Sekretaris-generaal van die Verenigde Nasies

Die Verenigde Nasies se embleem.

António Guterres, sekretaris-generaal sedert 1 Januarie 2017.

Kaart van lande wat al 'n sekretaris-generaal opgelewer het.

Die sekretariaatgebou is 'n 154 m (505 voet) hoog wolkekrabber en die middelpunt van die Verenigde Nasies se hoofkwartier.

Die sekretaris-generaal van die Verenigde Nasies (SGVN) is die hoof van die Sekretariaat van die Verenigde Nasies, een van die belangrikste organe van die instituut. Die persoon wat die pos beklee word daarom feitelik as die hoof van die Verenigde Nasies beskou. Die sekretaris-generaal se magte is in hoofstuk XV (artikels 97–101) van die Handves van die Verenigde Nasies vervat, waar hy as die "die hoogste amptenaar van die organisasie" geskryf word.^[1] Sedert 1997 bestaan die amp van die adjunk-sekretaris-generaal.

Oorsig

Die sekretaris-generaal word normaalweg vir 'n termyn van vyf jaar aangestel, wat meestal tot tien jaar verleng word. So 'n persoon word deur die Algemene Vergadering van die Verenigde Nasies op aanbeveling van die Veiligheidsraad verkies. Die meeste sekretarisse het 'n vleklose agtergrond en kom uit middelgroot lande. Slegs Kurt Waldheim was omstrede a.g.v. sy betrokkenheid by die Duitse Wehrmacht. Groot name word soms benoem vir die amp, maar hulle word nooit verkies nie.

Die pos van sekretaris-generaal word m.b.v. 'n rotasiestelsel oor die kontinente toegeken. In 2007 was Asië o.a. aan die beurt. Die Veiligheidsraad het Ban Ki-moon, Suid-Korea se minister van Buitelandse Sake, amptelik op 9 Oktober 2006 as kandidaat voorgestel. Verskillende stemrondes het plaasgevind, waartydens kandidate van ander Asiatiese lande uitgestem is of onttrek het. Op 13 Oktober is Ban deur die Algemene Vergadering as opvolger van Kofi Annan (uit Afrika) benoem.

Die sekretaris-generaal word in die Amerikaanse Verdedigingsdepartement as 'n vierster-generaal behandel. Hy is ook 'n erkende "fons honorum" (iemand wat titels kan toeken). In die hoedanigheid skep en verleen hy onderskeidings, waaronder talle medaljes vir vredesmissies.

Sekretarisse-generaal

Die volgende persone het as sekretaris-generaal van die VN gedien:

	Foto	Sekretaris-generaal	Ampstermyn	Land van oorsprong	Opmerkings	Verwysings
		Sir Gladwyn Jebb	24 Oktober 1945 – 2 Februarie 1946	Verenigde Koninkryk (Europa)	Waarnemend tot die eerste sekretaris-generaal verkies is
1		Trygve Lie	2 Februarie 1946 – 10 November 1952	Noorweë (Europa)	Bedank	[2]
2		Dag Hammarskjöld	10 April 1953 – 18 September 1961	Swede (Europa)	Dood in vliegongeluk oor Noord-Rhodesië (nou Zambië)	[3]
3		U Thant	30 November 1961 – 31 Desember 1971	Burma (Asië)	Tree na 2de termyn weens persoonlike redes af	[4]
4		Kurt Waldheim	1 Januarie 1972 – 31 Desember 1981	Oostenryk (Europa)	China veto sy derde termyn	[5]
5		Javier Pérez de Cuéllar	1 Januarie 1982 – 31 Desember 1991	Peru (Suid-Amerika)	Weier om 'n derde termyn te dien	[6]
6		Boutros Boutros-Ghali	1 Januarie 1992 – 31 Desember 1996	Egipte (Afrika)	Verenigde State veto sy tweede termyn	[7]
7		Kofi Annan	1 Januarie 1997 – 31 Desember 2006	Ghana (Afrika)	Tree na tweede termyn af	[8]
8		Ban Ki-moon	1 Januarie 2007 – 31 Desember 2016	Suid-Korea (Asië)	Tree na tweede termyn af	[9]
9		António Guterres	1 Januarie 2017 – Nou	Portugal en Oos-Timor (Europa en Asië)	Tans in amp	[10]

Verwysings

1. (en) Die VN se Handves
2. "Trygve Lie" (in Engels). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Maart 2016. Besoek op 20 Februarie 2008.
3. "Dag Hammarskjold" (in Engels). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Julie 2016. Besoek op 20 Februarie 2008.
4. "U Thant" (in Engels). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Julie 2016. Besoek op 20 Februarie 2008.
5. "Kurt Waldheim" (in Engels). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Maart 2016. Besoek op 20 Februarie 2008.
6. "Javier Pérez de Cuéllar" (in Engels). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Mei 2016. Besoek op 20 Februarie 2008.
7. "Boutros Boutros-Ghali" (in Engels). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Julie 2016. Besoek op 20 Februarie 2008.
8. "Kofi Annan" (in Engels). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Julie 2016. Besoek op 20 Februarie 2008.
9. "Ban Ki-moon" (in Engels). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Julie 2016. Besoek op 20 Februarie 2008.
10. Alexander, Harriet (5 Oktober 2016). "Who is Antonio Guterres, the next Secretary-General of the United Nations?". The Telegraph (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Mei 2020. Besoek op 6 Oktober 2016.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Sekretaris-generaal van die Verenigde Nasies.
• (ar) (en) (es) (fr) (ru) (zh) Amptelike webwerf van die Sekretarisse-generaal van die Verenigde Nasies