Universiteit van Wes-Kaapland

Universiteit van Wes-Kaapland
Die hoofgebou van die Universiteit van Wes-Kaapland
Leuse:Respice Prospice
Gestig:1959
Tipe:Openbare universiteit
Kanselier:Thabo Makgoba
Studentetal:15 226
Voorgraadse studente:11 836
Nagraadse studente:3 390
Ligging:Modderdamweg, Bellville, Kaapstad, Wes-Kaap
33°56′0″S 18°38′0″O / 33.93333°S 18.63333°O / -33.93333; 18.63333
Kampus:Stedelike omgewing
Affiliasies:ACU, CHEC, HESA, IAU
Webtuiste:uwc.ac.za

Die Universiteit van Wes-Kaapland (UWK), of ook die University of the Western Cape (UWC), is in 1960 opgerig as 'n universiteit vir Kleurlinge in Bellville, naby Kaapstad. Ander universiteite in of naby Kaapstad is die Universiteit van Kaapstad (University of Cape Town, UCT, oorspronklik vir Engelstalige blankes) en die Universiteit van Stellenbosch (oorspronklik vir Afrikaanssprekende blankes). Die stigting van UWK was 'n tipiese apartheidsfenomeen, 'n direkte gevolg van die Wet op Aparte Universiteite, wat in 1957 aangeneem is. Met dié wet is die segregasie tot in die hoër onderwys deurgevoer. Kleurlinge het slegs toegang gehad tot 'n beperkte aantal universiteite en is nie meer toegelaat by blanke universiteite nie. Ook ander "etniese universiteite", soos die Universiteit van Zoeloeland en die Universiteit van die Noorde, is in dié tydvak opgerig.

Beginperiode

[wysig | wysig bron]
Die biblioteek

UWK was oorspronklik 'n 'boskollege', dit wil sê dat dit nie 'n outonome universiteit was nie, maar onder gesag van UNISA gestaan het. Die onderwys was boonop gerig op die opleiding van kleurlinge vir funksies op laer en middelbare vlak binne die eie kleurlinggemeenskap, spesiaal vir funksies van opleiding en dienslewering. In die eerste jare na die oprigting van UWK het die akademiese personeel uitsluitlik bestaan uit blankes, veral Afrikaners; 'n groot deel van die dosente het van die Universiteit van Stellenbosch gekom. Die taal was in die meeste van die lesings Afrikaans. Die eerste rektor was prof J G Meiring[1]. Die universiteit het klein begin: in die eerste jaar was 166 studente geregistreer en was daar 17 personeelmedewerkers. Eers in 1970 het die UWK universiteitstatus verkry en kon universiteitsdiplomas en -grade toegeken word.

Verset teen apartheid

[wysig | wysig bron]
Binne die biblioteek

In die eerste vyftien jare was die bestuurders en 'n groot deel van die personeel ondersteuners van die Nasionale Party, en dus ook van apartheid. Een van die min uitsonderings was Adam Small, hoof van die departement Filosofie. Small is in 1973 ontslaan as gevolg van sy politieke betrokkenheid by die Swartbewussynsbeweging. Naas dosente soos Small was daar ook baie studente aktief in die apartheidstryd en solidêr met die Swartbewussynsbeweging. Proteste van studente teen die konserwatiewe bestuur en die gemis aan inspraak/medeseggenskap het in 1975 tot die benoeming gelei van die eerste kleurlingrektor, Richard E. van der Ross. In die jare daarna het 'n vryer klimaat ontstaan, waarin die universiteit meer en meer afstand geneem het van die apartheidsideologie. In 1982 is 'n missieverklaring opgestel waarin apartheid formeel verwerp is. Die volgende jaar is 'n wet aangeneem wat die universiteit dieselfde outonomie verleen het as die blanke universiteite.

In die jare tagtig en negentig het die universiteit meer en meer 'n linkse beeld gekry. Rektor Jakes Gerwel maak van UWK 'n "intellektuele tuiste vir linksgesindes", met baie aandag vir sosiale en politieke kwessies. Studente uit agterstandsposisies was baie welkom en die universiteit het naas kleurlinge ook meer en meer swart studente getrek. Gerwel is in 1995 opgevolg deur Cecil Abrahams, wat in 2001 op sy beurt opgevolg is deur Brian O'Connell. By die hervorming van die Suid-Afrikaanse hoëronderwys in 2002, het UWK die status van 'n outonome universiteit behou.

Wapen

[wysig | wysig bron]

Die universiteitskollege het kort na sy ontstaan 'n heraldiese wapen aangeneem. Dit is in 1989 by die Buro vir Heraldiek geregistreer: In blou, 'n silwer portiek met ses kolomme; op 'n skildhoof drie rooi proteas, silwer geknop en groen gestingel en geblaar. Die wapenspreuk is "Respice prospice".[2] 'n Helmteken bestaande uit 'n protea binne-in 'n ope silwer lourierkrans is ook in 1989 geregistreer maar in die praktyk gebruik die universiteit steeds die oorspronklike tekening uit die 1960's wat slegs die skild (omsoom met goue lourierblare) en wapenspreuk toon.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Die Burger Laaste, 29 April 1991, bl 8: Dr. J.G. Meiring
  2. ↑ National Archives of South Africa : Data of the Bureau of Heraldry.

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • Du Pré, R.H. (1996) Historical positioning. In: Thomas, Cornelis C. (1997) Wakker wakker en aan die brand; Waarneminge van 'n studente-aktivis, UWK 1976. Mayibuye History and Literature Series No.75.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]