Ring van Vuur

Die Pasifiese Vuurgordel.

Die Ring van Vuur, ook bekend as die Pasifiese Vuurgordel, is 'n gebied aan die rand van die Stille Oseaan waar gereelde aardbewings en vulkaniese uitbarstings plaasvind. Die hoefystervormige gebied is sowat 40 000 km lank[1] en tot 500 km breed.[2]

Dit sluit die Pasifiese kuslyne van Suid-Amerika, Noord-Amerika en Kamtsjatka in, asook sommige eilande in die westelike Stille Oseaan. Hoewel geoloë oor feitlik al die gebiede saamstem wat deel van die Ring van Vuur is, is daar tog gebiede waaroor hulle verskil, soos die Antarktiese Skiereiland en Wes-Indonesië.

Die gordel is 'n regstreekse gevolg van plaattektoniek: veral die beweging, botsings en verwoesting van litosferiese plate onder en om die Stille Oseaan.[3]

'n Subduksiesone.
Wêreldkaart van subduksiesones, met kleure wat die dieptes aantoon.
Aardbewings wêreldwyd (1900-2013)
: Aardbewings van magnitude ≥ 7 (diepte 0-69 km)
: Aktiewe vulkane

Die botsings het 'n feitlik aaneenlopende reeks subduksiesones gevorm, waar vulkane geskep word en aardbewings voorkom.[4] By hierdie konvergente plaatgrense het seetrôe, vulkaanboë en vulkaangordels gevorm.

Die Ring van Vuur is nie 'n enkele geologiese struktuur nie. Vulkaanuitbarstings en aardbewings in elke deel van die gordel kom onafhanklik voor van uitbarstings en aardbewings in ander dele.[5]

Die Ring van Vuur bevat sowat 850 - 1 000 vulkane wat in die afgelope 11 700 jaar aktief was (omtrent twee derdes van die wêreld se totaal).[6][7] Die grootste vier uitbarstings op Aarde in die laaste 11 700 jaar het by vulkane in die Ring van Vuur plaasgevind[8] en meer as 350 van die ring se vulkane was in historiese tye aktief.[9]

Die Ring van Vuur bestaan al langer as 35 miljoen jaar,[10] maar subduksie vind in sommige dele al langer plaas.[11] Die meeste van die Aarde se vulkane met kruine bo die seevlak is hier geleë.[12] Baie van hulle is stratovulkane (soos Mount Saint Helens), wat deur ontploffende uitbarstings van tefra gevorm word, afgewissel deur uitvloeiende erupsies van lawastrome. Lawa van dié vulkane is hoofsaaklik andesiet en basaltiese andesiet, maar dasiet, rioliet, basalt en skaarser soorte kom ook voor.[6] Ander soorte vulkane sluit in skild- en ondersese vulkane.

Die wêreld se hoogste aktiewe vulkaan is Ojos del Salado (6 893 m), wat in die Andesgedeelte van die Ring van Vuur geleë is. Dit vorm deel van die grens tussen Argentinië en Chili en het laas in 750 n.C. uitgebars. Sowat 76% van die Aarde se seismiese energie word vrygestel as aardbewings in die Ring van Vuur.[13]

Geografiese grense

[wysig | wysig bron]

Konsensus bestaan onder geoloë oor die meeste gebiede wat in die Ring van Vuur ingesluit is. Daar is egter enkele gebiede waaroor verskille bestaan. Indonesië lê by die kruising van die Ring van Vuur en die Alpe-Himalaja-berggordel (die Aarde se ander baie lang subduksieverwante vulkaansone, ook bekend as die Mediterreens-Indonesiese Vulkaangordel, wat oos-wes deur Suid-Asië en Suid-Europa loop).[14][4][15] Sommige geoloë sluit die hele Indonesië in die Ring van Vuur in;[16] terwyl baie die westelike eilande uitsluit en as deel van die berggordel reken.[17][4][18]

Sommige geoloë sluit die Antarktiese Skiereiland en die Suidelike Shetlandeilande by die Ring van Vuur in,[18][19] terwyl ander dit uitsluit.[16] Die res van Antarktika en die suidelike punt van Suid-Amerika word uitgesluit omdat die vulkanisme daar nie met subduksie verband hou nie.[20][21]

