Viktor Frankl

Viktor Frankl
Gebore	Viktor Emil Frankl (1905-03-26)26 Maart 1905 Wene, Oostenryk-Hongarye
Sterf	2 September 1997 (op 92) Wene, Oostenryk
Nasionaliteit	Oostenryk
Beroep	Neuroloog en psigiater
Bekend vir	Logotherapie, eksistensiële ontleding

Viktor Emil Frankl (Wene, 26 Maart 1905 – Wene, 2 September 1997) was 'n Oostenrykse neuroloog en psigiater, maar word veral bekend as oorlewende van die Sjoa. Frankl was die grondlegger van die logoterapie, 'n vorm van eksistensiële analise. Sy boek Waarom lewe ek (uitgee in 1975 in Suid-Afrika as vertaling van Ein Psycholog erlebt das Konzentrationslager, wat al in 1946 gepubliseer is) gee sy ervaringe as gevangene in 'n konsentrasiekamp weer en beskryf sy psigoterapeutiese metode vir die verkryging van sin van die lewe in alle lewesomstandighede, en daarmee ook 'n rede om verder te lewe.

Voor en tydens die Tweede Wêreldoorlog

Frankl word gebore in Wene as seun van 'n Joodse amptenarefamilie. Sy belangstelling in sielkunde kom al in sy jeugjare na vore. Voor sy Gymnasium eindeksamen (Matriek) skryf hy 'n skripsie oor die sielkunde van filosofiese denke. Na hy sy diploma in 1923 behaal, studeer hy geneeskunde aan die Universiteit van Wene en spesialiseer later in neurologie en psigatrie, waartydens hy homself veral fokus op depressie en selfmoord. Hy ontmoet onder andere Sigmund Freud en Alfred Adler.

Dokter en terapeut

In 1924 word hy voorsitter van die Sozialistische Mittelschüler Österreich. In hierdie rol voorsien hy afgestudeerde studente van sielkundige advies. Tydens sy ampstermyn pleeg nie 'n enkele student selfmoord nie. Die sukses van die program kom onder die aandag van mense soos Wilhelm Reich, wie hom uitnooi om Berlyn te besoek.

Van 1933 tot 1937 gee hy leiding aan die sogenaamde Selbstmördierpavillon (selfmoordpaviljoen) van die Algemene Hospitaal in Wenen. Hy behandel hier jaarliks drieduisend vroue met selfmoordneigings. Nogtans word hy later verbied om Ariese pasiënte te behandel, vanweë sy Joodse afkoms. Hy werk in sy eie praktyk, totdat hy aangestel word by die Rothschild Hospitaal in 1940, waar hy die neurologiese afdeling lei. In die tyd was die hospitaal die enigste wat nog toeganklik was vir Joodse pasiënte. By verskeie geleenthede voorkom sy mediese oordeel dat pasiënte “genadedood” toegedien word ingevolge die genadedoodprogram van die Nazi's. In Desember 1941 tree hy in die huwelik met Tilly Grosser.

Gevangene en terapeut

Op 25 September 1942 word hy saam met sy vrou en ouers na die konsentrasiekamp Theresienstadt (Tsjegies: Terezín) gedeporteer. Hoewel hy net soos die medegevangene dwangarbeid moes verrig, probeer Frankl ook, met die hulp van onder andere dr. Leo Baeck en Regina Jonas, medegevangenes te behandel ten einde swaarmoedigheid en selfmoord te voorkom. Hy werk in die blok vir psigiatriese hulp en gee leiding aan 'n neurologiese kliniek in blok B IV. Daarna stig hy en onderhou 'n kampdiens vir geestesgesondheid en geestessorg vir siekes. In Theresienstadt gee Frankl lesings oor onderwerpe soos slaap en slaapstoornisse, liggaam en gees, mediese geestessorg, eksistensiële probleme in psigoterapie en sosiale psigoterapie.

Later, op 19 Oktober 1944, word hy gedeporteer na Auschwitz en enkele dae daarna na Türkheim, 'n konsentrasiekamp nie ver van Dachau nie, waar hy op 25 Oktober 1944 arriveer. Sy vrou was intussen oorgeplaas na die konsentrasiekamp Bergen-Belsen, waar sy omkom. Sy vader en moeder word van Auschwitz na Theresienstadt gestuur en kom daar om. Op 27 April 1945 word Frankl bevry deur die Amerikaanse troepe. Van sy direkte familie het alleen sy suster die oorlog oorleef, danksy haar emigrasie na Australië.

Deur die lyding wat hy en andere beleef het in die konsentrasiekampe kom hy tot die opspraakwekkende konklusie dat selfs in die mees absurde, pynlike en onmenslike situasies die lewe potensieel sinvol is. Hierdie konklusie vorm die sterk basis vir Frankl se logoterapie.

Na die Tweede Wêreldoorlog

Nadat hy bevry word uit kamp Türkheim deur die Amerikaanse leër, keer hy terug na Wene. In 1945 begin hy skryf aan sy wêreldberoemde boek Ein Psycholog erlebt das Konzentrationslager. In Afrikaans verskyn die boek met die titel Waarom lewe ek (uitgegee in 1975). In die boek beskryf hy die lewe van 'n gewone gevangene in die konsentrasiekamp vanuit die perspektief van 'n psigiater.

In 1946 word hy aangestel as direkteur van die Weense polikliniek vir neurologie, waar hy sou bly tot 1971. In 1947 trou hy met Eleonore Katharina Schwindt, met wie hy 'n dogter, Gabriele, het. Vanaf 1955 was hy hoogleraar in die neurologie en psigiatrie aan die Universiteit van Wene. Daarna dien hy as gasprofessor in die Verenigde State (Harvard Universiteit, Dallas, Pittsburg).

In die na-oorlogse jare publiseer Frankl meer as 32 boeke, waarvan die meerderheid in tien tot twintig tale vertaal word, insluitende Afrikaans. Hy is ook bekend as die stigter van logoterapie (logos, λόγος, is Grieks vir 'woord, redeneer, beginsel'; terapie, Θεραπεύω, beteken 'ek genees'). Hy gee wêreldwyd lesings en seminare en ontvang 29 eredoktorsgrade.

Bibliografie

• Frankl, Viktor E. Waarom lewe ek. (Man's Search for Meaning.) HAUM, Kaapstad/Pretoria 1975.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Viktor Frankl.