Spontane menslike verbranding

Hierdie artikel is deel van 'n reeks oor
Alternatiewe medisyne, pseudomedisyne en skynwetenskappe
s • b • w

Spontane menslike verbranding (SMV) is die pseudowetenskaplike[1] konsep van die verbranding van 'n lewende (of onlangs afgestorwe) menslike liggaam sonder 'n oënskynlike eksterne bron van ontsteking. Benewens aangemelde gevalle, verskyn beskrywings van die beweerde verskynsel in literatuur, en daar is waargeneem dat beide tipes kenmerke deel in terme van omstandighede en die menslike oorskot van die slagoffer.

Wetenskaplike ondersoeke het gepoog om gerapporteerde gevalle van SMV te ontleed en het gelei tot hipoteses rakende potensiële oorsake en meganismes, insluitend slagoffergedrag en -gewoontes, alkoholverbruik en nabyheid aan potensiële ontstekingsbronne, sowel as die gedrag van brande wat gesmelte vette verteer. Natuurlike verklarings, sowel as ongeverifieerde natuurverskynsels, is voorgestel om verslae van spontane menslike verbranding te verduidelik. Huidige wetenskaplike konsensus is dat beweerde gevalle van spontane menslike verbranding eksterne bronne van ontsteking behels.

Oorsig

[wysig | wysig bron]

"Spontane menslike verbranding" verwys na die dood van 'n brand wat ontstaan het sonder 'n oënskynlike uitwendige ontstekingsbron; 'n oortuiging dat die brand in die liggaam van die slagoffer ontstaan. Hierdie idee en die term "spontane menslike verbranding" is albei die eerste keer in 1746 voorgestel deur Paul Rolli, 'n genoot van die Royal Society, in 'n artikel gepubliseer in die vaktydskrif Philosophical Transactions aangaande die geheimsinnige dood van Cornelia Zangheri Bandi, 'n Italiaanse gravin.[2]

Die onderwerp is in 1938 in die British Medical Journal gedek in 'n artikel deur L. A. Parry wat 'n 1823-gepubliseerde boek Medical Jurisprudence aangehaal het.[3] In sy 1995-boek Ablaze!, het Larry E. Arnold, 'n direkteur van ParaScience International, geskryf dat daar oor 'n tydperk van ongeveer 300 jaar ongeveer 200 aangehaalde verslae van spontane menslike verbranding wêreldwyd was.[4] Alkoholisme is 'n algemene tema in vroeë verwysings, deels omdat sommige dokters en skrywers van die Victoriaanse era geglo het dat spontane menslike verbranding die gevolg van alkoholisme was.[5]

Wetenskaplike ondersoek

[wysig | wysig bron]

'n Uitgebreide navorsingsprojek van twee jaar, wat dertig historiese gevalle van beweerde spontane menslike verbranding behels, is in 1984 deur die wetenskapondersoeker Joe Nickell en die forensiese ontleder John F. Fischer uitgevoer. Hulle lang, tweedelige verslag is gepubliseer in die joernaal van die International Association of Arson Investigators sowel as deel van 'n boek.[6][7] Nickell het gereeld oor die onderwerp geskryf, in televisie-dokumentêre films verskyn, en het bykomende navorsing gedoen en lesings aan die New York State Academy of Fire Science in Montour Falls, New York, as gasinstrukteur gelewer.[6][7][8]

Nickell en Fischer se ondersoek, wat na gevalle in die 18de, 19de en 20ste eeue gekyk het, het getoon dat die verbrande liggame naby bronne vir die ontsteking daarvan was: kerse, lampe, kaggels, ensovoorts. Sulke bronne is dikwels weggelaat uit gepubliseerde verslae van hierdie voorvalle, vermoedelik om die aura van misterie rondom 'n oënskynlik "spontane" dood te verdiep. Die ondersoeke het ook bevind dat daar 'n korrelasie was tussen beweerde SMV-sterftes en die slagoffer se dronkenskap (of ander vorme van onbevoegdheid) wat moontlik veroorsaak het dat hulle onverskillig was en nie behoorlik op 'n ongeluk kon reageer nie. Waar die vernietiging van die liggaam nie besonder omvangryk was nie, kon 'n primêre bron van brandbare brandstof waarskynlik die slagoffer se klere of 'n bedekking soos 'n kombers gewees het.

