Wassily Kandinsky

Wassily Kandinsky

Wassily Kandinsky, ca. 1913
Geboortenaam Wassily Wassilyevich Kandinsky
Gebore (1866-12-16)16 Desember 1866
Moskou), Russiese Ryk
Sterf 13 Desember 1944 (op 77)
Neuilly-sur-Seine, Frankryk
Nasionaliteit Vlag van Russiese Ryk Rusland
Vlag van Frankryk Frankryk
Veld Skilderkuns
Opleiding Akademie van Beeldende Kunste, München
Beweging Ekspressionisme; abstrakte kuns
Werke On White II, Der Blaue Reiter

Wassily Wassilyevich Kandinsky (/kænˈdɪnski/; Russies: Васи́лий Васи́льевич Канди́нский, Vasiliy Vasil’yevich Kandinskiy, uitgespreek [vaˈsʲilʲɪj kɐnˈdʲinskʲɪj]; 4 Desember (O. S. 22 November) 1866 – 13 Desember 1944) was 'n Russiese skilder en kunsteoretikus. Hy het een van die eerste suiwer abstrakte werke geskilder.[1]

Kunsperiodes

[wysig | wysig bron]

Kandinsky se skepping van abstrakte werk het op 'n lang tydperk van ontwikkeling en groei gevolg. Hy het sy toewyding aan innerlike skoonheid, 'n vurige gees en spirituele begeerte 'n innerlike noodsaaklikheid genoem; dit was 'n sentrale aspek van sy werk.

Jeug en inspirasie (1866–1896)

[wysig | wysig bron]
Painting of white horse and blue rider galloping across a green meadow from right to left
Der Blaue Reiter (1903)
Colorful abstract painting with buildings and a church in the background
München-Schwabing met die kerk van St Ursula (1908)

Kandinsky is in Moskou gebore en het uit verskeie bronne geleer terwyl hy daar gewoon het. Later in sy lewe sou hy onthou dat hy as kind deur kleure gefassineer en gestimuleer is. Sy fassinasie met kleursimbolisme en sielkunde het hom deur sy grootwordjare bygebly. In 1889 het hy die Wologdastreek noord van Moskou besoek. Later het hy vertel dat die huise en kerke met sulke glinsterende kleure versier was dat dit met sy aankoms gevoel het asof hy by 'n skildery instap. Die ervaring is in baie van sy vroeë werk weerspieël.

In 1896, op die ouderdom van 30, het Kandinsky 'n belowende loopbaan as regs- en ekonomiedosent prysgegee en op sy eie begin skilder. In daardie selfde laar, voordat hy Moskou verlaat het, het hy 'n uitstalling van skilderye deur Monet gesien. Hy was veral beïndruk deur die impressionistiese styl van Hooimiedens; vir hom was die 'n kragtige gevoel van kleur amper onafhanklik van die inhoud self. Later sou hy oor hierdie ervaring skryf:

Ek het dit [die hooimied] nie herken nie. Dit het gevoel asof die onderwerp van die skildery ontbreek. En ek het met verwondering en verwarring besef dat die werk my nie net aangegryp het nie, maar 'n onuitwisbare indruk in my geheue gelaat het. Skilder het 'n feëagtige krag en grootsheid aangeneem.

— Wassily Kandinsky

Metamorfose

[wysig | wysig bron]

Kunsskool was maklik vir Kandinsky. Dit was in hierdie tyd dat hy as kunskritikus sowel as skilder na vore gekom het. Die aantal van sy bestaande skilderye wat behoue gebly het, het aan die begin van die 20ste eeu toegeneem; talle van die landskappe en dorpies wat hy met breë stroke kleur en herkenbare vorms geverf het, het oorgebly. Die invloed van Pointillisme sowel as Fauvisme is in hierdie vroeë werke teenwoordig.

Die belangrikste van sy skilderye uit die eerste dekade van die 1900's was moontlik Die Blou Ruiter (1903) waarop 'n klein, gemantelde figuur op 'n perd deur 'n klipperige weiveld jaag. Sommige kunshistorici glo dat 'n tweede figuur deur die ruiter vasgehou word, maar dit is dalk net nog 'n skaduwee van die eensame ruiter. Hierdie doelbewuste ontwrigting wat kykers toelaat om aan die skepping van die kunswerk deel te neem, was 'n tegniek wat Kandinsky in die daaropvolgende jare al hoe meer gebruik het. In Die Blou Ruiter het hy die ruiter eerder as 'n reeks kleure as in spesifieke detail uitgebeeld. Hierdie skildery is 'n aanduiding van die rigting wat Kandinsky enkele jare later sou inslaan.