Gebiede ingesluit

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "What is the Ring of Fire?". NOAA. Besoek op 5 Desember 2020.
  2. ↑ Stern, Robert J.; Bloomer, S. H. (2020). "Subduction zone". Access Science. doi:10.1036/1097-8542.757381.
  3. ↑ "Moving slabs". This Dynamic Earth. USGS. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Oktober 1997. Besoek op 2 November 2021.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Decker, R.W.; Decker, B.B. (1991). Mountains of Fire: The Nature of Volcanoes. Cambridge University Press. p. 23. ISBN 978-0521321761.
  5. ↑ Klemetti, E. (26 Januarie 2018). "No, the "Ring of Fire" is Not a Real Thing". Discover. Besoek op 31 Oktober 2020.
  6. ↑ 6,0 6,1 Venzke, E, red. (2013). "Volcanoes of the World, v. 4.3.4". doi:10.5479/si.GVP.VOTW4-2013. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  7. ↑ Siebert, L; Simkin, T.; Kimberly, P. (2010). Volcanoes of the World (3de uitg.). p. 68.
  8. ↑ Oppenheimer, Clive (2011). "Appendix A". Eruptions that Shook the World. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 355–363. ISBN 978-0-521-64112-8.
  9. ↑ Decker, Robert; Decker, Barbara (1981). "The Eruptions of Mount St. Helens". Scientific American. 244 (3): 68–81. Bibcode:1981SciAm.244c..68D. doi:10.1038/scientificamerican0381-68. JSTOR 24964328.
  10. ↑ Pappas, Stephanie (11 Februarie 2020). "The lost continent of Zealandia hides clues to the Ring of Fire's birth". Live Science.
  11. ↑ Schellart, W. P. (Desember 2017). "Andean mountain building and magmatic arc migration driven by subduction-induced whole mantle flow". Nature Communications. 8 (1): 2010. Bibcode:2017NatCo...8.2010S. doi:10.1038/s41467-017-01847-z. PMC 5722900. PMID 29222524.
  12. ↑ "DESCRIPTION: "Ring of Fire", Plate Tectonics, Sea-Floor Spreading, Subduction Zones, "Hot Spots"". vulcan.wr.usgs.gov. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Desember 2005. Besoek op 2 November 2021.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  13. ↑ Duda, Seweryn J. (November 1965). "Secular seismic energy release in the circum-Pacific belt". Tectonophysics. 2 (5): 409–452. Bibcode:1965Tectp...2..409D. doi:10.1016/0040-1951(65)90035-1.
  14. ↑ Chavez, Nicole (29 September 2018). "Why Indonesia has so many earthquakes". CNN.
  15. ↑ "Where do earthquakes occur?". USGS. 13 Mei 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Augustus 2014. Besoek op 13 Junie 2013.
  16. ↑ 16,0 16,1 Schmincke, Hans-Ulrich (2004). Volcanism. pp. 55, 114. doi:10.1007/978-3-642-18952-4. ISBN 978-3-540-43650-8. S2CID 220886233.
  17. ↑ Macdonald, G.A. (1972). Volcanoes. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall. pp. 344–345. ISBN 9780139422195.
  18. ↑ 18,0 18,1 Francis, P.; Oppenheimer, C. (2004). Volcanoes (2de uitg.). Oxford: Oxford University Press. pp. 18–22. ISBN 0-19-925469-9.
  19. ↑ Hickson, C J; Edwards, B R (2001). "Volcanoes and volcanic hazards". In Brooks, G R (red.). A synthesis of geological hazards in Canada. Geological Survey of Canada, Bulletin 548. Natural Resources Canada. pp. 145–181. doi:10.4095/212217. ISBN 978-0-660-18316-9. OCLC 1032874834.
  20. ↑ "Antarctic Volcanism". Scientific Committee on Antarctic Research, Scott Polar Research Institute. Besoek op 28 November 2020.
  21. ↑ "Volcanoes – A Planetary Perspective" deur Francis (1993); p. 18–22