Waar die vernietiging egter omvangryk was, was bykomende brandstofbronne betrokke, soos stoelvulsel, vloerbedekkings, die vloer self, en dies meer. Die ondersoekers het beskryf hoe sulke materiale gehelp het om gesmelte vet te behou, wat veroorsaak het dat meer van die liggaam verbrand en vernietig is, wat nog meer vloeibare vet oplewer, in 'n sikliese proses bekend as die "kerseffek".

Volgens Nickell en Fischer se ondersoek het nabygeleë voorwerpe dikwels onbeskadig gebly omdat vuur geneig is om opwaarts te brand, maar lateraal met 'n mate van moeite brand. Die betrokke brande is relatief klein, wat aansienlike vernietiging deur die lont-effek veroorsaak, en relatief nabygeleë voorwerpe is dalk nie naby genoeg om self aan die brand te slaan nie (soos 'n mens naby 'n beskeie kampvuur kan sit sonder om te brand). Soos met ander raaisels, het Nickell en Fischer gewaarsku teen "enkele, simplistiese verduideliking vir alle ongewone brandsterftes", maar het eerder aangemoedig om ondersoek in te stel "op 'n individuele basis".[7]

Neuroloog Steven Novella het, in 'n episode van die Skeptics Guide to the Universe-podsending waarvan hy hoof-gasheer is, gesê dat skeptisisme oor spontane menslike verbranding nou oorbloei tot gewilde skeptisisme oor spontane verbranding:

Ek dink dat 'n deel van die kniestootreaksie-skeptisisme is dat ons dinge soos spontane menslike verbranding hoor - ons weet dit is totale snert - en dan wanneer jy net spontane ontbranding hoor, veroorsaak dit dieselfde reaksie asof dit enigiets met spontane menslike ontbranding te doen het maar dit doen regtig nie. Ek hoor dat baie mense ook dink dat enigiets wat met magnete te doen het, twak moet wees, want daar is soveel magneet-pseudowetenskap daar buite, maar dit beteken nie dat daar nie geldige gebruike van magnete in medisyne is nie. Ons kan breinfunksie beïnvloed met byvoorbeeld transkraniale magnetiese stimulasie. Maar weer maak mense daardie assosiasie, dit is net 'n bietjie te simplisties, dat magnete gelyk is aan pseudowetenskap, dat spontane verbranding gelyk is aan pseudowetenskap, maar dit is heeltemal legitiem.[9]

’n Studie van 2002 deur Angi M. Christensen van die Universiteit van Tennessee het beide gesonde en osteoporotiese monsters van menslike been veras en die gevolglike kleurveranderinge en fragmentasie vergelyk. Die studie het bevind dat osteoporotiese beenmonsters "konsekwent meer verkleuring en 'n groter mate van fragmentasie vertoon het as gesondes." Dieselfde studie het bevind dat wanneer menslike weefsel verbrand word, die gevolglike vlam 'n klein hoeveelheid hitte produseer, wat aandui dat dit onwaarskynlik is dat vuur van brandende weefsel sal versprei.[10]

Voorgestelde verduidelikings

[wysig | wysig bron]

