Toerisme

Twee rugsaktoeriste verken 'n stad.
'n Toeris neem foto's van 'n argeologiese plek.

Die woord toerisme het 'n wye betekenis. Dit het meestal te doen met mense se besoek aan 'n plek van belang, gewoonlik nadat daarheen gereis is, welke geval dit plaaslik of internasionaal is.

"Toerisme", soos alle vorme van ekonomiese aktiwiteit, ontstaan ​indien 'n aantal noodsaaklike voorwaardes vervul is. Daar word drie noodsaaklike voorwaardes uitgesonder:

  • Mense moet voldoende vrylik besteebare inkomste hê, dus geld wat aan ander doelwitte as wat nodig is vir lewensonderhoud bestee kan word;
  • tyd om vry te spandeer;
  • infrastruktuur in die sin van akkommodasie, voeding en vervoer.

Verder moet die gesondheid van die indiwidu reis toelaat, en moet daar 'n persoonlike motivering wees om te reis. Die meeste lande het 'n aantal beperkende voorwaardes aan buitelandse reise, soos bv. voorkomende inentings en bewys van genoegsame persoonlike fondse (geld) om selfversorgend te wees in die vreemde land.

Ekonomie

[wysig | wysig bron]

Toerisme vorm 'n baie belangrike deel van die ekonomie van sommige lande, tot só 'n mate dat die besoekplekke of streek nie kan voortbestaan sonder die geldelike steun van toeriste nie. Voorbeelde hiervan is Spanje, Griekeland, Turkye, Siprus en Egipte. Toerisme kan ingrypende gevolge hê vir die lewe situasie van die plaaslike bevolking.

Toerisme behels die reis vir ontspanning, kultuur, godsdiens, familiebesoek of besigheid, gewoonlik vir 'n beperkte duur. Toerisme word algemeen geassosieer met internasionale reis, maar kan ook verwys na die reis binne dieselfde land na 'n ander plek. Die Wêreldtoerisme-organisasie (WTO) definieer toeriste as mense wat "reis na en verblyf opneem in plekke buite hul gewone omgewing, vir nie meer as een opeenvolgende jaar nie, vir ontspanning, besigheid en ander doeleindes".[1] Die WTO is die VN-organisasie vir toerisme en die bevordering daarvan.

Wêreldtoerisme

[wysig | wysig bron]

Toerisme is 'n gewilde globale ontspanning. Toerisme kan binnelands of internasionaal wees, en internasionale toerisme het beide inkomende en uitgaande implikasies op die betalingsbalans 'n land. Tans is toerisme 'n groot bron van inkomste vir baie lande, en beïnvloed die ekonomie van beide die bron- en die gasheerland, in sommige gevalle is dit van kardinale belang vir die land.

Toerisme het onder 'n ernstige ekonomiese verlangsaming gely tydens die resessie van die laat-2000's, en met die uitbreek van die H1N1 griepvirus,[2][3] maar het stadig herstel. Internasionale toerisme-ontvangste (die reisitem in die betalingsbalans) het gegroei tot VS$ 1,03 miljard (€740 miljard) in 2011, wat ooreenstem met 'n toename in reële terme van 3,8% vanaf 2010.[4] Internasionale toeriste-aankomste oortref die mylpaal van 1 miljard toeriste wêreldwyd vir die eerste keer in 2012,[5] dieselfde jaar waarin China die grootste besteder in wêreldwye internasionale toerisme was met VS$ 102 miljard, en oortref daarmee Duitsland en die Verenigde State. China en ontluikende markte soos Rusland en Brasilië se toerismebesteding het aansienlik toegeneem teenoor die vorige dekade. [6]

