X.14–15
  30. ↑ Purgatorio, Canto IV, "A huge stone we beheld", https://www.gutenberg.org/files/8795/8795-h/8795-h.htm#link4 
  31. ↑ Purgatorio, Canto XI, line 58–59, Mandelbaum translation
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XI.
  33. ↑ Purgatorio, Canto XI, line 59–60, Mandelbaum translation
  34. ↑ Purgatorio, Canto XIII, lines 136–138, Mandelbaum translation.
  35. ↑ Purgatorio, Canto XII, "O Rehoboam! here thy shape doth seem Louring no more defiance!", https://www.gutenberg.org/files/8795/8795-h/8795-h.htm#link12 
  36. ↑ Purgatorio XII.81
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 37,3 Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XIII.
  38. ↑ Purgatorio, Canto XIII, "A crying, "Blessed Mary! pray for us", https://www.gutenberg.org/files/8795/8795-h/8795-h.htm#link13 
  39. ↑ Purgatorio, Canto XIV, line 133, Mandelbaum translation: "Whoever captures me will slaughter me," cf Genesis 4:14 (NIV): "whoever finds me will kill me."
  40. ↑ Robin Kirkpatrick, Purgatorio, notes on Canto XV.
  41. ↑ Purgatorio, Canto XV, line 21, Dorothy L. Sayers translation, 1955.
  42. ↑ Purgatorio XV.1–6
  43. ↑ Purgatorio, Kanto XV, lines 104–105, Mandelbaum translation.
  44. ↑ 44,0 44,1 Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XVI.
  45. ↑ Purgatorio XVII.70–72
  46. ↑ Purgatorio, Canto XVIII, "And they, who with Aeneas to the end, endur'd not suffering", https://www.gutenberg.org/files/8795/8795-h/8795-h.htm#link18 
  47. ↑ Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Cantos XVIII and XIX.
  48. ↑ Purgatorio XIX.1–6
  49. ↑ Purgatorio XIX.38–39
  50. ↑ 50,0 50,1 Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XXI.
  51. ↑ Purgatorio, Canto XXI, "A myrtle garland to inwreathe my brow. Statius they name me still", https://www.gutenberg.org/files/8795/8795-h/8795-h.htm#link21 
  52. ↑ Robert Hollander, Purgatorio, outline of Canto XXII
  53. ↑ Purgatorio XXII.115–126
  54. ↑ 54,0 54,1 54,2 54,3 Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XXII.
  55. ↑ Purgatorio, Canto XXIV, line 57, Longfellow translation
  56. ↑ Purg. XXV.1–3
  57. ↑ "Summae Deus clementiae". www.preces-latinae.org. Besoek op 16 Desember 2021.
  58. ↑ 58,0 58,1 STOWELL, STEVEN (2008). "Visualizing the Sodomites in Dante's Commedia". Dante Studies, with the Annual Report of the Dante Society (126): 143–174. ISSN 0070-2862. JSTOR 20787324.
  59. ↑ Pequigney, Joseph (1 Oktober 1991). "Sodomy in Dante's Inferno and Purgatorio". Representations (in Engels). 36 (36): 22–42. doi:10.2307/2928630. ISSN 0734-6018. JSTOR 2928630.
  60. ↑ Purgatorio, Canto XXVI, lines 31–48, Durling translation.
  61. ↑ Purgatorio, Canto XXVI, lines 61–93, Durling translation.
  62. ↑ Purg. XXVII.61–68
  63. ↑ Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XXVII.
  64. ↑ Purg. XXVII.109
  65. ↑ 65,0 65,1 65,2 65,3 Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XXVIII.
  66. ↑ Binyon, Lawrence (1978). ""Argument", Canto XXVIII". In Paolo Milano (red.). The portable Dante (Rev. uitg.). Harmondsworth: Penguin. ISBN 0140150323.
  67. ↑ Mark Musa, red. (1995). The portable Dante. New York: Penguin Books. ISBN 0140231145.
  68. ↑ Dorothy L. Sayers, Hell, notes on Canto II.
  69. ↑ Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XXX.
  70. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, line 83, Mandelbaum translation.
  71. ↑ 71,0 71,1 71,2 71,3 71,4 71,5 71,6 71,7 Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XXIX.
  72. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, lines 92–105, Mandelbaum translation.
  73. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, line 107, Mandelbaum translation.
  74. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, lines 108–114, Mandelbaum translation.
  75. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, lines 121–129, Mandelbaum translation.
  76. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, line 130, Mandelbaum translation.
  77. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, line 131, Longfellow translation.
  78. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, lines 134–141, Mandelbaum translation.
  79. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, line 142, Mandelbaum translation.
  80. ↑ Purgatorio, Canto XXIX, lines 143–144, Mandelbaum translation.
  81. ↑ Lansing, Richard, red. (13 September 2010). Dante Encyclopedia. Routledge. p. 682. doi:10.4324/9780203834473. ISBN 978-1-136-84972-5.
  82. ↑ Lansing, Richard, red. (13 September 2010). Dante Encyclopedia. Routledge. p. 89. doi:10.4324/9780203834473. ISBN 978-1-136-84972-5.
  83. ↑ Dorothy L. Sayers, Purgatory, Introduction, p. 68 (Penguin, 1955).
  84. ↑ Dorothy L. Sayers, Purgatory, notes on Canto XXXII.
  85. ↑ Purg. XXXIII.103–105

Skakels

[wysig | wysig bron]
  • World of Dante, multimediawebtuiste met teks, vertaling, kaarte en deursoekbare databasis vir studente en onderwysers, by die Universite van Virginië
  • Princeton Dante Project Geargiveer 3 Junie 2009 op Wayback Machine, volledige teks van Dante se werk in Italiaans en Engels, Universiteit van Princeton
  • Dante Dartmouth Project, teks van meer as 70 Italiaanse, Latynse en Engelse kommentare op die Komedie, van 1322 tot die 2000's