Toetmoses III

Toetmoses III
Ook Thutmose, Tethmosis, ens.
Toetmoses III se standbeeld in die Luxor-museum.
Toetmoses III se standbeeld in die Luxor-museum.
Farao van die 18de Dinastie
Periode 1479-1425 v.C.
Voorganger Hatsjepsoet
Opvolger Amenhotep II
Vader Toetmoses II
Moeder Inset
Gebore 1481 v.C.
Oorlede 1425 v.C.
Toetmoses III in Egiptiese hiërogliewe
Serech of Horusnaam
G5
E1
D40		 N28
m		 S40t
O49
Nebty-naam
G16
V29sw
t		 M17M17ra
Z1		 W19mQ3 t
N1
Goue Horus-naam
G8
S42F9
F9		 D45
N28		 Z3
Praenomen of troonnaam
M23
t		 L2
t
ramnxpr
Nomen of geboortenaam
G39N5
 
G26mss
Portaal  Portaalicoon   Antieke Egipte

Toetmoses III (ook bekend as Thutmose of Tethmosis) was die sesde farao van die 18de Dinastie van Antieke Egipte.

Tydens die eerste 22 jaar van sy bewind was Toetmoses ’n medeheerser saam met sy tante en stiefma, Hatsjepsoet, wat die farao was. Hulle het gelyke status gehad[1] en hy was die hoof van haar weermag.

Ná haar dood het hy as alleenheerser die grootste Egiptiese ryk nog opgebou; hy het nie minder as 17 militêre veldtogte onderneem nie, en het van Nija in Noord-Sirië tot die Vierde Katarak (waterval) van die Nyl in Nubië verower.

Toetmoses III het amptelik byna 54 jaar lank regeer, van 24 April 1479 v.C. tot 11 Maart 1425 v.C.[2] – dit sluit die 22 jaar in dat hy medeheerser was. Tydens die laaste twee jaar van sy bewind het hy sy seun en opvolger, Amenhotep II, as sy junior medeheerser aangewys.

Die Obelisk van Toetmoses III, wat nou in Istanboel, Turkye, staan. Keiser Theodosius I van Bisantium het die obelisk in 390 in drie stukke laat sny en na die destydse Konstantinopel gebring. Net die boonste deel het bewaar gebly.

Bewind

[wysig | wysig bron]

Toetmoses III word algemeen beskou as ’n militêre genie. Hy het Egipte aktief uitgebrei en word soms "Egipte se grootste veroweraar" of die "Napoleon van Egipte" genoem.[3] Hy het tydens sy bewind glo 350 stede verower tydens 17 militêre veldtogte. Dit sluit ’n groot deel van die Nabye-Ooste in, van die Eufraat tot in Nubië. Sy veldtogrekords is teen die mure van die Tempel van Amoen by Karnak aangebring. Dit is die mees gedetailleerde en akkurate weergawe van enige farao se bewind.

Toetmoses het Egipte in ’n internasionale supermag omskep.[4] Hy het eers swakker dorpe een vir een verower en so stadigaan sy mag oor ’n hele gebied uitgebrei. Een van die redes vir sy militêre sukses was die beter wapens wat Egipte leer gebruik het nadat die Hyksos die land oorgeneem het, soos strydwaens wat deur perde getrek is. Hy het min weerstand van sy bure gekry en Egipte maklik uitgebrei.

Hy was ook ’n aktiewe bouer en het meer as 50 tempels laat bou, hoewel baie van hulle nou verlore is en net in geskrewe dokumente genoem word.[5] Hy het ook baie grafkelders vir adellikes help bou, en groter vakmanskap as ooit tevore is in sy tyd aan die dag gelê. Daar was ook groot veranderings in die styl van standbeelde, skilderye en reliëfwerk. Baie daarvan het reeds in die tyd van Hapsjetsoet ingetree.

Dood

[wysig | wysig bron]
’n Borsbeeld van Toetmoses III in die Weense Kunshistoriese Museum.

Volgens ’n stelling in ’n biografie van ’n amptenaar met die naam Amenemheb, is Toetmoses dood ná ’n bewind van "53 jaar, 10 maande en 26 dae". Hy is dus dood net ’n maand en vier dae voor die begin van sy 54ste bewindsjaar.[6]

Toetmoses is soos die ander farao's van dié tyd in die Vallei van die Konings begrawe. Sy mummie is in 1881 by Deir el-Bahri ontdek bo die dodetempel van Hatsjepsoet. Hy was begrawe by verskeie ander farao's uit die 18de Dinastie en ’n paar van die 21ste Dinastie.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Partridge, R., 2002. Fighting Pharaohs: Weapons and warfare in ancient Egypt. Manchester: Peartree. Pages: 202/203
  2. ↑ Campbell, Edward Fay Jr. The Chronology of the Amarna Letters with Special Reference to the Hypothetical Coregency of Amenophis III and Akhenaten. p.5. Baltimore, The Johns Hopkins Press, 1964.
  3. ↑ J.H. Breasted, "Ancient Times: A History of the Early World"; ’n inleiding tot Study of Ancient History and the Career of Early Man. Boston: Ginn and Company, 1914, bl. 85
  4. ↑ page v-vi van die Voorwoord van Thutmose III: A New Biography, University of Michigan Press, 2006
  5. ↑ Lipinska, Jadwiga. "Thutmose III," p.403. The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt. Ed. Donald Redford. Vol. 3, pp.401-403. Oxford University Press, 2001.
  6. ↑ (de) Peter Der Manuelian, Studies in the Reign of Amenophis II, Hildesheimer Ägyptologische Beiträge(HÄB) Verlag: 1987, p.20

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]