Sino-Sowjet-verdeling

Mao Zedong, sit langs Nikita Chroesjtsjof, tydens die Russiese leier se 1957 besoek aan Beijing.

Die Sino-Sowjet-verdeling was die geleidelike agteruitgang van betrekkinge tussen die Volksrepubliek China en die Sowjetunie wat veroorsaak is deur leerstelig verskille wat ontstaan het uit hul verskillende interpretasies en praktiese toepassings van Marxisme-Leninisme, soos beïnvloed deur hul onderskeie geopolitieke doelwitte tydens die Koue Oorlog van 1947–1991.[1] In die laat 1950's en vroeë 1960's het Sino-Sowjet-debatte oor die interpretasie van ortodokse Marxisme spesifieke geskille geword oor die Sowjetunie se beleid van nasionale de-stalinisering en internasionale vreedsame naasbestaan met die Wesblok, wat die Chinese stigtervader Mao Zedong as revisionisme afgemaak het. Teen daardie ideologiese agtergrond het China 'n strydlustige houding teenoor die Westerse wêreld ingeneem en die Sowjetunie se beleid van vreedsame naasbestaan tussen die Wesblok en Oosblok in die openbaar verwerp.[1] Daarbenewens het Beijing gegrief oor die Sowjetunie se groeiende bande met Indië as gevolg van faktore soos die Sino-Indiese grensgeskil, en Moskou het gevrees dat Mao te nonchalant was oor die gruwels van kernoorlogvoering.[2]

In 1956 het die Sowjet-leier Nikita Chroesjtsjof Stalin en Stalinisme aan die kaak gestel in die toespraak Oor die persoonlikheidskultus en die gevolge daarvan en begin met die de-stalinisering van die USSR. Mao en die Chinese leierskap was onthuts toe die VRC en die USSR geleidelik verskil het in hul interpretasies en toepassings van Leninistiese teorie. Teen 1961 het hul onoplosbare ideologiese verskille die VRC se formele veroordeling van Sowjet-kommunisme as die werk van "revisionistiese verraaiers" in die USSR uitgelok.[1] Die VRC het ook die Sowjetunie sosiaal-imperialisties verklaar.[3] Vir Oosbloklande was die Sino-Sowjet-verdeling 'n kwessie van wie die rewolusie vir wêreldkommunisme sou lei, en na wie (China of die USSR) die voorhoede partye van die wêreld sou wend vir politieke advies, finansiële hulp en militêre hulp.[4]In daardie trant het beide lande meegeding om die leierskap van wêreldkommunisme deur die voorhoedepartye inheems aan die lande in hul invloedsfere.[5]

In die Westerse wêreld het die Sino-Sowjet-verdeling die bi-polêre koue oorlog in 'n tri-polêre een omskep. Die wedywering het Mao se besef van Sino-Amerikaanse toenadering vergemaklik met die Amerikaanse president Richard Nixon se besoek aan China in 1972. In die Weste het die beleid van driehoekige diplomasie en skakeling na vore gekom.[6] Soos die Tito-Stalin-skeiding, het die voorkoms van die Sino-Sowjet-skeiding ook die konsep van monolitiese kommunisme verswak, die Westerse persepsie dat die kommunistiese nasies gesamentlik verenig is en nie noemenswaardige ideologiese botsings sou hê nie.[7][8] Die USSR en China het egter albei voortgegaan om met Noord-Viëtnam saam te werk gedurende die Viëtnamoorlog tot in die 1970's, ten spyte van wedywering elders.[9] Histories het die Sino-Sowjet-skeiding die Marxistiese-Leninistiese Realpolitik vergemaklik waarmee Mao die driepolêre geopolitiek (VRC-VSA-USSR) van die laat-tydperk Koue Oorlog (1956-1991) gevestig het om 'n anti-Sowjet-front te skep, wat Maoïste verbonde aan Three Worlds Theory.[3] Volgens Lüthi is daar "geen dokumentêre bewyse dat die Chinese of die Sowjets gedurende die tydperk oor hul verhouding binne 'n driehoekige raamwerk gedink het nie."[10]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Lenman, Bruce; Anderson, Trevor; Marsden, Hilary, reds. (2000). Chambers Dictionary of World History. Edinburgh: Chambers. p. 769. ISBN 9780550100948.
  2. ↑ John W. Garver, China's Quest: The History of the Foreign Relations of the People's Republic (2016) bl 113–45.
  3. ↑ 3,0 3,1 "Less Revolution, More Realpolitik: China's Foreign Policy in the Early and Middle 1970s | Wilson Center". www.wilsoncenter.org (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Augustus 2021. Besoek op 27 Augustus 2021.
  4. ↑ Robert A. Scalapino, "Sino-Soviet Competition in Africa", Foreign Affairs (1964) 42#4, pp. 640–654. in JSTOR Geargiveer 9 Oktober 2018 op Wayback Machine
  5. ↑ Scalapino, Robert A. (1964). "Sino-Soviet Competition in Africa". Foreign Affairs. 42 (4): 640–654. doi:10.2307/20029719. JSTOR 20029719.
  6. ↑ "Foreign Relations of the United States, 1969-1976, Volume I: Foundations of Foreign Policy, 1969-1972". 2001-2009.state.gov (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Julie 2021. Besoek op 27 Augustus 2021.
  7. ↑ Rothbard, Murray N. "The Myth of Monolithic Communism", Libertarian Review, Vol. 8., No. 1 (Februarie 1979), p. 32.
  8. ↑ Lawrance, Alan (11 September 2002). China Under Communism (in Engels). Routledge. p. 53. ISBN 978-1-134-74792-4.
  9. ↑ Roberts, Priscilla Mary (2006). Behind the Bamboo Curtain: China, Vietnam, and the World Beyond Asia (in Engels). Stanford University Press. pp. 303–311. ISBN 978-0-8047-5502-3. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Januarie 2022. Besoek op 11 Augustus 2021.
  10. ↑ Lüthi, Lorenz M. (2010). The Sino-Soviet Split: Cold War in the Communist World. Princeton University Press. p. 6. ISBN 9781400837625. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Junie 2019. Besoek op 6 Julie 2017.