Ton Koopman

Ton Koopman
Ton Koopman
Agtergrondinligting
Gebore2 Oktober 1944 (1944-10-02) (80 jaar oud)
Zwolle, Nederland
GenresBarokmusiek
Beroep(e)Dirigent
InstrumenteOrrel en klavesimbel

Antonius Gerhardus Michael Koopman (* 2 Oktober 1944), professioneel bekend as Ton Koopman, is 'n Nederlandse dirigent, orrelis, klavesimbelspeler en musikoloog. Hy is veral bekend as die stigter en direkteur van die Amsterdamse Barokorkes en -koor.

Hy is professor aan die Koninklike Konservatorium van Den Haag en die Universiteit van Leiden. In April 2003 is hy tot Ridder geslaan en het hy die Orde van die Nederlandse Leeu ontvang.

Biografie

[wysig | wysig bron]

Koopman het 'n "klassieke opleiding" ontvang en daarna orrel (onder Simon C. Jansen), klavesimbel (onder Gustav Leonhardt) en musikologie aan die Amsterdamse konservatorium gestudeer. Hy het in Barok-musiek gespesialiseer en die Prix d'Excellence vir beide orrel en klavesimbel ontvang.

Wat die orrel betref, het hy nooit geleer hoe om met sy hakke én tone te speel nie, en vanweë sy kort lengte speel hy altyd met sy tone op die pedaalbord. Dit is 'n outentieke Barokpraktyk.

Koopman het die Amsterdamse Barokorkes in 1979, en die Amsterdamse Barokkoor, in 1992 gestig – nou gekombineer as die Amsterdamse Barokorkes & -koor – en was die stigterdirekteur van die Portland Barokorkes in 1984. Koopman spits hom veral toe op barokmusiek, veral dié van Bach, en is 'n leidende figuur in die histories-ingeligte opvoeringstegniek en die "outentieke opvoerings"-beweging. Terwyl 'n aantal vroeë musiek-dirigente hulle aan nuwer musiek gewaag het, het Koopman nie. Hy het soos volg opgemerk: "Ek trek die streep by Mozart se dood" (1791).[1] Een uitsondering hierop is sy opname van Francis Poulenc se Concert Champêtre, wat in 1928 geskryf is.

Bach-kantate projek

[wysig | wysig bron]

Een van Koopman se mees ambisieuse projekte was die opneem van die volledige siklus van Bach se kantates[2]. Die projek is in 2005 voltooi. Die projek het begin terwyl Koopman 'n kunstenaar van die Franse Erato Classics plate-etiket was. Na 12 volumes (36 CD's) is die projek egter gestuit toe die eienaar, Warner Classics, sy Franse filiaal in 2002 gelikwideer het. Koopman kon die regte vir die eerste 12 volumes terugkoop en die reeks in 2003 voortsit met sy eie plate-etiket (Antoine Marchand), wat versprei word deur Challenge Classics. "Antoine Marchand" is die Franse vertaling van sy eie naam.[3]

Die soliste vir die projek was onder andere Lisa Larsson, Cornelia Samuelis, Sandrine Piau, Sibylla Rubens, Barbara Schlick, Caroline Stam, Deborah York en Johannette Zomer (sopraan), Bogna Bartosz, Michael Chance, Franziska Gottwald, Bernhard Landauer, Elisabeth von Magnus, Annette Markert en Kai Wessel (alt), Paul Agnew, Jörg Dürmüller, James Gilchrist, Christoph Prégardien en Gerd Türk (tenoor) en Klaus Mertens (bas).

Buxtehude projek

[wysig | wysig bron]

Bykomend tot die werke van Bach, is Koopman ook 'n voorstander van die musiek van Dieterich Buxtehude, Bach se onderwyser en voorganger. Koopman het Buxtehude se werke vir klawerbord opgeneem vir Philips Classics, en verskeie van sy kantates vir die plate-etiket Erato. Hy is in 2004 verkies as president van die "Internasionale Dieterich Buxtehude-genootskap". Na die voltooiing van die Bach-kantate projek het Koopman begin met 'n opname van die volledige werke van Buxtehude. In 2005 het hy begin met Dieterich Buxtehude – Opera Omnia, 'n projek om die volledige werke van Dieterich Buxtehude op te neem, wat hy in Oktober 2014 voltooi het.