Terwyl wetenskaplike konsensus is dat voorvalle wat as spontane ontbranding kan voorkom, in werklikheid 'n eksterne bron van ontsteking gehad het - en dat die fisiese moontlikheid van spontane menslike ontbranding sonder 'n eksterne ontstekingsbron uiters onwaarskynlik is - is sommige pseudowetenskaplike hipoteses aangebied wat probeer verduidelik hoe SMV kan sonder 'n eksterne vlambron voorkom.[1][11] Benjamin Radford, wetenskapskrywer en adjunkredakteur van die wetenskaptydskrif Skeptical Inquirer, twyfel oor die aanneemlikheid van spontane menslike verbranding: "As SMV 'n werklike verskynsel is (en nie die gevolg van 'n bejaarde of verswakte persoon wat te naby aan 'n vlambron is nie), hoekom gebeur dit nie meer gereeld nie? Daar is miljarde mense in die wêreld, en tog sien ons nie berigte van mense wat in vlam uitbars terwyl hulle in die straat stap, sokkerwedstryde bywoon nie, of 'n koffie by 'n plaaslike Starbucks drink nie."[12]

Natuurlike verklarings

[wysig | wysig bron]
Een verduideliking vergelyk die liggaam en klere met 'n kers
  • Byna alle voorgestelde gevalle van spontane menslike verbranding behels mense met lae mobiliteit as gevolg van gevorderde ouderdom of vetsug, tesame met swak gesondheid. Slagoffers toon 'n hoë waarskynlikheid dat hulle in hul slaap gesterf het, of dat hulle nie kon beweeg nadat hulle aan die brand geslaan het nie.[13]
  • Sigarette word dikwels gesien as die bron van brand, aangesien die onbehoorlike weggooi van rookmateriaal een uit elke vier brandsterftes in die Verenigde State veroorsaak.[14] Natuurlike oorsake soos hartaanvalle kan daartoe lei dat die slagoffer sterf, en dan die sigaret laat val, wat na 'n tydperk van smeul die slagoffer se klere aan die brand kan steek.[15]
  • Die "kers-effek"-hipotese dui daarop dat 'n klein eksterne vlambron, soos 'n brandende sigaret, die klere van die slagoffer op 'n plek verkool, die vel verdeel en onderhuidse vet vrystel, wat op sy beurt in die verbrande klere opgeneem word, wat optree as 'n kers se pit. Hierdie verbranding kan voortduur solank die brandstof beskikbaar is. Hierdie hipotese is suksesvol met varkweefsel getoets en stem ooreen met bewyse wat verkry is uit gevalle van menslike verbranding.[16][17] Die menslike liggaam het tipies genoeg energie in vet en ander chemiese bronne gestoor om die liggaam ten volle te verbrand; selfs maer mense het etlike kilogram vet in hul weefsel. Hierdie vet, sodra dit verhit is deur die brandende klere, trek in die klere in net soos kerswas in 'n aangesteekte kerspit ingetrek word, wat die brandstof verskaf wat nodig is om die pit aan die brand te hou.[18] Die proteïen in die liggaam verbrand ook, maar verskaf minder energie as vet, met die water in die liggaam wat die vernaamste hindernis vir verbranding is. Stadige verbranding, wat ure duur, gee die water egter tyd om stadig te verdamp. In 'n geslote area, soos 'n huis, sal hierdie vog naby, moontlik op vensters, herkondenseer. Voete brand nie tipies nie omdat hulle dikwels die minste vet het; hande het ook min vet, maar kan brand as hulle op die buik rus, wat al die nodige vet vir verbranding verskaf.
  • Verbranding met bv. warm water kan brandagtige beserings veroorsaak, wat soms tot die dood lei, sonder om klere aan die brand te steek. Alhoewel dit nie van toepassing is in gevalle waar die liggaam verkool en verbrand is nie, is dit voorgestel as 'n oorsaak in ten minste een beweerde spontane menslike verbranding-agtige gebeurtenis.[19]
  • Brian J. Ford het voorgestel dat ketose, wat moontlik deur alkoholisme of lae-koolhidraatdieet veroorsaak word, asetoon produseer, wat hoogs vlambaar is en dus tot skynbaar spontane ontbranding kan lei.[20][21]
  • Spontane menslike verbranding kan verwar word met selfverbranding as 'n vorm van selfmoord. In Westerse lande maak selfverbranding 1% van selfmoorde uit,[22] terwyl Radford beweer dat die syfer in ontwikkelende lande so hoog as 40% kan wees.[23]
  • Soms is daar redelike verduidelikings vir die sterftes, maar voorstanders ignoreer amptelike lykskouings en teenstrydige bewyse ten gunste van anekdotiese verslae en persoonlike getuienisse.[15][19][24]

