Rievaulx-abdy

54°15′32.57″N 1°6′55.20″W / 54.2590472°N 1.1153333°W / 54.2590472; -1.1153333

Rievaulx Abbey is ’n eertydse Cisterciaanse klooster wat onder die leiding van die Ab van Rievaulx gestaan het. Dit is by Rievaulx (uitgespreek RIE-wou) geleë, ’n dorpie naby Helmsley in Noord-Yorkshire, Engeland. Dit was vroeër een van die welvarendste kloosterkerke in Engeland en is deur Hendrik VIII van Engeland in 1538 ontbind. Deesdae dien die murasie as ’n toeristebesienswaardigheid.

Grondlegging

Rievaulx Abbey is in 1132 deur twaalf monnike van Clairvaux Abbey as ’n sendingmiddelpunt gestig, met die doel om die kolonie in die noorde van Engeland en Skotland te bedien. Dit is die eerste Cisterciaanse abdy wat in die noorde tot stand gekom het. Met verloop van tyd het dit een van die bekendste en grootste Cisterciaanse kloosters van Yorkshire, naas die Fountains Abbey, geword. Die afgeleë ligging was heel gepas vir die Cisterciane, juis omrede hulle ’n streng gebedslewe wou onderhou, selfonderhoudend wou wees en so min as moontlik enige verbindinge met die buitewêreld wou gehad het. Walter Aspec, die beskermheer, het nóg ’n Cisterciaanse gemeente, genaamd Wardon Abbey, by Bedfordshire, op een van sy geërfde landgoed, op onwinsgewende onbeboude grond, gestig.

Geldelike vooruitgang

Die klooster is in ’n bewoude laagte by die Rye-rivier geleë, wat deur heuwels beskut word. ’n Klein gedeelte van die rivier moes herlei word na ’n ligging wat etlike meters wes van sy oorspronklike vloei was, om sodoende genoeg gelyke landoppervlakte te bekom om op te bou. Die monnike moes die rivierloop drie keer gedurende die 12de eeu verander. ‘Spore’ van die ou rivierloop is vandag nog op die kloosterlandgoed te sien, wat 'n bewys van die monnike se tegniese vindingrykheid is. Oor latere jare het hulle ’n baie winsgewende onderneming tot stand gebring: yster en lood is gedelf, skape is geteël en wol is aan kooplui van regoor Europa verkoop. Rievaulx Abbey het uiteindelik een van die grootste en suksesvolste kloosters in Engeland geword, met 140 monnike en vele meer lekebroers, wat grondskenkings ontvang wat in totaal oor die 6 000 akker (24 km²) beslaan het, en wat dogtergemeentes in Engeland en Skotland kon oprig.

Daar het egter teen die einde van die 13de eeu ’n ommekeer ontstaan. Bouprojekte het die klooster in skuld gedompel en groot verliese is gely met die uitbreek van brandsiekte onder die vee. Om sake nog verder te bemoeilik, het Skotse invalle vanaf die vroeë 14de eeu hoogty gevier. Met die koms van die Swart Dood, gepaardgaande met die afmaai van die bevolking, het dit al moeiliker geword om lekebroers te werf om handearbeid te verrig. Dit het daartoe gelei dat die klooster ’n groot gedeelte van sy grond moes verpag. Teen 1381 het die ab Rievaulx verlaat en was daar slegs 14 koormonnike en 3 lekebroeders oor, wat daartoe aanleiding gegee het dat sommige geboue kleiner gemaak is. Teen die 15de eeu het die oorspronklike Cisterciaanse gebruike, soos streng uiteengesit deur St. Benedictus, ten gunste van ’n gemakliker lewenswyse, begin wegkwyn. Dit was skielik toelaatbaar om vleis te eet, monnike kon in private huisvestings bly en die ab het ’n aansienlike private huishouding geniet.

Ontbinding

Die klooster is deur Koning Hendrik VIII in 1538 ontbind. Op daardie tydstip was daar ongeveer 72 geboue wat slegs deur ’n ab en 21 monnike bewoon is, deur 102 diensknegte omgesien is en ’n inkomste van £351 per jaar bymekaar gemaak het. Dit het ook oor ’n oertipe smeltoond by Laskill beskik, wat gegote yster net so doeltreffend soos ’n moderne smeltoond kon oplewer. Volgens Gerry McDonnell (oudheidmetaalkenner by die Universiteit van Bradford), het die sluit van Rievaulx die Industriële Rewolusie met twee en ’n half eeue vertraag. Hendrik het beveel dat die geboue as onbewoonbaar verklaar en van alle kosbaarhede, soos lood, gestroop moes word. Die kloostergrond is aan die Graaf van Rutland, een van Hendrik se raadgewers, oorhandig, waarna dit in die hande van die Duncombe familie oorgelaat is. In die 1750’s het Thomas Duncombe III die landgoed opgeknap deur ’n terras met twee Grieks-gestyleerde tempels aan te bou. Hierdie tempels, nou as Rievaulx Terrace & Temples bekend, is in die sorg van die National Trust geplaas. Die kloosterbouval staan vandag nog en word in stand gehou deur English Heritage.

Verwysings

How the Catholic Church Built Western Civilization, Thomas Woods, (2005), ISBN 0-89526-038-7
Henry "Stamped Out Industrial Revolution", David Derbyshire, The Daily Telegraph (21 June 2002)

Eksterne skakels

Bronne

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.