Trygve Lie

Trygve Lie
Trygve Lie
Trygve Lie in 1938
1ste Sekretaris-generaal van die Verenigde Nasies
Ampstermyn
2 Februarie 1946 – 10 November 1952
Voorafgegaan deur Gladwyn Jebb (wnd.)
Opgevolg deur Dag Hammarskjöld
Minister van Buitelandse Sake
Ampstermyn
19 November 1940 – 2 Februarie 1946
Monarg Haakon VII
Eerste minister Johan Nygaardsvold
Einar Gerhardsen
Voorafgegaan deur Halvdan Koht
Opgevolg deur Halvard Lange
Persoonlike besonderhede
Gebore Trygve Halvdan Lie
(1896-07-16)16 Julie 1896
Oslo, Verenigde Koninkryke van Swede en Noorweë (nou Oslo, Noorweë)
Sterf 30 Desember 1968 (op 72)
Geilo, Noorweë
Politieke party Noorse Arbeidersparty
Eggenoot/-note Hjørdis Jørgensen
Kind(ers) Sissel, Guri, Mette
Alma mater Universiteit van Oslo
Religie Lutheranisme/Kerk van Noorweë
Handtekening

Trygve Lie (Noors: [ˌtɾyɡʋə ˈliː] luister (hulp·inligting); 1896–1968) was 'n Noorse politikus en diplomaat. Hy was van 1946 tot 1952 die eerste sekretaris-generaal van die Verenigde Nasies.

Beknopte biografie

[wysig | wysig bron]
Trygve Lie in 1943
Trygve Lie in 1960

Trygve Halvdan Lie is op 16 Julie 1896 in Oslo (destyds bekend as Kristiania) gebore. In 1911 word hy 'n lid van die Noorse Arbeidersparty. Kort na sy kandidaatseksamen in regte aan die Universiteit van Oslo word hy in 1919 as die party se nasionale sekretaris benoem. In 1921 trou hy met Hjørdis Jørgensen. Drie dogters is uit die huwelike gebore: Sissel, Guri en Mette.

Later word hy tot die Storting (Noorweë se parlement) verkies. In 1935 word hy as die minister van Justisie benoem, 'n pos wat hy tot 1939 beklee en waarna hy as minister van Handel en Industrie aangestel is.

In 1940, na Noorweë deur Nazi-Duitsland ingeval is, beveel hy dat alle skepe na geallieerde hawens vaar. Lee dien tot in 1946 as die buitelandse minister van dié land se regering in ballingskap.

Lie lei in 1946 die Noorse delegasie na die Verenigde Nasies se konferensie in San Francisco, waar hy die voortou met die opstel van die reëls van die Veiligheidsraad neem. Hy was ook die aanvoerder van die Noorse delegasie na die VN se Algemene Vergadering van 1946. Op 1 Februarie 1946 word hy as die eerste sekretaris-generaal van die Verenigde Nasies verkies, 'n kompromis tussen die groot magte, nadat hy die verkiesing vir die voorsitter van die eerste Algemene Vergadering rakelings verloor. Hy het ook 'n belangrike rol met die vestiging van die VN op sy huidige ligging in Manhattan gespeel.

As sekretaris-generaal ondersteun Lie die stigting van Israel en Indonesië. Hy beywer hom vir die onttrekking van Sowjet-troepe uit Iran en 'n wapenstilstand in Kasjmir. Hy affronteer die Sowjetunie omdat hy steun werf vir die verdediging van Suid-Korea na die inval in 1950. Later beywer hy hom om die Sowjetunie, wat ondertussen die VN-vergaderings boikot, weer by die tafel te kry. Hy was gekant teen Spanje te toetrede tot die VN vanweë sy besware teen die regering van Francisco Franco. Hy bepleit erkenning vir die kommunistiese Volksrepubliek China by die VN nadat die Nasionale Party-regering na Taiwan verban is. Lie het geargumenteer dat die Volksrepubliek die enige regering is wat volledig aan die verpligtinge van die VN-lidmaatskap kon voldoen.

Die Algemene Vergadering verleng Lie se termyn in 1950 nadat die Veiligheidsraad 'n dooiepunt hieroor bereik. Die Verenigde State het elke ander kandidaat geweier en die Sowjetunie wou hom nie herbenoem nie vanweë se inmenging in die Koreaanse Oorlog. Die Sowjetunie weier om hom in sy tweede termyn as sekretaris-generaal te erken. Nadat jy deur Joseph McCarthy beskuldig is dat hy "dislojale" Amerikaners aanstel, wat volgens hom nodig was omdat die VN dringend amptenary na hul stigting benodig het, het Lie op 10 November 1952 bedank.

Lie bly na sy bedanking in Noorse politiek by die VN betrokke. Hy was onder meer van 1955 tot 1963 goewerneur (Fylkesmann) van Oslo en Akershus, Voorsitter van die Energieraad, Minister van Binnelandse Sake en Minister van Handel. Hoewel hy nooit oor 'n breë spektrum gewild was nie, het hy 'n reputasie as 'n pragmatiese, taai politikus verwerf.

Hy is op 30 Desember 1968 op 72-jarige ouderdom in Geilo, Noorweë, aan 'n hartaanval oorlede.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]