Skynwetenskaplike idees

[wysig | wysig bron]
  • Larry E. Arnold het in sy 1995-boek Ablaze! 'n pseudowetenskaplike nuwe subatomiese deeltjie voorgestel, wat hy "pyrotron" genoem het. Arnold het ook geskryf dat die vlambaarheid van 'n menslike liggaam deur sekere omstandighede verhoog kan word, soos verhoogde alkohol in die bloed. Hy het verder voorgestel dat uiterste stres die sneller kan wees wat baie verbrandings begin.[4][19] Hierdie proses mag geen eksterne suurstof gebruik om deur die liggaam te versprei nie, aangesien dit nie 'n "oksidasie-reduksie"-reaksie is nie; geen reaksiemeganisme is egter voorgestel nie. Navorser Joe Nickell het Arnold se hipoteses gekritiseer as gebaseer op selektiewe bewyse en argument uit onkunde.[19]
  • In sy 1976-boek Fire From Heaven, stel die Britse skrywer Michael Harrison voor dat spontane menslike verbranding met poltergees-aktiwiteit verbind word, want, voer hy aan, "die krag wat die 'poltergees' aktiveer, ontstaan ​​in, en word verskaf deur, 'n mens". Binne die slotopsomming skryf Harrison: "Spontane menslike verbranding, noodlottig of nie-dodelik, behoort tot die uitgebreide reeks poltergees-verskynsels."[25]
  • John Abrahamson het voorgestel dat balweerlig die spontane menslike verbranding kan veroorsaak. "Dit is slegs omstandig, maar die verkooling van menslike ledemate wat in 'n aantal balweerliggevalle gesien word, is baie suggestief dat hierdie meganisme moontlik ook plaasgevind het waar ledemate verbrand is," sê Abrahamson.[26]

Opvallende voorbeelde

[wysig | wysig bron]

Op 2 Julie 1951 is Mary Reeser, 'n 67-jarige vrou, doodgebrand in haar huis gevind nadat haar eienares besef het dat die huis se deurknop buitengewoon warm is. Die huisvrou het die polisie in kennis gestel, en toe hulle die huis binnegekom het, het hulle gevind dat Reeser se oorskot heeltemal in as verbrand is, met net een been oor. Die stoel waarin sy gesit het, is ook vernietig. Reeser het slaappille gedrink en was ook 'n roker. Ten spyte van die verspreiding daarvan in populêre kultuur, het die FBI-ondersoek die moontlikheid van spontane menslike verbranding uitgesluit. 'n Algemene teorie was dat sy 'n sigaret gerook het nadat sy slaappille geneem het en toe aan die slaap geraak het terwyl sy steeds die brandende sigaret vasgehou het, wat haar toga kon aan die brand gesteek het, wat uiteindelik tot haar dood gelei het. Haar skoondogter het gesê: "Die sigaret het op haar skoot geval. Haar vet was die brandstof wat haar aan die brand gehou het. Die vloer was sement, en die stoel het alleen gestaan. Daar was niks om haar om te brand nie".[27]

Margaret Hogan, 'n 89-jarige weduwee wat alleen in 'n huis in Prussiastraat, Dublin, Ierland gewoon het, is op 28 Maart 1970 verbrand gevind byna tot die punt van algehele vernietiging. Plastiekblomme op 'n tafel in die middel van die kamer was tot vloeistof gereduseer en 'n televisie met 'n gesmelte skerm het 4 meter van die leunstoel gesit waarin die as oorblyfsels gevind is; andersins was die omgewing amper onaangeraak. Haar twee voete, en albei bene van onder die knieë, was onbeskadig. 'n Klein steenkoolvuurtjie het in die rooster gebrand toe 'n buurman die vorige dag die huis verlaat het; geen verband tussen hierdie brand en dié waarin mev Hogan gesterf het kon egter gevind word nie. 'n Geregtelike doodsondersoek, gehou op 3 April 1970, het dood deur verbranding aangeteken, met die oorsaak van die brand gelys as "onbekend".[28]