Vanaf 1906 tot 1908 het Kandinsky baie reise deur Europa onderneem voordat hy hom in die klein Beierse dorpie Murnau gaan vestig het. Die Blou Berg (1908–1909), wat hy in hierdie tyd geskilder het, het sy neiging na die abstrakte gedemonstreer. Die breë gebruik van kleur was ook 'n aanduiding van Kandinsky se voorkeur vir kuns waarin kleur onafhanklik van vorm gebruik word en waar elke kleur gelyke aandag ontvang.

  • Odessa-hawe, 1898
    Odessa-hawe, 1898
  • Akhtyrka, 1901
    Akhtyrka, 1901
  • Rotterdam-son, 1906
    Rotterdam-son, 1906
  • Murnau, Dorfstrasse (Straat in Murnau), 1908
    Murnau, Dorfstrasse (Straat in Murnau), 1908
  • Huise in München, 1908
    Huise in München, 1908
  • Murnau, trein & kasteel, 1909
    Murnau, trein & kasteel, 1909

Blou Ruiter-tydperk (1911–1914)

[wysig | wysig bron]
Wassily Kandinsky, Improvisasie 27 (Tuin van die Liefde II), 1912, olie op doek, 120.3 x 140.3 cm, The Metropolitan Museum of Art, New York. Uitgestal by die 1913 Armory Show.

Kandinsky se skilderye uit hierdie tydperk is groot, ekspressiewe gekleurde massas wat onafhanklik van vorms en lyne geëvalueer is. Musiek was belangrik vir die geboorte van abstrakte kuns aangesien musiek van nature abstrak is – daar word nie gepoog om die uiterlike wêreld voor te stel nie, maar daar word op 'n onmiddellike maner aan innerlike gevoelens uitdrukking gegee. Kandinsky het soms van musiekterme gebruik om sy werke te identifiseer: hy het sy mees spontane werke "improvisasies" genoem en die meer ingewikkelde, gedetailleerde werke as "komposisies" beskryf.

Kandinsky was ook 'n prominente kunsteoretikus. Hy het onder andere gehelp om die Neue Künstlervereinigung München (München Nuwe Kunstenaarsvereniging) te stig. Na dié se ontbinding in 1911 het Kandinsky en 'n aantal eendersdenkende kunstenaars soos August Macke, Franz Marc, Albert Bloch en Gabriele Münter 'n nuwe groep, die Blou Ruiter (Der Blaue Reiter), gestig. Die groep het 'n almanak (Die Blou Ruiter Almanak) uitgereik en twee uitstallings gehou. Die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog in 1914 het 'n einde aan verdere aktiwiteite gemaak en Kandinsky is terug Rusland toe.

Sy bydrae in Die Blou Ruiter Almanak en die verhandeling "On The Spiritual Art" (wat in 1910 gepubliseer is) was albei 'n verdediging en bevordering van abstrakte kuns.

Hierdie idees het 'n byna onmiddellike internasionale impak gehad, veral in die Engelssprekende wêreld.[2] In 1910 het Kandinsky aan die Allied Artists' Exhibition by Londen se Royal Albert Hall deelgeneem. Daar het sy werk besondere lof ontvang in 'n resensie deur die kunstenaar Spencer Frederick Gore in The Art News.[3]

  • Die koei, 1910
    Die koei, 1910
  • Studie vir Improvisasie V , 1910
    Studie vir Improvisasie V , 1910
  • Die Ruiter, 1911
    Die Ruiter, 1911
  • Landskap met twee populiere 1912
    Landskap met twee populiere 1912
  • Blokkies met konsentriese sirkels, 1913
    Blokkies met konsentriese sirkels, 1913
  • 1913
    1913
  • Komposisie VI, 1913
    Komposisie VI, 1913
  • Aquarell 6
    Aquarell 6

Terugkeer na Rusland (1914–1921)

[wysig | wysig bron]

Van 1918 tot 1921 het Kandinsky aan die kulturele politiek van Rusland deelgeneem en was hy by kunsonderwys en museumhervormings betrokke. In dié tyd het hy min geskilder, maar sy tyd aan kunsonderrig gewy. Sy geestelike, ekspressionistiese siening van kuns is uiteindelik deur radikale lede van die Instituut as té individualisties en bourgeois verwerp. In 1921 is Kandinsky deur Walter Gropius na Duitsland genooi om by die Bauhaus van Weimar aan te sluit.

