Simson

'n Kunswerk van Simson en Delila in die Rijksmuseum.

As 'n guerrillavegter sonder gelyke het Simson paniek en verwoesting onder die vyande van die volk Israel gesaai. Tog was die jong Rigter iemand van wie mens eintlik sou verwag het dat hy 'n afgesonderde kluisenaarsbestaan sou voer. Want, volgens die aankondiging van die geboorte van hierdie seuntjie deur die Engel van die Here aan die kinderlose Danitiese egpaar, Manóag en sy vrou, was die kind bestem om Israel uit die hand van die Filistynse oorheersers te begin verlos en sou hy daarom 'n Nasireër (van die Hebreeuse woord nazir: gewyde) van God wees.

Hy sou 'n God-gewyde lewe moes voer en die reëls van die Nasireërs nakom: nooit sy hare laat sny nie, geen wyn of sterk drank gebruik nie en geen dode aanraak nie. Simson het hom egter nie aan die gewone lewe onttrek nie. Saam met die ander weerbare jongmanne van sy stam het hy, deur die Gees van die Here gelei, in die laer van Dan tussen Sórea en Estáol gaan bly. Daar was toe nog nie openlike vyandigheid tussen die Filistyne en die Israeliete nie, en toe Simson 'n jong Filistynse meisie in Timna ontmoet en op haar verlief raak, het hy sy ouers gevra om vir hom ʼn huwelik met haar te probeer reël.

Hoewel so ʼn huwelik met 'n heidense vrou teen die bevel van God aan Israel was, het die Here dit toegelaat omdat Hy hiermee die geleentheid vir Simson wou skep om met die Filistyne slaags te raak. Dat die Here hom buitengewone liggaamskrag gegee het, het Simson uitgevind toe hy op pad na Timna deur 'n jong leeu aangeval is en hy die ongedierte kaalhand verskeur bet. 'n Swerm bye het in die droë karkas ingetrek, en toe Simson onderweg na sy huweliksfees weer daar verbygaan, het hy van die heuning uitgehaal, aan sy ouers gegee en self ook daarvan geëet.

Die raaisel

By die huweliksfees het Simson 'n raaisel aan sy Filistynse gaste gestel: Spys het uit die eter uitgegaan en soetigheid uit die sterke. Hulle het sewe dae gekry om die raaisel te probeer oplos. Kom hulle dan met die regte antwoord, moes Simson aan elkeen van hulle, al dertig, ʼn hemp van fyn, kosbare linne en 'n stel klere, soos gewoonlik by feesgeleenthede gedra is, gee. Kon hulle die raaisel nie oplos nie, moes hulle dertig hemde en dertig stelle klere aan Simson gee.

Na drie dae van gis en raai, het die Filistyne na Simson se jong vrou gegaan en gedreig om haar familie skade aan te doen as sy nie die antwoord by Simson uitvis nie. “Jy het my nie lief nie, dis die dat jy my nie wil vertel wat die raaisel beteken nie," het die bruid dae aaneen by Simson gehuil, totdat hy in radelose ongeduld die antwoord op die raaisel vir haar gegee het. Natuurlik kon die Filistyne toe met die antwoord vorendag kom. “Wat is soeter as heuning en wat is sterker as 'n leeu ?" troef hulle hom op die sewende dag net voor sonsondergang.

Simson het dadelik besef waar hulle die oplossing gekry het en sy antwoord aan hulle word vandag nog as spreekwoord in Afrikaans gebruik: “As julle nie met my kalf geploeg het nie, sou julle my raaisel nie geraai het nie." Nou het Simson se wrewel teen die vyand van sy volk opgevlam, en hy het na Askelon, 'n Filistynse stad, gegaan, dertig man daar doodgeslaan en sy skuld met hul klere betaal. Simson was nou egter ook sy Filistynse bruid kwyt. Hy het hom daaroor gewreek deur driehonderd jakkalse te vang, hul sterte aanmekaar te bind, brandende fakkels daaraan vas te maak en die vreesbevange diere in die Filistyne se ryp koringlande los te laat.

Bang vir die weerwraak van die Filistyne het sy eie volksgenote Simson egter aan die vyand uitgelewer, waar hy losgebreek het en duisend man met 'n eselskakebeen doodgeslaan het. Hierna het hy die volk van Israel twintig jaar lank gerig. Maar die Filistynse vroue het vir Simson steeds groot bekoring ingehou, en toe hy verlief raak op Delila, het die Filistyne hul kans waargeneem om hul gehate vyand te probeer oorweldig. “Vind uit waardeur sy krag so groot is," het hulle Delila beveel. Ook sy het gesanik: “Jy het my nie lief nie, daarom wil jy my nie vertel waarom jy so sterk is nie," totdat Simson sy selfbeheersing verloor en die geheim van sy nasireërskap aan hierdie vrou uit die vyand van sy volk vertel het.

Toe Delila sy lang hare, die simbool van sy nasireërskap, stilletjies afsny, het Simson se Godgegewe krag van hom gewyk. Die Filistyne het hom gevange geneem, sy oë uitgesteek, hom met koperkettings gebind en hom na Gasa gebring. Hier moes hy nou in die gevangenis soos 'n lasdier die swaar meulsteen draai - koring maal soos 'n vrou, dit was vernederende werk wat die onverskrokke vryheidsvegter nou moes doen. Maar God se genade het nie heeltemal van Simson gewyk nie.

Sy hare het weer begin groei. Toe het die vorste van die Filistyne 'n groot offerfees vir hul afgod, Dagon, gereël omdat die dan Simson in hul hand sou gegee het. Al die Filistynse hoogwaardigheidsbekleërs was daar en op die plat dak van die tempel was omtrent drieduisend toeskouers. “Roep vir Simson!" het die skare geskree, en die blinde gevangene is binnegelei. Simson het die gehoon van die Filistynse menigte om hom gehoor. “Laat my hier teen die pilare staan," het hy aan die dienaar gesê wat hom moes lei.

In sy ellende het Simson tot sy God geroep: “Here, Here, dink tog aan my en versterk my tog net hierdie keer." Hy het sy gespierde arms om die twee pilare geslaan waarop die gewig van die hele dak gerus het en vorentoe gebeur. Stadig het die pilare begin kraak en toe stort die dak in. Saam met die duisende Filistyne het Simson gesterf. Sy broers het hom in die familiegraf saam met sy vader begrawe. Die man van kontraste, so word Simson soms genoem.

Hierdie sterk man wat die versoeking nie kon weerstaan nie, die God-gewyde wat met die verkeerde invloede geheul het, die Rigter wat dikwels sy eie opvlieënde wil gevolg het, word tog in Hebreërs 2 as 'n geloofsheld geroem. Want hy het sy lewe vir die verlossing van sy volk gegee, net soos eeue later 'n ander Man, wat voor Sy geboorte reeds bestem was om alle nasies te verlos, Sy lewe aan die Kruis van Gólgota gegee het: Jesus Christus.

Bronnelys

• KENNIS, 1980, ISBN 0798108258, volume 3, bl. 584