Enkele tipes toerisme

[wysig | wysig bron]
'n Olifantsafari deur die Jaldapara Nasionale Park in Wes-Bengale, Indië.
  • Ekotoerisme gaan hand-aan-hand met natuurbewaring. Die opbrengs uit toegangsfooie vir toeriste word gewoonlik teruggeploeg in die reservaat om sy diere gesond te hou, en om uitbreiding en onderhoud van 'n oord te finansier.
  • Kuns- en kultuurtoerisme. Ontdek ander lande se kultuurgebruike, kunsskatte en leer hulle tale aan (Brugge, Gent, Brussel, Parys).
  • Mediese toerisme. Die pasiënt wat 'n operasie of prosedure moet ondergaan, reis na 'n land waar dit moontlik goedkoper kos, of waar beter sorg verwag kan word as in die tuisland. Dit sluit meer gereeld ook 'n hersteltydperk in, wat soortgelyk aan 'n vakansie is.
  • Politieke toerisme. Politici se reise na sekere lande om bv. hulle kennis te verbreed oor sekere politieke praktyke of gebeure.
  • Rugsaktoerisme: Gewoonlik vir 'n langer tydperk, met 'n rugsak die wye wêreld in te trek.
  • Ruimtetoerisme: Reis na die ruimte (slegs vir baie welgestelde mense).
  • Saketoerisme. 'n Sakepersoon se reis na 'n sekere handelsvennoot om sy/haar kennis te verbreed oor ekonomiese bedrywe.
  • Sporttoerisme. 'n Speler of toeskouer wat bv. oorsee reis na die Olimpiese Spele, Krieketwêreldbeker of 'n F1 Grand Prixwedren. Die gasheerland baat finansieel geweldig baie hierby, omdat daar blokbesprekings vir groot groepe mense in hotelle en by byeenkomste gemaak word, om nie eens van die koste aan onthale, losies en verblyf vir belangrike gaste en administrateurs van die betrokke sport te praat nie.
  • Studietoerisme. Indien 'n voornemende student wil gaan uitvind wat en waar om akademies te studeer in die volgende jaar/jare.
  • Bedevaartstoerisme: Godsdienstige toere na ou heilige plekke (Bethlehem, Jerusalem, Rome, Lourdes, Santiago de Compostela, Mekka, (iets nuwer)) of ander heiligdomme of tempels.
  • Wetenskaptoerisme. 'n Wetenskaplike (of chemikus/medikus/natuurkundige ens.) se oorsese reis na 'n konferensie, seminaar, debat oor sake wat die wetenskapveld aangaan.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Antieke tydperk

[wysig | wysig bron]

Stand van navorsing

[wysig | wysig bron]
Baiae in die Golf van Napels - hier gesien vanuit Pozzuoli (die antieke Puteoli) - was 'n gewilde luukse strandoord en toeristebestemming in antieke Italië waar welgesteldes uit die hoofstad Rome vir hulself luukse villa's as somerhuise aan die see laat bou het. Die laer lae van die samelewing is deur 'n groot verskeidenheid vermaaklikhede hierheen gelok

Toerisme het lankal bestaan voordat Britse en ander Europese adellikes en lede van die hoërklas vanaf die middel van die 17de eeu hul Grand Tour of kulturele en opvoedkundige rondreis deur die Middellandse Seegebied onderneem het. So het die gesofistikeerde Augusteïese en post-Augusteïese samelewing van antieke Rome (tussen 44 v.C. en 69 n.C.) reeds oor instellings beskik wat eintlik as meer onlangse verskynsels van toerisme beskou sou word - museums, reisgidse, seeoorde (met onvermydelike dronk en lawaaierige vakansiegangers wat die nagrus versteur het), romantiese kersligetes en -partytjies in gesogte restaurante, promiskueuse hotelle, onvermydelike besienswaardighede, warm- en mineraalbaddens, aandenkingwinkels, poskaartjies, vervelende toergidse, konsertsale en ander gerieflikhede (en ongerieflikhede).[7]

Belangrike eerstehandse bronne oor die antieke Romeinse toerismebedryf is argeologiese opgrawings, inskripsies (graffiti) en Latynse literêre tekste - die meeste Latynse skrywers verwys na antieke reisigers en 'n ontwikkelde toerismebedryf. Argeologiese bewyse sluit vervoer en geplaveide padinfrastruktuur (soos die "Koningin van Paaie", die Via Appia van Puteoli na Rome waarvan ook Sint Paulus volgens die Bybelse boek Handelinge 28.13 gebruik gemaak het) en akkommodasie in (vir laasgenoemde was die opgrawings van gashuise in Herculaneum en Pompeii, wat baie ooreenkomste met hul 16de eeuse eweknieë toon, van onskatbare waarde).

Inskripsies, soos agtergelaat deur gewone Augusteïese reisigers en toeriste, gooi lig op die alledaagse toeristelewe en getuig van toeriste se drang om leesbare dokumentasie en merke van hul toere op steen aan te bring. Baie van dié soort merke van Romeinse toeriste word in Egipte aangetref, soos "Ek, Gaius Numidius Eros, was hier in Caesar se jaar 28, tydens my terugkeer uit Indië, in die maand Phamenoth" of "Ek, Lysa, slawin van Publius Annius Plocannus, het hier in Caesar se jaar 35 aangekom".[8]

Min navorsing oor antieke Romeinse toerisme is gedoen deur werktuie en konsepte, wat binne die raamwerk van moderne toerismestudies ontwikkel is, daarop toe te pas. So merk geskiedkundiges wél op dat toerisme 'n algemene verskynsel in laat-Republikeinse en vroeë keiserlike Rome was, terwyl die Oxford Classical Dictionary erken dat in Rome blykbaar 'n toerismebedryf ontwikkel het wat in baie opsigte vergelykbaar was met moderne ontwikkelinge. Nogtans skenk historici min aandag aan hierdie aspek van die Romeinse samelewing omdat toerismestudies nie spesifiek binne hul studieveld val nie.