Bauhaus (1922–1933)

[wysig | wysig bron]

Kandinsky het Basiese Ontwerp vir beginners en 'n kursus oor gevorderde teorie by die Bauhaus aangebied; hy het ook skilderklasse en werkswinkels aangebied waar hy sy kleurteorie met nuwe elemente uit vormsielkunde uitgebrei het. Die ontwikkeling van sy werke oor vormstudie, veral punte en lynvorms, het tot die publikasie van sy tweede teoretiese boek (Point and Line to Plane) in 1926 gelei. Geometriese elemente het 'n al hoe belangriker rol in sy onderrig sowel as skilderkuns gespeel. Hierdie tydperk was besonder produktief. Die vryheid is in sy werke deur die hantering van vlakke, ryk kleur en oorgange gekenmerk – soos in Geel – rooi – blou (1925)

Weens regse vyandigheid het die Bauhaus Weimar verlaat en hulle in 1925 in Dessau gaan vestig. Ná 'n smeerveldtog deur die Nazi's het die Bauhaus Dessau in 1932 vir Berlyn verlaat waar hulle in Julie 1933 ontbind het. Kandinsky het Duitsland verlaat en in Parys gaan woon.
  • Klein wêrelde I, 1922
    Klein wêrelde I, 1922
  • Sirkels in 'n sirkel, 1923
    Sirkels in 'n sirkel, 1923
  • Op Wit II, 1923
    Op Wit II, 1923
  • Verskeie sirkels, 1926
    Verskeie sirkels, 1926
  • Sag Hard, 1927
    Sag Hard, 1927

Groot Sintese (1934–1944)

[wysig | wysig bron]

In Parys het Kandinsky in 'n woonstel gebly en in 'n woonkamerateljee geskilder. Biomorfiese vorms met soepel, niegeometriese buitelyne verskyn in sy skilderye – vorms wat mikroskopiese organismes suggereer, maar die kunstenaar se innerlike lewe weergee.

Hierdie periode sluit aan by 'n sintese van Kandinsky se vorige werk waarin hy alle elemente gebruik en verryk het. In 1936 en 1939 het hy sy twee laaste groot komposisies geskilder: Komposisie IX en Komposisie X. In Kandinsky se werk is sommige eienskappe duidelik terwyl ander meer diskreet en versluier is; hulle openbaar hulleself slegs stelselmatig aan diegene wat hulle band met sy werk verdiep.[4]

  • Bruin met aanvulsel, 1935
    Bruin met aanvulsel, 1935
  • Komposisie IX, 1936
    Komposisie IX, 1936
  • Komposisie X, 1939
    Komposisie X, 1939

Kandinsky se kunsopvattings

[wysig | wysig bron]

Die kunstenaar as profeet

[wysig | wysig bron]
Large, colorful abstract painting
Komposisie VII—volgens Kandinsky die mees komplekse stuk wat hy ooit geverf het (1913)

Kandinsky was gefassineerd deur Christelike eskatologie en die persepsie van 'n komende Nuwe Era.[5] Die apokalips (die einde van die wêreld) was dus 'n algemene tema onder sy eerste sewe Komposisies. In sy boek Concerning the Spiritual Art het Kandinsky van die "kunstenaar as profeet" geskryf en in die jare net voor die Eerste Wêreldoorlog het Kandinsky skilderye geskep wat 'n naderende ramp gesuggereer het wat individuele sowel as sosiale realiteite sou verander.

Soos hy in Concerning the Spiritual In Art geskryf het, het Kandinsky gevoel dat 'n outentieke kunstenaar hom op die toppunt van 'n opwaarts bewegende piramide bevind. Hierdie dinamiese piramide is besig om die toekoms in te gaan. Wat gister nog vreemd of ondenkbaar was, is vandag alledaags. Die moderne kunstenaar-profeet staan alleen op die toppunt van die piramide waar hy nuwe ontdekkings maak en môre se realiteit inlui.

