Stoepa

’n Stoepa in Gotemba, Sjizoeka, Japan.

’n Stoepa is ’n Boeddhistiese bouwerk wat die relieke van ’n heilige bevat. Dit is ’n groot, ronde struktuur wat op ’n vierkantige voetstuk gebou is. Stoepas word in groot dele van Suid- en Oos-Asië aangetref.

Ontwikkeling

[wysig | wysig bron]

Stoepas was oorspronklik hope stene en grond waarin relieke van Boeddha begrawe is. Dit kan byvoorbeeld ’n haar of sleutelbeen wees, en daar word geglo dit het wonderbaarlike kragte.

Later het die bousels ontwikkel in groot, halfronde strukture met onder meer die torana (poort), die vedica, die harmika (’n vierkantige, omheinde platform bo-op), die chattrayashti en ’n stoep rondom die stoepa. Die relieke is steeds in dié geboue bewaar.

Later het die pagoda uit die stoepa ontwikkel toe die Boeddhisme in Asië versprei het. In die Weste word nouliks tussen die twee onderskei, hoewel pagodas eerder na die geboue in Oos-Asië verwys.

Die oudste bestaande stoepa is waarskynlik in Mankiala, Pakistan; dit is in die 2de eeu gebou. Die Dhamek-stoepa in Indië is omstreeks 500 gebou, maar staan op die terrein van ’n stoepa uit die 2de eeu v.C. Die hoogste stoepa is die Phra Pathom Chedi in Thailand, wat 127 meter hoog is.[1] Ook in die Katmandoe-vallei in Nepal is twee groot stoepas.

Borobudur se klokvormige stoepas.

Die indrukwekkendste stoepa is die 8ste-eeuse Borobudur-monument in Java, Indonesië. Die boonste terras met rye klokvormige stoepas het Boeddha-beelde bevat wat Arūpajhāna, die sfeer van vormloosheid, uitbeeld. Die hoofstoepa is leeg en simboliseer die algehele volmaaktheid van verligting. Unesco erken dit as die grootste Boeddhistemonument in die wêreld.[2] Dit is ook die grootste Boeddhistetempel ter wêreld.[3][4]

Simboliek van die stoepa

[wysig | wysig bron]

Die ronde vorm van die stoepa is simbolies van Boeddha, wat in ’n mediterende posisie op ’n vierkantige terras sit wat ’n troon voorstel. Die vierkantige harmika is die hoof van die Boeddha. Hierop word die kroon aangetref.

In Tibet is dit gebruiklik vir gelowiges om sewe keer om die stoepa te loop terwyl hulle ’n gebedsmeul in die rondte draai. In Suidoos-Asië loop gelowiges drie maal kloksgewys om die stoepa as ’n vorm van aanbidding.

Soorte stoepas in Tibet

[wysig | wysig bron]
Die agt soorte stoepas wat die lewensfasen van Boeddha verteenwoordig.

Daar is in Tibettaanse Boeddhisme agt soorte stoepas, wat elk verwys na ’n ander tyd in Boeddha se lewe.[5]

  • Die Lotus- of geboortestoepa: vir die geboorte van Boeddha; dit word versier met lotusblomme.
  • Die stoepa van die verligting: vir die oomblik dat Boeddha op 35-jarige leeftyd die pad van geestelike verligting ingeslaan het.
  • Die stoepa van die vele poorte: vir die lesse wat Boeddha aan sy leerlinge gegee het.
  • Die stoepa van die terugkeer uit die hemel
  • Die stoepa van die groot wonders: Toe Boeddha 50 was, het hy ’n aantal demone oorwin deur groot wonders te verrig.
  • Die stoepa van die boetedoening
  • Die stoepa van die oorwinning
  • Die stoepa van die nirwana: Toe Boeddha 80 was, is hy in die nirwana opgeneem.

Galery

[wysig | wysig bron]
  • Candi Mendut.
    Candi Mendut.
  • Dagoba.
    Dagoba.
  • Sanchi, Indië.
    Sanchi, Indië.
  • Borobudur, Indonesië
    Borobudur, Indonesië
  • Shingardar, Swatvallei.
    Shingardar, Swatvallei.
  • Dro-dul Chorten, Gangtok, Sikkim.
    Dro-dul Chorten, Gangtok, Sikkim.
  • Anuradhapura, Sri Lanka.
    Anuradhapura, Sri Lanka.
  • Dambulla-tempel, Sri Lanka.
    Dambulla-tempel, Sri Lanka.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ http://templesinthailand.com/wat-phra-pathom-chedi/ Temples in Thailand
  2. ↑ "Borobudur Temple Compounds". Uneso World Heritage Centre. Unesco. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 November 2019. Besoek op 28 Desember 2008.
  3. ↑ "Largest Buddhist temple". Guinness World Records (in Engels). Guinness World Records. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 November 2014. Besoek op 27 Januarie 2014.
  4. ↑ Purnomo Siswoprasetjo (4 Julie 2012). "Guinness names Borobudur world's largest Buddha temple" (in Engels). Jakarta Post. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 27 Januarie 2014.
  5. ↑ Beer, Robert: The Encyclopedia of Tibetan Symbols and Motifs (2004). Serindia Publications Inc. ISBN 1-932476-10-5

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]