The Vampyre

"The Vampyre"
SkrywerJohn William Polidori
LandEngeland
TaalEngels
GenreRillerkortverhaal
UitgewerThe New Monthly Magazine and Universal Register; Londen: H. Colburn, 1814-'20. Vol. 1, No. 63.
Uitgegee1 April 1819
Letterkunde-portaal

"The Vampyre" is 'n kortverhaal wat in 1819 deur John William Polidori geskryf is na aanleiding van 'n storie van Lord Byron wat vertel is as deel van 'n kompetisie tussen Polidori, Mary Shelley, Lord Byron en Percy Shelley. Dieselfde kompetisie het die roman Frankenstein; or, The Modern Prometheus opgelewer.[1] "The Vampyre" word dikwels beskou as die voorloper van die romantiesevampiergenre van fiksie.[2] Die werk word deur Christopher Frayling beskryf as "die eerste storie wat die uiteenlopende elemente van vampirisme in 'n saamhangende letterkundige genre saamvat".[3]

Karakters

[wysig | wysig bron]
  • Lord Ruthven: 'n hoflike Britse edelman, die vampier
  • Aubrey: 'n ryk, jong man, 'n weeskind
  • Ianthe: 'n pragtige Griekse vrou wat Aubrey op sy reise ontmoet
  • Aubrey se suster: wat verloof raak aan die graaf van Marsden
  • Graaf van Marsden: wat ook lord Ruthven is.

Storielyn

[wysig | wysig bron]

Aubrey ontmoet die geheimsinnige lord Ruthven op 'n sosiale byeenkoms in Londen. Toe hy hom 'n kort rukkie ken, stem Aubrey in om saam met hom deur Europa te toer. Aubrey besef stadigaan dit verskaf Ruthven plesier om ander te verwoes en verneder. Nadat Ruthven probeer het om die dogter van 'n gemeenskaplike kennis naby Rome te verlei, is Aubrey in afsku vervul en gaan hy weg. Hy reis alleen na Griekeland, waar hy verlief raak op 'n herbergier se dogter, Ianthe. Sy vertel vir hom oor die legendes van die vampier wat baie gewild in die gebied is, en Aubrey besef dat Ruthven aan die fisieke beskrywing voldoen.

Die romanse duur nie lank nie; Ianthe word vermoor. Haar keel word oopgesny deur 'n aanvaller wat Aubrey beseer en 'n ongewone dolk agterlaat. Die hele dorp glo dit is die werk van 'n bose vampier. Aubrey word siek, maar Ruthven vind hom en verpleeg hom tot hy gesond is. Hoewel Aubrey agterdogtig teenoor Ruthven is, voel hy hy is in die skuld by hom en sluit weer by hom aan op sy reise. Die twee word op die pad deur struikrowers aangeval en Ruthven word dodelik gewond. Op sy sterfbed laat hy Aubrey 'n eed aflê dat hy vir 'n jaar en 'n dag vir niemand van Ruthven of sy dood sal vertel nie. Toe Aubrey instem, sterf lord Ruthven laggend. Onder Ruthven se besittings ontdek Aubrey 'n skede waarin die dolk pas wat hy by Ianthe se liggaam gekry het.

Aubrey keer na Londen terug en is verbaas toe Ruthven kort daarna weer sy verskyning maak, fris en gesond. Ruthven herinner Aubrey aan sy eed en hoewel Aubrey ander oor Ruthven se karakter wil waarsku, kan hy nie sy eed verbreek nie. Hy is hulpeloos om sy suster teen Ruthven te beskerm en het 'n senuweeineenstorting. Terwyl hy herstel, hoor Aubrey dat Ruthven 'n graafskap geërf en aan sy suster verloof is, en hulle gaan trou op die dag dat die eed sal eindig. Aubrey is nie in staat om die troue te vertraag nie en kry 'n beroerte. Daardie nag verstryk die eed en Aubrey vertel die storie voordat hy sterf. Dit is egter te laat: Ruthven het verdwyn en sy nuwe vrou dood agtergelaat, gedreineer van bloed.

Publikasie

[wysig | wysig bron]
The New Monthly Magazine, 1 April 1819.

"The Vampyre" is die eerste keer op 1 April 1819 deur Henry Colburn in the New Monthly Magazine gepubliseer met die valse krediet: "'n Verhaal deur Lord Byron".[4] Die naam van die hoofkarakter, lord Ruthven, het bygedra tot die verwarring, want die naam Clarence de Ruthven, graaf van Glenarvon, is in lady Caroline Lamb se roman Glenarvon (van dieselfde uitgewer) gebruik vir 'n effens vermomde Byron. Hoewel Byron en Polidori dit ontken het, is die fout nie reggestel nie. In die volgende uitgawe, van 1 Mei 1819, het Polidori 'n brief aan die redakteur geskryf waarin hy verduidelik het dat die ontwikkeling van die verhaal deur hom gedoen is, al is die basis dié van Lord Byron.[5]

