Zhuang

Zhuang
(Bouчcueŋь/Bouxcuengh)



Nong Zhigao
Wei Yinbao • Wei Baqun • Li Ling
Lu Tao • Huang Xianfan • Wei Guoqing
Totale bevolking: 18 tot 19 miljoen
Belangrike bevolkings  in: China
Guangxi:
14 207 143(Sensus 2000)[1]

Yunnan:
 1  144 021(Sensus 2000)[2]
Guangdong:
   570 200(Sensus 2000)[3]
Guizhou:
   52 065(Sensus 2000)[4]
Hainan:
    50 507(Sensus 2000)[5]
Hunan:
   23 559(Sensus 2000)[6]
Hebei:
    20 832(Sensus 2000)[7]
Zhejiang:
    18 998(Sensus 2000)[8]
Foekien:
    10 818(Sensus 2000)[9]
Jiangsu:
   8 934(Sensus 2000)[10]
Hubei:
    7 824(Sensus 2000)[11]
Beijing:
   7 322(Sensus 2000)[12]
Sichuan:
   6 905(Sensus 2000)[13]
Xinjiang:
   5 642(Sensus 2000)[14]
Shandong:
   5 444(Sensus 2000)[15]
Henan:
   4 888(Sensus 2000)[16]
Anhui:
   4 331(Sensus 2000)[1]
Tianjin:
    4 055(Sensus 2000)[17]
Liaoning:
   3 576(Sensus 2000)[18]
Jiangxi:
    3 046(Sensus 2000)[19]
Shanghai:
   2 923(Sensus 2000)[20]
Chongqing:
   2 764(Sensus 2000)[21]
Heilongjiang:
   2 700(Sensus 2000)[22]
Shanxi:
   2 084(Sensus 2000)[23]
Shaanxi:
   1 987(Sensus 2000)[24]
Inner Mongolia:
   1 895(Sensus 2000)
Jilin:
1 655(Sensus 2000)[25]

Taal: Zhuang taal, Sijnes
Geloofsoortuiging: Moisme, Taoisme,Boeddhisme
Verwante etniese groepe: Nung(Viëtnam), Buyei, Tay(Thailand)

Die Zhuang (Chinees: 壮族) is 'n etniese groep in die Volksrepubliek China wat in die Outonome Gewes Guangxi Zhuang in die suide van die land saamgetrek is. Kleiner groepe woon in die provinsies Yunnan, Guangdong, Guizhou en Hunan. Die Zhuang is een van 55 etniese minderhede wat amptelik deur die Volksrepubliek China erken word.

Saam met die Buyi, Tay–Nùng en ander noordelike Tai-sprekers word na hulle soms verwys as Rau of Rao. Met 'n bevolking van 18 miljoen is hulle die tweede grootste etniese groep in die land ná die Han-Chinese en die grootste etniese minderheid.

Voorkoms

[wysig | wysig bron]

Hulle kan beskryf word as waardig en pragtig, daagliks getooi in hulle tradisionele swart klere. Die mans en vroue dra 'n buitengewone hooftooisel.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Die Zhuang word as die oorspronklike inwoners van China beskou en woon reeds 10 000 jaar lank in die suidweste van die land, aldus die gevolgtrekkings van moderne argeologiese en genetiese navorsing.

Die Pu(Zhuang voorvaders) het omstreeks 1300 v.C. ontstaan en toon reeds baie ooreenkomste met die Zhuang beskawing wat sowat twee eeue later begin ontwikkel het. Plekname verwys na 'n taalkundige verwantskap tussen hierdie twee beskawings, terwyl hulle ook dieselfde politieke, sosiale en militêre strukture ontwikkel het. Wapenrustings, tonggu (brons dromme) en ander oorlogstoerusting, wat deur argeoloë opgegrawe is, dui daarop dat oorlogvoering 'n groter rol in hierdie tydperk gespeel het. Die nedersettings is in 'n toenemende mate versterk en daar was ook al enkele dorpe wat op heuwels opgerig en met grafte, palisades en mure van hout en stene teen aanvallers beskerm is.

