Reuse-akkedis

Reuse-akkedis
Tydperk: Pleistoseen, 0.04 m. jaar gelede
↓
’n Rekonstruksie van Megalania (Melbourne-museum).
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:
Animalia
Filum:
Chordata
Klas:
Reptilia
Orde:
Squamata
Suborde:
Scleroglossa
Infraorde:
Anguimorpha
Parvorder:
Platynota
Superfamilie:
Varanoidea
Familie:
Varanidae
Genus:
?Megalania (sien teks)
Spesie:
?M. prisca (sien teks)
Binomiale name

Die name word betwis: óf Megalania prisca Owen, 1859[1] óf Varanus priscus Owen, 1859

Die reuse-akkedis (Megalania prisca of Varanus priscus) is ’n baie groot uitgestorwe akkedis. Hulle het tydens die Pleistoseen in Suid-Australië voorgekom. Dit lyk of hulle tussen 40 000[2] en 30 000[3] jaar gelede uitgesterf het. Die heel eerste inwoners van Australië kon hulle dalk teengekom het.[4]

Taksonomie

[wysig | wysig bron]
'n Voorstelling van die reuse-akkedis.
Twee ramings van die grootte van die reuse-akkedis in vergelyking met dié van lewende likkewane en die mens.

Die naam Megalania prisca ("antieke groot swerwer") is in 1859 deur sir Richard Owen aan die dier gegee vanweë sy aardse natuur.[1] Die status van die naam as ’n geldige genus bly omstrede, want baie skrywers verkies om dit te beskou as ’n sinoniem vir Varanus,[5][6] wat alle lewende likkewane insluit. Omdat die geslag van die genera Megalania en Varanus onderskeidelik vroulik en manlik is, wissel die spesienaam ook daarvolgens tussen prisca (vroulik) en priscus (manlik).[2]

Beskrywing

[wysig | wysig bron]

Die gebrek aan volledige skelette wat ontdek is, maak dit moeilik om die presiese grootte van die reuse-akkedis te bepaal.[6] Volgens vroeë ramings was dit sowat 7 m lank, met ’n maksimum gewig van sowat 600 tot 620 kg.[7] In 2002 het Stephen Wroe voorgestel die Megalania was hoogstens 4,5 m lank, met ’n gewig van sowat 331 kg, terwyl gemiddelde mates 3,5 m en 97 tot 158 kg was.[8] In 2009 het Wroe en ander navorsers die mates weer verhoog tot minstens 5,5 m en 575 kg.[9]

Die reuse-akkedis bly egter die grootste bekende aardakkedis. Gemeet aan sy grootte, het dit waarskynlik jag gemaak op medium- tot groot diere, insluitende ander akkedisse, en klein soogdiere, sowel as voëls en hul eiers en kuikens. Die lyf en ledemate was stewig en die skedel groot, met ’n klein kam tussen die oë.[2]

Volgens ’n studie wat in 2009 gepubliseer en op Wroe se vroeë grootteramings gebaseer is, het die reuse-akkedis ’n spoed van 2,6 tot 3 m/s gehaal, soortgelyk aan dié van die lewende Australiese varswaterkrokodil (Crocodylus johnstoni).[10]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 Owen R. (1859). "Description of Some Remains of a Gigantic Land-Lizard (Megalania Prisca, Owen) from Australia". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 149: 43–48. JSTOR 108688.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Molnar, RE (2004). "History of monitors and their kin". In King, Ruth Allen; Pianka, Eric R.; King, Dennis (reds.). Varanoid lizards of the world. Bloomington: Indiana University Press. p. 588. ISBN 0-253-34366-6.
  3. ↑ Green, Brian; Dennis King (1993). Goannas: The Biology of Varanid Lizards. New South Wales University Press. p. 6. ISBN 978-0-86840-093-8.
  4. ↑ "Wildfacts – Megalania, giant ripper lizard" (in Engels). BBC. 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Desember 2013. Besoek op 22 Maart 2012.
  5. ↑ Lydekker R. (1888). Catalog of the fossil Reptilia in the British Museum (Natural History) Cromwell Road S.W. Pt. 1: The Orders Ornithosauria, Crocodilia, Squamata, Rhynchocephalia, and Proterosauria. Londen: The Trustees. aangehaal in Molnar RE (2004). "The long and honorable history of monitors and their kin". In King, Ruth Allen; Pianka, Eric R.; King, Dennis (reds.). Varanoid lizards of the world. Bloomington: Indiana University Press. p. 45. ISBN 0-253-34366-6.)
  6. ↑ 6,0 6,1 Molnar, Ralph E. (2004). Dragons in the dust: the paleobiology of the giant monitor lizard Megalania. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 0-253-34374-7.
  7. ↑ Hecht, M. (1975). "The morphology and relationships of the largest known terrestrial lizard, Megalania prisca Owen, from the Pleistocene of Australia". Proceedings of the Royal Society of Victoria. 87: 239–250.
  8. ↑ Wroe, S. (2002). "A review of terrestrial mammalian and reptilian carnivore ecology in Australian fossil faunas, and factors influencing their diversity: the myth of reptilian domination and its broader ramifications". Australian Journal of Zoology. 50: 1–24. doi:10.1071/zo01053. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Januarie 2013. Besoek op 22 Maart 2012.
  9. ↑ Fry BG, Wroe S, Teeuwisse W (2009). "A central role for venom in predation by Varanus komodoensis (Komodo Dragon) and the extinct giant Varanus (Megalania) priscus". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 106 (22): 8969–74. doi:10.1073/pnas.0810883106. PMC 2690028. PMID 19451641.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  10. ↑ Clemente CJ, Thompson GG, Withers PC (2009). "Evolutionary relationships of sprint speed in Australian varanid lizards". Journal of Zoology. 278 (4): 270–280. doi:10.1111/j.1469-7998.2009.00559.x.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]