Die verhaal is die eerste keer in 1819 in boekvorm as The Vampyre; A Tale gepubliseer, aanvanklik onder die naam van Lord Byron. Nadat Polidori beswaar aangeteken het, is Byron se naam later verwyder, maar dit is nie met Polidori s'n vervang nie.[6]

Die storie was dadelik 'n sukses, deels oor Byron se naam daarby, maar ook omdat dit die publiek se voorliefde vir Gotiese rillers bevredig het. Polidori het die vampier van 'n karakter in folklore verander in die vorm wat vandag herkenbaar is: 'n aristokratiese wreedaard wat onder die hoës maai.[3] As gevolg van dié invloedryke aspek, meen Jan Čapek, "onthul Ruthven se uitbuitings in Polidori se verhaal dat die landskap van die moderne, toenemend kapitalistiese gemeenskap vol vrese was oor die voortgesette mag van die aristokrasie, asof hulle onaangetas is deur die sosiale veranderings van die nywerheidsomwenteling".[7]

Die storie het sy oorsprong gehad in die somer van 1816, die jaar sonder 'n somer, toe Europa en dele van Noord-Amerika vasgevang was in 'n vulkaniese winter. Lord Byron en sy jong dokter, John Polidori, het naby die Meer van Genève gewoon, waar hulle besoek is deur Percy Shelley, Mary Shelley en Mary se halfsuster, Claire Clairmont. Hulle moes binne bly weens die "aanhoudende reën van daardie nat, ongure somer",[8] en die vyf het oor drie dae in Junie vir mekaar stories vertel en hulle eie stories geskryf. Mary Shelley[9] het vorendag gekom met wat Frankenstein; or, The Modern Prometheus sou word. Polidori is deur 'n deel van 'n storie deur Byron, "Fragment of a Novel", geïnspireer en het dit uitgebrei tot "The Vampyre".[10]

Invloed

[wysig | wysig bron]

Polidori se werk het 'n enorme invloed gehad en is verskeie kere herpubliseer en vertaal. Jan Čapek sê: "Of Polidori 'The Vampyre' uit leedvermakerigheid teenoor Byron geskryf het, of hy skuldig is aan 'n mate van plagiaat en of hy ooit beplan het om die storie te laat publiseer, die waarheid is die verhaal het die soort vampier laat ontstaan wat nou al twee eeue lank 'n tradisie is."

Hy sê dit maak nie saak wat die omstandighede is waaronder die verhaal geskryf is nie, Polidori se 'The Vampyre' moet beoordeel word aan hoe dit vampierfiksie gevorm het wat mense se verbeelding vasvang, van die Victoriaanse tydperk tot die 20ste en 21ste eeu.[11]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "The Vampyre by John Polidori". The British Library.
  2. ↑ Jøn, A. Asbjørn (2003). "Vampire Evolution". METAphor (3): 21. Besoek op 25 November 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 Frayling, Christopher (1992), Vampyres: Lord Byron to Count Dracula, Londen: Faber & Faber, p. 108, ISBN 0-571-16792-6, https://archive.org/details/isbn_9780571167920/page/108 
  4. ↑ Harbeck, Jörn (31 Oktober 2023). "Polidori's The Vampyre". University of Queensland. Besoek op 26 Desember 2023.
  5. ↑ McKelvy, William (27 Maart 2019). "200 Years On, 'The Vampyre' Still Thrills". Washington University in St. Louis. Besoek op 26 Desember 2023.
  6. ↑ Miller, Molly (16 Januarie 2013). "First edition of "The Vampyre" reveals clues about history of book and its popularity". Harry Ransom Center. Besoek op 26 Desember 2023.
  7. ↑ Čapek, Jan (2023). "Polidori in Context". In Bacon, Simon (red.). The Palgrave Handbook of the Vampire. Springer Nature. p. 6. ISBN 978-3-030-82301-6.
  8. ↑ Shelley, Mary (1831), Frankenstein (introduction to Third ed.) 
  9. ↑ Owchar, Nick (October 11, 2009), "The Siren's Call: An epic poet as Mary Shelley's co-author. A new edition of Frankenstein shows the contributions of her husband, Percy", Los Angeles Times 
    • Rhodes, Jerry (September 30, 2009), "New paperback by UD professor offers two versions of Frankenstein tale", UDaily (University of Delaware) 
    • Pratt, Lynda (October 29, 2008), Who wrote the original Frankenstein? Mary Shelley created a monster out of her 'waking dream' – but was it her husband Percy who 'embodied its ideas and sentiments'?, The Sunday Times 
  10. ↑ Byron, George Gordon (1997), Morrison, Robert; Baldick, Chris, eds., The Vampyre and Other Tales of the Macabre, Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-955241-X 
  11. ↑ Čapek, Jan (2023). "Polidori in Context". In Bacon, Simon (red.). The Palgrave Handbook of the Vampire. Springer Nature. p. 18. ISBN 978-3-030-82301-6.

Skakels

[wysig | wysig bron]