Konsepte en terminologie

[wysig | wysig bron]

Drie konsepte van Augusteïese toerisme (peregrinatio, otium, hospitium) open 'n wye semantiese veld wat lig werp op reisgewoontes in dié tydperk.[9]

Een van die terme, waarmee in Latyn na 'n toeris of reisiger verwys word, is peregrinator ('n samestelling van per "deur" en ager wat hier die betekenis van "land" het - dus iemand wat 'n langer reis deur verskillende lande onderneem het, en nie net 'n uitstappie nie). Dié substantief is uitsluitlik oorgelewer in sy manlike vorm en weerspieël sodoende die werklikheid van 'n samelewing waarin die groot meerderheid toeriste mans was, met uitsondering van enkele welgestelde weduwees of ander finansieel onafhanklike vroue. Opvallend is die dubbelsinnigheid van peregrinare, die werkwoord waarvan dit afgelei is, wat enersyds vertaal kan word as "'n reis onderneem" of "na die buiteland gaan" (so onder meer in Cicero se Brutus 13, 51), maar ook as "'n vreemdeling wees" (soos in Cicero se De Finibus 3, 12, 40).

Woordeboeke gee insig oor hoe dié begrippe deur Romeinse skrywers gebruik is en hoe hulle in moderne tale soos Engels en Duits weergegee kan word. As voorbeelde dien hier die eerste uitgawe van die Oxford Latin Dictionary en Albert Martin se aanlyn-woordeboek Latyn-Duits.[10] Ingesluit hierby is die adjektief peregrinus en die substantief peregrinus.

LATYN OXFORD LATIN DICTIONARY ALBERT MARTIN
peregrinare to go abroad (na die buiteland gaan)
to travel abroad (na die buiteland reis)
to travel away from home (van die tuiste af weg reis)
to travel in thought or in imagination (in verbeelding reis)
to reside, stay or sojourn abroad (in die buiteland bly)
peregrinus (adjektief: persoon) foreign, alien (buitelands, vreemd) ausländisch, auswärtig, fremd (buitelands, uitheems, vreemd)
peregrinus (adjektief: diere) not native, exotic (uitheems, eksoties)
belonging to foreigners, outlandish (behorend aan buitelanders)
peregrinus (adjektief: plekke) situated abroad, not Roman (geleë in die buiteland, nie-Romeins)
peregrinus (substantief) Fremder, Nichtbürger, Fremdling (vreemdeling, iemand sonder Romeinse burgerskap)
peregrinator Freund des Reisens (iemand wat van reis hou)

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "UNWTO technical manual: Collection of Tourism Expenditure Statistics" (PDF). World Tourism Organization. 1995. p. 10. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 22 September 2010. Besoek op 26 Maart 2009.
  2. ↑ "International tourism challenged by deteriorating global economy" (PDF). UNWTO World Tourism Barometer. World Tourism Organization. 7 (1). Januarie 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 17 Oktober 2013. Besoek op 17 November 2011.
  3. ↑ "UNWTO World Tourism Barometer Interim Update" (PDF). UNWTO World Tourism Barometer. World Tourism Organization. Augustus 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 17 Oktober 2013. Besoek op 17 November 2011.
  4. ↑ UNWTO (7 Mei 2012). "International tourism receipts surpass US$ 1 trillion in 2011". Persberig. Archived from the original on 16 Maart 2018. https://web.archive.org/web/20180316035644/http://media.unwto.org/en/press-release/2012-05-07/international-tourism-receipts-surpass-us-1-trillion-2011. Besoek op 15 Junie 2012. 
  5. ↑ "UNWTO World Tourism Barometer" (PDF). UNWTO World Tourism Barometer. World Tourism Organization. 11 (1). Januarie 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 28 Februarie 2013. Besoek op 9 April 2013.
  6. ↑ "China - the new number one tourism source market in the world". World Tourism Organization. 4 April 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 April 2013. Besoek op 9 April 2013.
  7. ↑ Loykie Lomine: Tourism in Augustan Society (44 BC– AD 69). In: John K. Walton (red.): Histories of Tourism. Representation, Identity and Conflict. Clevedon · Tonawanda, NY · North York, Ontario: Channel View Publications 2005, bl. 69
  8. ↑ Lomine (2005), bl. 70
  9. ↑ Lomine (2005), bl. 70
  10. ↑ www.albertmartin.de: Online Latein Wörterbuch. Besoek op 8 Junie 2016

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Wiki-webtuistes
Akademiese opleiding in Suid-Afrika