Teestruik

Teestruik
Die blare van Camellia sinensis.
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:
Plantae
Divisie:
Magnoliophyta
Klas:
Magnoliopsida
Orde:
Ericales
Familie:
Theaceae
Tribus:
Theeae
Genus:
Camellia
Spesie:
C. sinensis
Binomiale naam
Camellia sinensis
(L.) Kuntze

Die teestruik of Camellia sinensis is ’n spesie immergroen struike of klein bome waarvan die blare en blaarknoppe gebruik word om tee van te maak. Dit is van die blomplant-genus Camellia in die familie Theaceae.

Twee hoof-variëteite word gekweek: Camellia sinensis var. sinensis vir Chinese tee, en Camellia sinensis var. assamica vir Indiese tees.[1] Wit-, geel-, groen-, woeloeng- en swarttee word almal van een van dié variëteite gemaak, maar verskillende prosesse word gebruik om verskillende vlakke van oksidasie te verkry. Dit verskil van kruietee, wat van kruie, speserye of ander plantmateriaal gemaak word.

Teeplukkers in Kenia wat blare van Camellia sinensis oes

Naam

[wysig | wysig bron]

Die naam Camellia kom van die verlatynsde naam van eerw. Georg Kamel,[2] ’n Tsjeggiesgebore Jesuïtiese apteker en sendeling. Carl Linnaeus het sy naam in 1753 gekies vir die genus ter ere van Kamel se bydrae tot plantkunde,[3] hoewel Kamel nie die plant of enige ander Camellia-plant ontdek het nie. Linnaeus het ook nie dié plant as ’n Camellia beskou nie, maar as ’n Thea.[3]

Die plantkundige Robert Sweet het alle spesies van die genus Thea in 1818 na Camellia geskuif.[4] Die naam sinensis beteken "van China" in Latyn.

Vier variëteite van Camellia sinensis word erken.[5] Van hulle word C. sinensis var. sinensis en C. sinensis var. assamica meestal gebruik om tee van te maak.

Kultivars van C. sinensis sluit in:

Beskrywing

[wysig | wysig bron]

Camellia sinensis is inheems aan Oos-, Suid- en Suidoos-Asië, maar word vandag wêreldwyd verbou, in tropiese en subtropiese klimaatstreke. Dit is ’n immergroen struik of klein boom wat gewoonlik gesnoei word tot laer as twee meter wanneer dit vir sy blare gekweek word. Dit het ’n sterk penwortel. Die blomme is geelwit, 2,5–4 cm breed en het sewe tot agt kroonblare.

Die saad van Camellia sinensis en Camellia oleifera kan gepers word om tee-olie te vervaardig – ’n soeterige geurmiddel en kookolie, wat nie verwar moet word met teeboomolie nie. Laasgenoemde is ’n essensiële olie wat vir medisinale en kosmetiese doeleindes gebruik en van die blare van ’n ander plant gemaak word.

Die Camellia sinensis-plant, met ’n kruissnit van die blom (links onder) en sade (regs onder).
Camellia sinensis

Die blare van Camellia sinensis is 4–15 cm lank en 2–5 cm breed. Vars blare bevat sowat 4% kafeïen.[8] Die jong, liggroen blare word veral vir tee geoes. Ouer blare is donkerder groen. Blare van verskillende ouderdomme sorg vir verskillende gehaltes tee, aangesien hul chemiese samestellings verskil. Die punt (knop) en eerste twee tot drie blare word gewoonlik geoes vir die vervaardiging van tee. Dit word elke week of twee met die hand gepluk.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ ITIS Standard Report Page Camellia Sinensis, besoek op 2009-03-28.
  2. ↑ Stafleu, FA; Cowan, RS (1976–1988). Taxonomic literature: A selective guide to botanical publications and collections with dates, commentaries and types (2de uitg.). Utrecht: Bohn, Scheltema and Holkema.
  3. ↑ 3,0 3,1 Golender, Leonid (10 Augustus 2003), "Botanics", History of Tea, archived from the original on 9 Januarie 2016, https://web.archive.org/web/20160109202742/http://www.gol27.com/HistoryTeaBotanics.html, besoek op 19 Maart 2015 
  4. ↑ , http://www.bgbm.fu-berlin.de/iapt/nomenclature/code/tokyo-e/Art_13.htm< [dooie skakel]
  5. ↑ Min, Tianlu; Bartholomew, Bruce. "18. Theaceae". Flora of China. Vol. 12.
  6. ↑ 6,0 6,1 "Identification of Japanese tea (Camellia sinensis) cultivars using SSR marker". Food and Agriculture Organization. Besoek op 5 Junie 2009.[dooie skakel]
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 "Varietal differences in the adaptability of tea [Camellia sinensis] cultivars to light nitrogen application". Food and Agriculture Organization. Besoek op 5 Junie 2009.[dooie skakel]
  8. ↑ "Camellia sinensis" (in Engels). Purdue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Maart 2020. Besoek op 18 Februarie 2008.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]