Ander projekte

[wysig | wysig bron]

Benewens sy werk met die Amsterdamse Barokorkes & -koor, is hy hoog aangeskrewe as gasdirigent en as klavesimbelspeler en orrelis. In 2011 het Koopman 'n aanvang geneem met 'n driejaar-aanstelling as inwonende kunstenaar met die Cleveland Simfonieorkes.[4]

Sy doelwit is altyd om egtheid in sy uitvoerings te bereik, deur gebruik te maak van historiese instrumente uit die tyd van die komponis, en/of presiese kopieë daarvan, dikwels met behulp van historiese musikale temperament of ingesteldheid, en deur die uitvoeringstyl van die komponiste of hul tydgenote aan te neem. Die skolas (en mede-klawerbordspeler/dirigent) John Butt het Koopman se interpretasie van Bach se Goldberg-variasies gekritiseer vir die oorgebruik van ornamentasie,[5] wat hy toeskryf aan 'n begeerte om sy interpretasie van dié van Gustav Leonhardt te onderskei.

Persoonlike lewe

[wysig | wysig bron]

Koopman is getroud met Tini Mathot, wat ook 'n klavesimbelspeler en pianis is. Die twee speel dikwels saam. Mathot is ook sy hoof-opnamevervaardiger en 'n dosent aan die Koninklike Konservatorium.[6] Op 11 Oktober 2012 is die dokumentêr Live to be a hundred – a year in the life of Ton Koopman in Nederlandse bioskope gewys.

Diskografie

[wysig | wysig bron]

Koopman se uitgebreide diskografie sluit Bach se volledige kantates en orrelwerke, Matteuspassie (twee keer), Johannespassie, Mis in B mineur, Kersfeesoratorium, 'n opname van sy eie rekonstruksie van die verlore Markuspassie (BWV 247), en Bach se concertos en klavesimbelwerke, Sweelinck se volledige werke vir klawerbord, die volledige werke van Buxtehude, Haydn se volledige konserte vir klavesimbel, Mozart se Kroningsmis, Vespers en "Requiem", 'n siklus van Mozart en Haydn se simfonieë, Mozart se vroeë klawerbordwerke K. 1a-5 en 3 klavesimbelconcertos ná J.C. Bach (K. 107), in. Hy het as dirigent opgetree vir 8 soliste (Nancy Zijlstra, Barbara Schlick, sopraan, Klaus Mertens, Peter Kooij, bas, Dominique Visse, Kai Wessel, kontratenoor, Christoph Prégardien en Harry Van Berne, tenoor) sowel as vir die Amsterdamse Barokorkes vir Les Motets à double Chœur H.403, H.404, H.135, H .136, H.137, H.392, H.410, H.167 deur Charpentier, (2 CD Erato 1992), Vivaldi se Die Vier Seisoene, Händel se Messiah en laastens, verskeie van Händel se orrelconcertos. Koopman het al verskeie pryse vir sy opnames ontvang.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Bach JS – Harpsichord Concertos – Amsterdam Baroque Orchestra, Ton Koopman". 20 Desember 2010.
  2. ↑ "Ton Koopman and the Bach cantatas". 19 Mei 1996.
  3. ↑ Billboard – 5 Julie 2003 – Page 13 Vol. 115, n° 27 "Koopman Gets Back on his Bach Cycle – Koopman started his own Antoine Marchand label imprint and, with the help of a financier friend, revised his search for an existing label that would take on finished master tapes for manufacturing and distribution."
  4. ↑ "Tuned In: Gabriele, come blow your horn for Philharmonia Baroque". 7 Februarie 2011.
  5. ↑ John Butt, "Bach Recordings since 1980 : A Mirror of Historical Performance," in Bach Perspectives 4, ed. David Schulenberg, Universiteit van Nebraska Press, 1999, p. 186, ISBN 0-8032-1051-5
  6. ↑ "Tini Mathot (Harpsichord) – Short Biography". www.bach-cantatas.com.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]