Rama I

Phra Buddha Yodfa Chulaloke
Maharaj
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
มหาราช
Koning van Siam

Ook bekend as Rama I
Bewind 6 April 1782 -
7 September 1809
Kroning 21 Junie 1782
Voorganger Monargie gestig
Taksin (as koning van die Thonburi-koninkryk)
Opvolger Rama II
Gade Amarindra
Kinders 42 by verskillende vroue, insluitende Rama II
Huis Chakri-dinastie
Vader Thongdi (later Somdet Phra Prathom Borom Maha Rajchanok)
Moeder Daoreung
Gebore (1737-03-20)20 Maart 1737,
Ayutthaya-koninkryk
Oorlede 7 September 1809 (op 72),
Groot Paleis, Bangkok, Siam
Godsdiens Boeddhisme

Phra Phutthayotfa Chulalok Maharaj (Thai: พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช, 20 Maart 1737 - 7 September 1809), met die persoonlike naam Thongduang (ทองด้วง), ook bekend as Rama I, was die stigter van die Rattanakosin-koninkryk en die eerste koning van die Chakri-dinastie van Siam (nou Thailand). Sy volle titel in Thai is Phra Bat Somdet Phra Paramoruracha Mahachakkriborommanat Phra Phutthayotfa Chulalok (พระบาทสมเด็จพระปรโมรุราชามหาจักรีบรมนารถ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก). Hy het die troon in 1782 bestyg ná die afsetting van koning Taksin van Thonburi. Hy word ook beskou as die stigter van Rattanakosin (nou Bangkok) as die nuwe hoofstad van die herenigde koninkryk.

Leeftyd

[wysig | wysig bron]

Rama I was 'n afstammeling deur die manlike lyn van die Mon-volk en was 'n agterkleinseun van Kosa Pan, 'n groot Thaise diplomaat. Sy pa het aan die hof van die Ayutthaya-koninkryk gedien; hy het vir koning Taksin deelgeneem aan oorloë teen die Birmane en het Siam help verenig. Hy was in sy leeftyd Siam se magtigste militêre leier en die eerste Somdet Chao Phraya, die heel hoogste adellike rang. In 1782 het Rama beheer oor Siam oorgeneem en homself as koning gekroon. Die bekendste gebeurtenis tydens sy bewind was die Birmaans–Siamese Oorlog van 1785-'86, die laaste groot Birmaanse aanval op Siam.

Naam

[wysig | wysig bron]

Nes ander figure van Siam met hoë range, het Rama I se naam tydens sy leeftyd, en selfs ná sy dood, verskeie kere verander na gelang van sy posisie. Sy geboortenaam was Thongduang (ook gespel Thong Duang, ทองด้วง). Vanne het nog nie in dié tyd in Thailand bestaan nie.

Toe Thongduang op 'n tyd ondergoewerneur van die provinsie Ratchaburi was, was sy titel Luang. Onder koning Taksin het hy verskeie belangrike posisies beklee, soos Phra Ratcharin Chao Krom Phra Tamruat (hoof van die departement van polisie), Phraya Aphaironnarit,[1] Phraya Yommarat, Phraya Chakri en Chaophraya Chakri (minister van die noordelike provinsies). Eindelik het Taksin vir hom die titel Somdet Chaophraya Maha Kasatsuek geskep, wat hom feitlik gelyk aan 'n koninklike gestel het.

Toe hy in 1782 die troon bestyg, het hy die naam Ramathibodi aangeneem, nes die stigter van die Koninkryk Ayutthaya. Sy volle naam was veel langer: Phra Borommarachathirat Ramathibodi Sisin Borommaha Chakkraphat Rachathibodin, ens.

Ná sy dood het mense bloot na hom verwys as Phaendin Ton ("die eerste bewind") en na sy seun as Phaendin Klang ("die middelste bewind"). Sy kleinseun, Rama III, sou dus as "die laaste bewind" bekend gewees het, maar hy het die stelsel verander. Hy het twee Boeddhabeelde geskenk wat weerskante van die Smarag Boeddha in die Wat Phra Kaew geplaas is. Dit was aan sy pa en oupa opgedra en hy het gelas dat die name van die twee beelde vir sy twee voorgangers gebruik word. Die een wat aan sy oupa opgedra is, is genoem Phra Phutthayotfa Chulalok ("die Boeddha in die hoogste lug en die kroon van die wêrelde"). Vandag nog word in Thaise geskiedenisboeke so na Rama I verwys.[2]

Sy opvolger, Rama IV, het in Engeland studeer en het besef die Siamese konings se name was vir Westerlinge moeilik om te onthou en uit te spreek. Hy het dus besluit om na al die konings van die Chakri-dinastie te verwys as Rama plus 'n nommer. Die eerste koning is dus in Westerse letterkunde as Rama I bekend. In 1982, 200 jaar ná sy troonbestyging, het die Thaise kabinet besluit om hom die bykomende titel Maharat ("die Grote") te gee.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Klaus Wenk (1968). The restoration of Thailand under Rama I, 1782–1809. The University of Arizona Press. p. 3.
  2. ↑ Sulak Sivaraksa (1985). Siamese Resurgence: A Thai Buddhist Voice on Asia and a World of Change. Asian Cultural Forum on Development. p. 175.

Skakels

[wysig | wysig bron]