Termohaliene sirkulasie
Die termohaliene sirkulasie is die wêreldwye stelsel van die seestrome. Omdat die verskynsel die eerste keer in die Atlantiese Oseaan waargeneem is, word dit ook die Noord-Atlantiese Diepwaterpomp genoem. Dit is die vervoerband van die osean.[1] Die bekendste deel van die termohaliene sirkulasie is die Golfstroom.
"Termo-" dui op temperatuur en "-halien" op soutgehalte. Albei faktore het 'n invloed op die digtheid van water en dus op die feit of water styg of daal.
Omskrywing
[wysig | wysig bron]Seewater is 2 tot 3 present swaarder as soet water, en koue water is swaarder as warmer water. Die sout water sal na die bodem sink en na die kant wegstroom. Hierdeur ontstaan 'n konveksiestroming, in dié geval 'n termohaliene stroming genoem. Daar is byvoorbeeld 'n stroming van die Golf van Mexiko na Europa, wat die Golfstroom genoem word. In die Golf van Mexiko verdamp water, wat veroorsaak dat die soutkonsentrasie styg. Omdat die sout water swaarder word, sink dit weg. Vars, minder sout water vloei na die oppervlak en deurloop dieselfde proses. Die aanhoudende proses veroorsaak 'n stroming.
Dié seestroom vloei na Europa. Nadat die water opgewarm is, gee dit sy hitte af sodra dit teen Europa bots. Europa word dan opgewarm. As dié stroming nie bestaan het nie, sou Europa so koud soos Kanada, op dieselfde breedtegraad, gewees het. Dit het al 'n paar keer gebeur dat dié stroming tot stilstand gekom het. Dit word beskou as een van die terugkoppelingseffekte wat 'n glasiale tyd veroorsaak.
Termohaliene sirkulasie is 'n wêreldwye verskynsel en belangrik vir die hele klimaatstelsel van die Aarde.
Deurdat die yskap op Groenland smelt as gevolg van meer kweekhuisgasse, kan die toevoeging van 'n groot hoeveelheid soet water dalk dié sirkulasie beïnvloed.
Verwysings
[wysig | wysig bron]Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Nederlandse Wikipedia vertaal.
