Algemeen | |
---|---|
Naam | Stikstofdioksied |
Chemiese formule | NO2 |
Molêre massa | 46,01 g/mol |
CAS-nommer | 10102-44-0[1] |
Voorkoms | Bruin gas; bruin vloeistof |
Reuk | Stekend |
Reukdrempel | 0,1 - 0,4 dpm[2] |
Fasegedrag | |
Selkonstantes | a=769,4pm[3] |
Ruimtegroep | Im3 |
Nommer | 204 |
Strukturbericht | C26 |
Smeltpunt | -11,2 °C |
Kookpunt | +21,2 °C |
Digtheid | 1,58 rel. lug |
Oplosbaarheid | Reageer met water; opl. in CCl4, CHCl3 |
Kritieke temperatuur | +157,8 °C |
Henry se konstante | 3,3 x 10-2 [L/mol.Atm]; 2000 [K] [4] |
Suur-basis eienskappe | |
pKa | |
Veiligheid | |
Flitspunt | |
LC50 | 115 dpm (rot: 1 uur) |
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande. | |
Portaal Chemie |
Stikstofdioksied is 'n chemiese verbinding van stikstof in sy +4 oksidasietoestand en suurstof met die formule NO2.
Dit is 'n triatomiese molekulêre stof, wat 'n radikaal is en 'n geboë vorm het. Hierdie bruin gas maak 'n belangrike deel uit van lugbesoedeling en word in die atmosfeer maklik uit stikstofmonoksied gevorm.
Die stof kan dimeriseer en die kleurlose distikstoftetroksied vorm wat nie 'n radikaal is nie:
Hierdie dimerisasie is 'n ewewig wat na regs skuif by laer temperatuur.
Stikstofdioksied is 'n vastestof onder -11,2 °C en kristalliseer in 'n kubiese struktuur wat die argetipe van die C26-struktuur van die strukturbericht-klassifikasie is. [3]
NO2 is 'n N(IV)-verbinding. In basiese waterige oplossings disproposioneer dit tot nitriet N(III) en nitraat N(V):
Stikstofdioksied kan die oksidasie van swaeldioksied na swaelsuur kataliseer:[5]
Die gevormde stikstofmonoksied kan met suurstof weer die dioksied vorm:
Met fluoor kan NO2 'n nitrielfluoried vorm:
Hierdie gas is 'n kragtige fluorineringsmiddel.[6]
Die vrystelling van die gas in die atmosfeer is 'n belangrike vorm van lugbesoedeling.
'n Groot hoeveelheid gesondheidswetenskaplike literatuur dui aan dat blootstelling aan NO2 nadelige gesondheidseffekte kan veroorsaak. Daar is aangetoon dat NO2-blootstelling reaksies op allergene by allergiese asmalyers kan versterk. Daarbenewens het 'n aantal epidemiologiese studies verbande getoon tussen NO2-blootstelling en voortydige dood, kardiopulmonêre effekte, verminderde longfunksiegroei by kinders, respiratoriese simptome en verskerpte allergiese reaksies.[7]
Die hoofbron van stikstofdioksied is menslike aktiwiteite soos die verbranding van fossielbrandstowwe (steenkool, gas en olie), veral brandstof wat in motors en skepe gebruik word. Dit ontstaan ook by die vervaardiging van salpetersuur, sweiswerk, die gebruik van plofstof, raffinering van petrol en metale, kommersiële produksie en die landbou. Natuurlike bronne van ander stikstofoksiede, waaruit NO2 gevorm kan word, sluit vulkane en bakterieë in.[8]
{{cite book}}
: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)