Thegan

Thegan (* voor 800; † 20 Maart tussen 849 en 852; ook Theganbert of Degan, Verlatynste Theganbertus) was 'n Frankiese geestelike en biograaf van Lodewyk die Vrome.

Lewe

[wysig | wysig bron]

Thegan (die ou Duitse woord vir "vegter"), of Theganbert (die ou Duitse woord vir "die beroemde stryder"), was afkomstig van 'n edele Frankiese familie en ontvang vermoedelik sy opleiding as geestelike in Lorsch. Daarna, maar nie voor 814, was hy koorbiskop in Trier en om 842 was hy Provost van die Cassiusklooster in Bonn. 848 word hy vir die laaste keer genoem.  In 'n dokument van 1 Julie 853 verskyn Rutgar as Provost van die klooster in Bonn. Dit impliseer dat Thegan tussen 849 en 852 oorlede is. Die dag van sy dood, die 20. Maart, word oorgelewer in die oudste dodelys van die klooster van St Maximin in Trier.

Werk

[wysig | wysig bron]

835/37 het Thegan, 'n biografie oor Keiser Lodewyk die Vrome, die Gesta Hludowici ("Die dade van Lodewyk") geskryf. Die geskrif dek die periode tot die somer 835. 'n anonieme skrywer van die klooster St Kastor in Koblenz het die jare 836 en 837 bygevoeg.

Thegan het min verwysings na skriftelike bronne maar steun veral op berigte van ooggetuies (sy vriende die abde Adalung von Lorsch, Grimald von Weissenburg, Markward von Prüm). Thegan het die samestelling van sy werk op Einhard se Vita Karoli geskoei. Hy kon egter nie dieselfde literêre gehalte as Einhard bereik nie.

Gedeeltes van Thegan se Gesta Hludowici is bewustelik partydig. Thegan was diep verontwaardig oor die afsetting van die Keiser Lodewyk die Vrome wat volgens hom (en die middeeeuse begrip) deur God in sy rol bevestig is.  Daarom, is dit die belangrikste onderwerp van sy werk, om Lodewyk – wat ten tye van die skryf van die biografie nog steeds aan die mag was – voor sy kritici te verdedig. Daarbenewens het Thegan skerp kritiek uitgespreek teen die geestelikes, wat by die afsetting van Lodewyk betrokke was, veral Aartsbiskop Ebo von Reims. Hy is reeds in die lente van 835, van sy pligte onthef, maar daar het nog steeds die moontlikheid bestaan dat hy sou kon terugkeer na die Aartsbiskop se stoel van Reims. Thegan het dit probeer verhoed deur Ebo as onwaardigheid daar te stel.

Thegan se verwysings in die biografie oor Lodewyk word deur vakkundiges hoog geag. Gevolglik het die Gesta Hludowici van Thegan die opvatting van Lodewyk die Vrome, tot vandag sterk beïnvloed. Die bekende ab van Reichenau Walahfrid Strabo het 840/49 Thegan se Gesta Hludowici in hoofstukke ingedeel 'n kort voorwoord daarvoor geskryf, waarin hy homself distanseer van Thegan se van hewige polemiek en sy onbeholpe Latyns, maar hy het die werk andersins as waardevol klassifiseer.

Uitgawes

[wysig | wysig bron]
  • Ernst Tremp (Hrsg.): Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum separatim editi 64: Thegan, Die Taten Kaiser Ludwigs (Gesta Hludowici imperatoris). Astronomus, Das Leben Kaiser Ludwigs (Vita Hludowici imperatoris). Hannover 1995 (Monumenta Germaniae Historica, Digitalisat)
  • Reinhold Rau (Übers.): Thegan Leben Kaiser Ludwigs. In: Reinhold Rau (Hrsg.): Quellen zur karolingischen Reichsgeschichte. Erster Teil (Ausgewählte Quellen zur deutschen Geschichte des Mittelalters 5). Darmstadt 1974, bl. 216-253

Literatuur

[wysig | wysig bron]
  • Franz Brunhölzl: Geschichte der lateinischen Literatur des Mittelalters. Band 1: Von Cassiodor bis zum Ausklang der karolingischen Erneuerung. Fink, München 1975, ISBN 3-7705-1113-1, bl. 394–396.
  • Heinz Löwe: Die Karolinger vom Tode Karls des Großen bis zum Vertrag von Verdun (= Deutschlands Geschichtsquellen im Mittelalter. Vorzeit und Karolinger. Bd. 3). Böhlaus Nachfolger, Weimar 1957, bl. 332–335.
  • [{{{1}}} BBKL Inskrywing] (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
  • Josef Niesen: Bonner Personenlexikon. Bouvier Verlag, Bonn 2007, ISBN 978-3-416-03159-2.
  • Matthias M. Tischler: Einharts Vita Karoli. Studien zur Entstehung, Überlieferung und Rezeption (= Schriften der Monumenta Germaniae Historica. Bd. 48). 2 Bände. Hahn, Hannover 2001, ISBN 3-7752-5448-X (Zugleich: Heidelberg, Univ., Diss., 1998: Einhardus redivivus.), (Zur handschriftlichen Überlieferung im Verbund mit der Vita Karoli Magni).
  • Ernst Tremp: Studien zu den Gesta Hludowici imperatoris des Trierer Chorbischofs Thegan (= Schriften der Monumenta Germaniae Historica. Bd. 32). Hahn, Hannover 1988, ISBN 3-7752-5154-5 (Zugleich: Fribourg, Univ., Habil.-Schr., 1986/87).
  • Weihs, Alexander: Pietas und Herrschaft. Das Bild Ludwigs des Frommen in den Vitae Hludowici, Münster 2004, ISBN 3-8258-7450-8.
  • Wilhelm Wattenbach: Thegan. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 37, Duncker & Humblot, Leipzig 1894, S. 669.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]