Henry Thomas, 'n 73-jarige man, is in 1980 doodgebrand gevind in die sitkamer van sy raadshuis op die Rassau-landgoed in Ebbw Vale, Suid-Wallis. Sy hele liggaam is verbrand en het net sy skedel en 'n gedeelte van elke been onder die knie. Die voete en bene was nog in sokkies en langbroeke geklee. Die helfte van die stoel waarin hy gesit het, is ook vernietig. Polisie forensiese beamptes het besluit dat die verbranding van Thomas te wyte was aan die kerseffek.[29]

In Desember 2010 is die dood van Michael Faherty, 'n 76-jarige man in County Galway, Ierland, deur die lykskouer as "spontane ontbranding" aangeteken. Die dokter, Ciaran McLoughlin, het hierdie stelling gemaak tydens die ondersoek na die dood: "Hierdie brand is deeglik ondersoek en ek sit met die gevolgtrekking dat dit by die kategorie van spontane menslike ontbranding inpas, waarvoor daar geen voldoende verduideliking is nie."[30]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 Radford, Benjamin (19 Desember 2013). "Spontaneous Human Combustion: Facts & Theories". Live Science (in Engels). Tog is al hierdie verduidelikings pseudowetenskaplik, en daar is geen bewyse vir enige van hulle nie
  2. ↑ Rolli, Paul (1746). "An Extract, by Mr. Paul Rolli, F.R.S. of an Italian Treatise, written by the Reverend Joseph Bianchini, a Prebend in the City of Verona; upon the Death of the Countess Cornelia Zangári & Bandi, of Ceséna". In Royal Society (red.). Philosophical transactions of the Royal Society of London Volume 21 (in Engels). Rare Books Club (published Mei 2012). p. 447. ISBN 978-1-236-24280-8.
  3. ↑ Thurston, Gavin (18 Junie 1938). "Spontaneous Human Combustion". The British Medical Journal (in Engels). 1 (4041): 1340. doi:10.1136/bmj.1.4041.1340-a. PMC 2086726.
  4. ↑ 4,0 4,1 Arnold, Larry E. (Desember 1995). Ablaze!: The Mysterious Fires of Spontaneous Human Combustion (in Engels). M. Evans & Co. ISBN 978-0-87131-789-6.
  5. ↑ Collins, Nick (23 September 2011). "Spontaneous human combustion: examples from fiction". The Telegraph (in Engels). Besoek op 28 Desember 2021.
  6. ↑ 6,0 6,1 Nickell, Joe; Fischer, John F. (Maart 1984). "Spontaneous Human Combustion". The Fire and Arson Investigator (in Engels). 34 (3).
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Nickell, Joe (Junie 1988). Secrets of the Supernatural (in Engels). Amherst, NY: Prometheus Books. pp. 149–157, 161–171. ISBN 978-0-879-75461-7.
  8. ↑ Nickell, Joe (15 Februarie 2019). "Spontaneous Human Combustion? Coroner Solves London Mystery" (in Engels). Center for Inquiry. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Februarie 2019. Besoek op 28 Desember 2021.
  9. ↑ "Skeptics Guide to the Universe #268". The Skeptics' Guide to the Universe (in Engels). 1 September 2010. Besoek op 28 Desember 2021.
  10. ↑ Christensen, Angi M. (2002). "Experiments in the Combustibility of the Human Body". Journal of Forensic Sciences (in Engels). 47 (3): 466–70. doi:10.1520/JFS15287J. PMID 12051324.
  11. ↑ "Skeptic's Dictionary on spontaneous human combustion, Retrieved Oct 20, 2007 "The physical possibilities of spontaneous human combustion are remote."" (in Engels). Skepdic.com. 24 September 2011. Besoek op 28 Desember 2021.
