Sabotasie

'n Gesaboteerde trein in Tunisië.
'n Gesaboteerde brug.

Sabotasie is 'n doelbewuste aksie om die posisie van 'n vyand te verswak. Sabotasie poog om die bestaande orde skade te berokken deur die verwoesting of vernietiging van infrastruktuur.

In teenstelling tot terrorisme word sabotasie slegs gebruik om materiële skade aan te rig sonder onskuldige slagoffers, maar dit word nie uitgesluit as die vernietiging van die doel kardinaal belangrik is nie.

As oorlogstaktiek

[wysig | wysig bron]

Tydens oorlog word die woord veral gebruik om aktiwiteite van 'n individu of groep te beskryf wat nie met die gewapende magte geassosieer word nie, maar wat tot die beskadig of vernietiging van 'n noodsaaklike vyandelike fasiliteit of die dood of beseer van persone lei. Gewoonlik word noodsaaklike geriewe, soos fabrieke, studamme, publieke dienste of bergplek as teiken vir sabotasie gesien, maar invloedryke persone in die vyand se bevelstruktuur kan ook geteiken word. Die belangrikste voorbeelde van sulke sabotasie is die gebeure van Black Tom-ontploffings and the Kingsland-ontploffing. Soos spioene, is saboteurs wat 'n militêre operasie in burgerlike klere of vyandelike uniforms agter vyandelike lyne voer, onderhewig aan vervolging en strafregtelike boetes in plaas van aanhouding as krygsgevangenes.[1][2] Dit is algemeen dat 'n regering wat aan bewind is tydens oorlog of ondersteuners van die oorlogsbeleid die term losweg teen teenstanders van die oorlog gebruik. Duitse nasionaliste het ook gepraat van binnelandse "rugsteek" wat hulle die verlies van die Eerste Wêreldoorlog gekos het.[3]

'n Moderne vorm van sabotasie is die verspreiding van sagteware wat bedoel is om spesifieke industriële stelsels te beskadig. Daar word beweer dat die Amerikaanse Central Intelligence Agency (CIA) 'n Siberiese pypleiding tydens die Koue Oorlog met behulp van inligting uit die Farewell Dossier gesaboteer het. 'n Meer onlangse geval is die Stuxnet-rekenaarwurm, wat ontwerp is om spesifieke soorte industriële toerusting subtiel te besmet en te beskadig. Op grond van die toerusting wat geteiken is en die ligging van besmette masjiene, meen veiligheidskenners dat dit 'n aanval op die Iraanse kernprogram deur die Verenigde State, Israel of, volgens die sommige nuusberigte, selfs Rusland was.[4]

Sabotasie, goed gedoen, is inherent moeilik om op te spoor en is moeilik om na die oorsprong daarvan op te spoor. Tydens die Tweede Wêreldoorlog het die Amerikaanse Federale Buro vir Ondersoek (FBI) 19 649 gevalle van sabotasie ondersoek en die gevolgtrekking gekom dat die vyand nie een van hulle veroorsaak het nie.[5]

Volgens die Handleiding van die Kantoor vir Strategiese Dienste (OSS) se oorlogvoering verskil dit van hoogs tegniese grootskaalse aksies wat gedetailleerde beplanning en spesiaal opgeleide saboteurs verg, tot ontelbare eenvoudige handelinge wat gewone burger-saboteurs kan uitvoer. Eenvoudige sabotasie word op so 'n manier uitgevoer dat dit 'n minimum gevaar vir beserings, opsporing en vergelding inhou. Daar is twee hoofmetodes van sabotasie; fisiese vernietiging en die 'menslike element'. Alhoewel fisiese vernietiging as metode vanselfsprekend is, word die teikens daarvan genuanseer, wat die voorwerpe weerspieël waarop die saboteur normale en onopvallende toegang in die alledaagse lewe het. Die 'menslike element' is gebaseer op universele geleenthede om foutiewe besluite te neem, om 'n nie-samewerkende houding aan te neem en ander aan te spoor om ook te volg.[6]

Daar is baie voorbeelde van fisieke sabotasie in oorlogstyd. Een van die doeltreffendste gebruike van sabotasie is egter teen organisasies. Die OSS-handleiding bevat talle tegnieke onder die titel "Algemene ingryping met organisasies en produksie":

  • Indien moontlik, verwys alle sake na komitees vir 'verdere studie en oorweging'. Probeer om die komitees so groot as moontlik te maak - nooit minder as vyf nie
  • Identifiseer so gereeld moontlik irrelevante probleme vir aksie.
  • Stry oor die presiese bewoording van kommunikasie, notules, besluite.
  • In die uitdeel van werk; ken altyd eerstens die onbelangrike werk toe, ken belangrike werk aan die ondoeltreffende werkers met swak masjiene toe.
  • Dring aan op perfekte werk in betreklik onbelangrike produkte; stuur terug vir verfyning daardie met die minste foute . Keur ander goed met defekte dele waarvan die gebreke nie met die blote oog sigbaar is nie.
  • Om die moraal, en daarmee saam, die produksie te verlaag, wees aangenaam met die ondoeltreffende werkers; gee hulle onverdiende verhogings. Diskrimineer teen doeltreffende werkers; kla onregverdig oor hul werk.
  • Hou vergaderings wanneer meer kritieke werk gedoen moet word.
  • Vermenigvuldig prosedures en goedkeurings wat verband hou met die uitreik van instruksies, die betaal van tjeks, ensovoorts. Kyk dat meerdere mense alles moet goedkeur waar net een dit sou kon doen.
  • Versprei ontstellende gerugte wat soos binne-inligting klink.

Uit die afdeling, 'Algemene metodes om moraal te verlaag en verwarring te skep', kom die volgende tipiese eenvoudige, sabotasie-advies: 'tree dom op.'[7]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Wilbur Redington Miller (29 Junie 2012). The Social History of Crime and Punishment in America: An Encyclopedia. SAGE Publications. p. 186. ISBN 978-0-7618-6137-9.
  2. ↑ David Churchman (9 Mei 2013). Why We Fight: The Origins, Nature, and Management of Human Conflict. University Press of America. p. 186. ISBN 978-0-7618-6137-9.
  3. ↑ Dokumentarfilm.com Geargiveer 26 Februarie 2006 op Wayback Machine
  4. ↑ Markoff, John, "Malware Aimed at Iran Hit Five Sites, Report Says", New York Times, 13 Februarie 2011, bl. 15.
  5. ↑ Marrin, Albert (1985). The Secret Armies : Spies, Counterspies, and Saboteurs in World War II. New York: Atheneum. p. 37. ISBN 0-689-31165-6.
  6. ↑ "Office of Strategic Services Simple Sabotage Manuel" (PDF). 17 Januarie 1944. pp. 1–2. Besoek op 24 Maart 2012.
  7. ↑ "Office of Strategic Services Simple Sabotage Manuel" (PDF). 17 Januarie 1944. pp. 28–31. Besoek op 24 Maart 2012.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.