Naas die militêre sfeer het ook die landbou voordeel getrek uit die nuwe tegniese vaardighede, en nuwe gereedskappe soos sekels en ploeë dui daarop dat landboumetodes verbeter is. Die Zhuang is tradisioneel landbouers en vee speel 'n belangrike rol. Danksy veeteelt en die toepassing van 'n rotasiestelsel het mense 'n hoër lewenstandaard geniet, en die bevolking het vinniger begin groei.[2]

Die eerste Zhuang beskawing in Guangxi is vernoem na 'n afgeleë dorp in die Guangxi Baise-streek. Argeoloë het hier in 2003 'n aantal Vroeg-Zhuang steengoed ontdek. Die sowat 7 000 steengoed dateer uit die tydperk die Neolitikum(ook genoem die Nuwe Steentydperk). Die vlekke patroon van hierdie klip gereedskap soortgelyk aan die moderne tekstiele vlekke patroon van die Zhuang. Dit weerspieël 'n lang geskiedenis van Zhuang kuns.

Hierdie Zhuang-streek spog ook met een van die mees gevarieerde natuurlike, geologiese, argeologiese en kulturele stelsels ter wêreld.[3]

Kultuur en kuns

[wysig | wysig bron]

Die Zhuang het steeds hul eie taal en kultuur bewaar. Hul kultuur beskik oor fassinerende tradisies en gebruike wat deurtrek is van legendes en mistisisme. Zhuang-streek staan bekend as die "Heilige Land die volksliedjies" weens sy unieke etno-kulturele en kunste verskeidenheid. Volkswysie is diep gewortel in die Zhuang-kultuur en speel dus 'n belangrike rol in die alledaagse lewe van Zhuang. Die meeste Zhuang mense in staat is om te sing volksliedjies. 'n Kenmerkende Zhuang-tradisie is die jaarlikse volksliedere sangfees, wat gewoonlik in die lente begin (3 Maart). So staan volksliedjies en tradisionele dansvertonings gewoonlik ook tydens feeste sentraal.

Nog 'n kulturele kenmerk is dat hulle getrou bly aan ou tradisies, herkenbaar aan die tradisionele swart klere en versiering van klere wat hulle dra.

Hulle kunsuitdrukking word weerspieël in die tradisioneel versiering van klere, rotsmuurskilderye (met 'n geskiedenis van meer as 2000 jaar) en die oordadige tekstielstowwe van hul kultuur. Hul bekende tekstielstowwe, meestal deur vroue geskep en versier, weerspieël hul aangebore talent, toewyding aan kuns en dringende behoefte om hulle in kleur en tekstielontwerp uit te leef.[4]

Taal

[wysig | wysig bron]

Die Zhuang is 'n etniese groep wat hoofsaaklik Zhuang as taal gebruik. Hul taal is verdeel in Noord- en Suid-dialekte. Hulle het hul eie antieke skrif.[5]

Godsdiens

[wysig | wysig bron]

Hulle glo tradisioneel aan voorvaderaanbidding en animisme. Die meeste Zhuang is aanhangers van die Moisme (animisme, voorvaderaanbidding, politeïsme). Hulle beskik oor 'n diep religieuse van voorvaderaanbidding en gewyde kultuur. Baie van hierdie tradisies is in die geestelike wêreld gesetel, wat uitdrukking vind in hul godsdienstige seremonies, danse, houtsnywerk, tonggu, rotstekeninge, erdewerk en dekoratiewe styl.[6]

Vandag

[wysig | wysig bron]

Die Zhuang is een van die volkere van die wêreld met die oudste rysverbouing. Baie Zhuang is steeds bekwame landboukundiges en boer met mielies, pampoene, bone en grondbone.