Artistiese en geestelike teoretikus

[wysig | wysig bron]
Rectangular, multicolored abstract painting
Komposisie VI (1913)

Kandinsky het die gemeenskap tussen kunstenaar en kyker as iets uitgedruk wat tot die sintuie sowel as verstand (sinestesia) se beskikking is. Hy het geskryf dat kombinasies van kleure trillende frekwensies produseer, baie soos koorde wat op 'n klavier gespeel word. Kandinsky het ook 'n teorie van geometriese figure en verhoudings ontwikkel. Hierdie teorieë word in Point and Line to Plane verduidelik.

Gedurende die voorbereidende studies wat Kandinsky vir Komposisie IV, gemaak het, het hy moeg geword en 'n ent gaan stap. Terwyl hy uit was, het Gabriele Münter sy ateljee opgeruim en die doek onopsetlik op sy sy neergesit. Kandinsky het teruggekom en toe hy die doek sien (maar nog nie herken het nie), het hy op sy knieë neergeval en huilend gesê dat dit die mooiste skildery was wat hy al ooit gesien het. Hy was van sy gehegtheid aan realisme bevry. Net soos toe hy Monet se Hooimied gesien het, sou die ervaring sy lewe verander.

Verwysings

[wysig | wysig bron]

Let wel: Verskeie afdelings van hierdie artikel is uit die Franse weergawe vertaal: Theoretical writings on art, The Bauhaus en The great synthesis. Vir volledige gedetailleerde verwysings in Frans, sien die oorspronklike weergawe by fr:Vasily Kandinsky

Aantekeninge

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ First Abstract artist and its not Kandinsky The Tate
  2. ↑ See Michael Paraskos, "English Expressionism," MRes Thesis, University of Leeds, Leeds 1997, bl. 103f
  3. ↑ Spencer Frederick Gore, "The Allied Artists' Exhibition at the Royal Albert Hall (London)", in "The Art News," 4 August 1910, bl. 254
  4. ↑ Michel Henry, Seeing the invisible, on Kandinsky, Continuum, 2009, bl. 38-45 (The disclosure of pictoriality)
  5. ↑ Rabinovich, Yakov.

Boeke deur Kandinsky

[wysig | wysig bron]
    • Wassily Kandinsky, M. T. Sadler (Translator), Adrian Glew (Editor). Concerning the Spiritual in Art. (New York: MFA Publications and London: Tate Publishing, 2001). 192pp.ISBN 0-87846-702-5
    • Wassily Kandinsky, M. T Sadler (Translator). Concerning the Spiritual in Art. Dover Publ. (Paperback). 80 pp. ISBN 0-486-23411-8. or: Lightning Source Inc Publ. (Paperback).ISBN 1-4191-1377-1
    • Wassily Kandinsky. Klänge. Verlag R. Piper & Co., Munich
    • Wassily Kandinsky. Point and Line to Plane. Dover Publications, New York. ISBN 0-486-23808-3
    • Wassily Kandinsky. Kandinsky, Complete Writings on Art. Da Capo Press. ISBN 0-306-80570-7

Verwysings in Engels

[wysig | wysig bron]
    • John E Bowlt and Rose-Carol Washton Long. The Life of Vasilii Kandinsky in Russian art: a study of "On the spiritual in art" by Wassily Kandinsky. (Newtonville, MA.: Oriental Research Partners, 1984). ISBN 0-89250-131-6
    • Magdalena Dabrowski. Kandinsky Compositions. (New York: Museum of Modern Art, 2002). ISBN 0-87070-405-2
    • Hajo Düchting. Wassily Kandinsky 1866–1944: A Revolution in Painting. (Taschen, 2000). ISBN 3-8228-5982-6
    • Hajo Düchting and O'Neill. The Avant-Garde in Russia.
    • Will Grohmann. Wassily Kandinsky. Life and Work. (New York: Harry N Abrams Inc., 1958).
    • Thomas M. Messer. Vasily Kandinsky. (New York: Harry N Abrams Inc, 1997). (Illustrated). ISBN 0-8109-1228-7.
    • Margarita Tupitsyn, Against Kandinsky (Munich: Museum Villa Stuck, 2006).
    • Michel Henry: Seeing the Invisible. On Kandinsky (Continuum, 2009). ISBN 1-84706-447-7
    • Julian Lloyd Webber, "Seeing red, looking blue, feeling green", Daily Telegraph 6 July 2006.
    • Sabine Flach, "Through the Looking Gass", in: Intellectual Birdhouse (London: Koenig Books, 2012). ISBN 978-3-86335-118-2

Verwysings in Frans

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Geskryf deur Kandinsky
Skilderye deur Kandinsky