Samesmelting van sterrestelsels

Dié kunstenaarsvoorstelling wys die samesmelting van twee stelsels wat lei tot die vorming van 'n skyfsterrestelsel.
NGC 3921 is twee interaktiewe sterrestelsels wat saamsmelt.[1]
SDSSCGB 10389, drie sterrestelsels wat in 'n enkele stelsel saamsmelt.[2]

Die samesmelting van sterrestelsels kan gebeur wanneer twee of meer sterrestelsels bots. Hulle is die gewelddadigste soort wisselwerking tussen sterrestelsels. Die swaartekragwisselwerkings tussen sterrestelsels en die wrywing tussen die gas en stof het 'n groot uitwerking op die spesifieke sterrestelsels, maar die presiese uitwerking van sulke samesmeltings hang af van 'n groot verskeidenheid parameters, soos botsingshoek, snelheid en die relatiewe grootte/samestelling. Dié aspekte word tans ondersoek.

Die samesmelting van sterrestelsels is belangrik, want die tempo van samesmelting is 'n basiese aanduiding van die evolusie van die stelsels. Dit gee sterrekundiges ook 'n idee van hoe sterrestelsels oor lang tydperke hulle huidige vorms aangeneem het.[3]

Beskrywing

[wysig | wysig bron]
Die Muise-sterrestelsels (NGC 4676 A&B) is besig om saam te smelt.

Botsings tussen sterrestelsels is taamlik algemeen in die heelal. Vanweë die uiters dun verspreiding van materiaal in sterrestelsels is dit nie botsings in die ware sin van die woord nie, maar eerder ’n swaartekrag-interaksie.

ESO 239-2, twee stelsels wat een elliptiese stelsel word.[4]

Wanneer twee stelsels bots en saamsmelt, het die twee stelsels nie genoeg momentum om daarna aan te beweeg nie. As die een stelsel baie groter as die ander een is, sal die groot stelsel redelik ongeskonde bly terwyl die klein stelsel uitmekaargeruk en deel van die groot stelsel sal word. Simulasies van botsings tussen sterrestelsels op rekenaars is nou algemeen, met al die realistiese fisiese faktore soos swaartekrag, gasverspreiding en stervorming wat in ag geneem word. ’n Versameling van sulke simulasies kan gevind word op die webtuiste van die Paryse Sterrewag.[5]

In gebiede waar sterrestelsels saamsmelt, is daar gewoonlik 'n groot mate van stervorming.[6][7] Dit kan die vorming van sterre van tot duisende sonmassas per jaar beteken, na gelang van die hoeveelheid gas in die stelsels.[8]

Gewoonlik vorm minder as 100 nuwe sterre per jaar in 'n stervormingstreek,[9] en selfs dit is baie in vergelyking met die Melkweg, waar net sowat twee nuwe sterre per jaar vorm.[10]

Een van die grootste samesmeltings wat nog waargeneem is, was van vier elliptiese sterrestelsels in die swerm CL0958+4702. Dit kan een van die grootste sterrestelsels in die heelal vorm.[11]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Evolution in slow motion". Space Telscope Science Institute. Besoek op 15 September 2015.
  2. ↑ information@eso.org. "Galactic Crash Course". www.esahubble.org (in Engels). Besoek op 31 Augustus 2024.
  3. ↑ "Astronomers Pin Down Galaxy Collision Rate". HubbleSite. 27 Oktober 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Junie 2021. Besoek op 16 April 2012.
  4. ↑ "Hubble Interacting Galaxy ESO 239-2". HubbleSite (in Engels). Besoek op 30 Augustus 2024.
  5. ↑ "Galaxy merger library". 27 Maart 2010. Besoek op 27 Maart 2010.
  6. ↑ Schweizer, F. (2005). "[no presentation title cited]" in Starbursts: From 30 Doradus to Lyman Break Galaxies; Cambridge, UK; 6–10 September 2004. 329, Springer. 
  7. ↑ Starbursts : from 30 Doradus to Lyman break galaxies. Richard De Grijs, Rosa M. González Delgado. Dordrecht: Springer. 2005. p. 143. ISBN 978-1-4020-3539-5. OCLC 262677690.{{cite book}}: AS1-onderhoud: ander (link)
  8. ↑ Ostriker, Eve C.; Shetty, Rahul (2012). "Maximally star-forming galactic disks I. Starburst regulation via feedback-driven turbulence". The Astrophysical Journal. 731 (1): 41. arXiv:1102.1446. Bibcode:2011ApJ...731...41O. doi:10.1088/0004-637X/731/1/41. S2CID 2584335. 41.
  9. ↑ Moster, Benjamin P.; et al. (2011). "The effects of a hot gaseous halo in galaxy major mergers". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 415 (4): 3750–3770. arXiv:1104.0246. Bibcode:2011MNRAS.415.3750M. doi:10.1111/j.1365-2966.2011.18984.x. S2CID 119276663.
  10. ↑ Chomiuk, Laura; Povich, Matthew S. (2011). "Toward a Unification of Star Formation Rate Determinations in the Milky Way and Other Galaxies". The Astronomical Journal. 142 (6): 197. arXiv:1110.4105. Bibcode:2011AJ....142..197C. doi:10.1088/0004-6256/142/6/197. S2CID 119298282. 197.
  11. ↑ "Galaxies clash in four-way merger". BBC News. 6 Augustus 2007. Besoek op 7 Augustus 2007.

Skakels

[wysig | wysig bron]