Bekende mense gebore in Zhuang (seleksie)

[wysig | wysig bron]
  • Yi Yusong(译吁宋) was 'n groot hoofman van die stam Xiou (voorvaders van die Zhuang) in die Qin-dinastie (221 v.C.-207 v.C.) en leier van die stamalliansie van Xiou en Luoyue.
  • Jie Chun(桀骏) was 'n militêre leier van die stamalliansie van Xiou en Luoyue.
  • Mev. Xian(冼夫人) was 'n groot hoofman van die stam Li (voorvaders van die Zhuang) in Suider-Noord-dinastieë (420 n.C. - 589 n.C). Bekend as die "Eerste Heldin in China" in die geskiedenis boeke.
  • Huang Qianyao(黄乾曜) was 'n groot hoofman van die stam Xiyuan in die Tang-dinastie (618 n.C. - 907 n.C) en was die stigter van die Xiyuan-koninkryk in 756 n.C. Bekend as die "Zhongyue-koning" in die geskiedenisboeke.
  • Huang Shaoqing(黄少卿) was 'n groot hoofman van die stam Xiyuan in Tang-dinastie en was die stigter van die Huangtong-koninkryk in 795 n.C.. Bekend as die "Huangtong-koning" in geskiedenisboeke.
  • Nong Zhigao(侬智高) was 'n groot hoofman van die stam Nung (voorvaders van die Zhuang) in Song-dinastie (960 n.C. - 1279 n.C) en was gie stigter van die Dali-Koninkryk (1041 n.C.), Nantian-Koninkryk (1045 n.C.) en Danan-Koninkryk ( 1052 n.C.)
  • Mev. Washi(瓦氏夫人) was 'n groot heldin van die Zhuang in die Ming-dinastie (1368 n.C. - 1644 n.C) en die leier van die Lang-Arms.
  • Xiao Chaogui(萧朝贵) was een van die leiers van die Taiping hemelse-koninkryk in die Qing-dinastie (1636 n.C. - 1911 n.C), bekend as die "Wes-koning" in die Taiping hemelse-koninkryk.
  • Wei Changhui(韦昌辉) was een van die leiers van die Taiping hemelse-koninkryk in die Qing-dinastie, bekend as die "Noord-koning" in die Taiping hemelse koninkryk.
  • Shi Dakai(石达开) was een van die leiers van die Taiping hemelse-koninkryk in die Qing-dinastie, bekend as die "Yi-koning" in die Taiping hemelse koninkryk.
  • Huang Dingfeng(黄鼎凤) was een van die leiers van die Dacheng-koninkryk in Qing-dinastie.
  • Wu Lingyun(吴凌云) was 'n leier van die revolusionêre in die Qing-dinastie en was die stigter van die Yanling-Koninkryk in 1861 n.C. Bekend as die "Yanling-koning" in geskiedenisboeke.
  • Wu Yazhong(吴亚忠, Wu Lingyun se seun) was 'n leier van die revolusionêre in die Qing-dinastie en die stigter van die bekende Swart Vlag-leër in die Qing-dinastie.
  • Cen Chunxuan(岑春煊, Cen Yuying se seun) was 'n goewerneur van die Sichuan, Yunan en Guizhou in die Qing-dinastie.
  • Lu Rongting(陆荣廷) was 'n politikus en militêre strateeg in die Qing-dinastie. Bekend as die "stigter van die Gui-leër" in geskiedenisboeke.
  • Huang Xianfan(黄现璠) was 'n beroemde Chinese geskiedskrywer, etnoloog, antropoloog, volkskundige en zhuangoloog, beskou as die vader van die Zhuangologie. Hy word deur sommige deskundiges as een van die baanbrekers van die moderne Chinese etnologie beskou.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "argiefkopie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Mei 2012. Besoek op 15 Maart 2012.
  2. ↑ Huang Xianfan, Kort geskiedenis van Zhuang. Nanning. 1957.
  3. ↑ Zhengchao Xiong, Qin Fang, Argeologiese navorsing van die geskiedenis en kultuur van die Zhuang. Beijing.2006. ISBN 9-7871-0507-5461
  4. ↑ Huang Xianfan, Zhang Yiming, Huang Zengqing, Algemene geskiedenis van Zhuang. Nanning. 1988. ISBN 7-5363-0422-6/K·13General History of the Zhuang((en) )
  5. ↑ Wei Qingwen,Qin Guosheng, Zhuang taal. Beijing. 1980.
  6. ↑ Huang Guiqiu. Navorsing van die Zhuang folk oortuigings. Beijing. 2010. ISBN 9-7875-0048-5896

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]