  12. ↑ Radford, Benjamin (26 September 2011). "Irishman died of spontaneous human combustion, coroner claims". MSNBC (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 November 2020. Besoek op 28 Desember 2021.
  13. ↑ Dunning, Brian (17 Mei 2011). "Spontaneous Human Combustion". Skeptoid (in Engels). Besoek op 28 Desember 2021.
  14. ↑ "Cigarettes' Role in Fires Growing". ConsumerAffairs (in Engels). 9 Augustus 2004. Besoek op 28 Desember 2021.
  15. ↑ 15,0 15,1 Nickell, Joe (Maart 1998). "Fiery tales that spontaneously destruct". Skeptical Inquirer. 22 (2).
  16. ↑ Palmiere, C.; Staub, C.; La Harpe, R.; Mangin, P. (2009). "Ignition of a human body by a modest external source: a case report". Forensic Science International (in Engels). 188 (1–3): e17–19. doi:10.1016/j.forsciint.2009.03.027. PMID 19410396.
  17. ↑ DeHaan, J. D.; Campbell, S. J.; Nurbakhsh, S. (1999). "Combustion of animal fat and its implications for the consumption of human bodies in fires" (PDF). Science & Justice (in Engels). 39 (1): 27–38. doi:10.1016/s1355-0306(99)72011-3. PMID 10750270. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 22 November 2021. Besoek op 28 Desember 2021.
  18. ↑ Watson, Stephanie; Mancini, Mark (2 Maart 2005). "How Spontaneous Human Combustion Works". HowStuffWorks (in Engels). Besoek op 28 Desember 2021.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 Nickell, Joe (November 1996). "Not-So-Spontaneous Human Combustion". Skeptical Inquirer (in Engels). 20 (6). Besoek op 28 Desember 2021.
  20. ↑ Ford, Brian J. (2012). "Solving the Mystery of Spontaneous Human Combustion" (PDF). The Microscope (in Engels). 60 (2): 63–72. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 10 Mei 2013.
  21. ↑ Ford, Brian J. (18 Augustus 2012). "The big burn theory" (PDF). New Scientist (in Engels): 30–31.
  22. ↑ Shkrum, M. J.; Johnston, K. A. (Januarie 1992). "Fire and suicide: a three-year study of self-immolation deaths". Journal of Forensic Sciences (in Engels). 37 (1): 208–221. doi:10.1520/JFS13228J. PMID 1545201.
  23. ↑ Tourjée, Diana (5 November 2015). "Why a Woman in Germany Just Spontaneously Combusted". Vice magazine (in Engels). Besoek op 28 Desember 2021.
  24. ↑ Nickell, Joe (1 Desember 1996). "Spontaneous Human Nonsense". Skeptical Inquirer. 6 (4).
  25. ↑ Harrison, M. (1977). Fire from Heaven: A Study of Spontaneous Combustion in Human Beings (in Engels). Pan Books. ISBN 978-0-330-25146-4.
  26. ↑ Muir, Hazel (20 Desember 2001). "Ball lightning scientists remain in the dark". New Scientist (in Engels). Besoek op 28 Desember 2021.
  27. ↑ Calise, Gabrielle (27 Oktober 2019). "Spontaneous combustion in St. Petersburg? The curious case of Mary Reeser" (in Engels). Besoek op 28 Desember 2021.
  28. ↑ Ruxton, Dean (4 Februarie 2018). "'Ashes and cinders': A spontaneous combustion on Prussia Street". The Irish Times (in Engels).
  29. ↑ Heymer, John E. (April 1996). The Entrancing Flame (in Engels). London: Little, Brown and Company. ISBN 978-0-316-87694-0.
  30. ↑ Ensor, Josie (23 September 2011). "Irish pensioner 'died of spontaneous human combustion'". The Telegraph. Besoek op 23 September 2011.