Zoeloe tradisionele godsdiens of Zoeloe-mitologie bevat talle gode wat gewoonlik met diere of algemene klasse van natuurlike verskynsels geassosieer word. Soortgelyk aan sommige ander godsdienste, glo aanhangers van tradisionele Zoeloe-godsdiens daarin om voorvaders (Amadlozi) te vereer. Unkulunkulu is die hoogste god en is die skepper van die mensdom.[1] Unkulunkulu ("die grootste een") is in Uhlanga,[2] 'n groot moeras riete, geskep voordat hy na die aarde gekom het. Unkulunkulu word soms vermeng met die hemelgod Umvelinqangi[3] (wat beteken "hy wat in die heel begin was"), god van donderweer, aardbewing wie se ander naam Unsondo is, en die seun is van Unkulunkulu, die Vader, en Nomkhubulwana, die Moeder. Die woord nomkhubulwane beteken die een wat vormverskuiwing in enige soort dier doen. 'n Ander naam wat vir die opperwese Unkulunkulu gegee word, is uSomandla, die uiteindelike bron van alle bestaan. Europese setlaars het die woord Unkulunkulu gebruik om hul geloof in die god van die Bybel aan die mense van Zoeloeland te probeer verduidelik.
Volgens Irvin Hexham (1981), "is daar geen bewyse van geloof in 'n hemelse godheid of hemelgod in Zoeloe-godsdiens voor die koms van Europeërs nie".[4] Ander geleerdes soos Eileen Jensen Krige, Isaac Schapera, Axel-Ivar Berglund (1976), Hammond-Took en John Mbiti stem egter nie saam met Hexham se ontleding nie. Hulle argumenteer dat die "heer van die hemel" of Zoeloe-hemelgod nog altyd in die tradisionele Zoeloe-geloofstelsel bestaan het, 'n godheid wat volgens hulle groter is as die "argetipiese voorouer en skepper, Unkulunkulu".[5]
Ander gode sluit in Nomhoyi, die godin van riviere, en Nomkhubulwane, wat soms die Zoeloe Demeter genoem word, wat 'n godin van die reënboog, landbou, reën en bier is (wat sy uitgevind het). Nog ander gode is uNgungi, die godheid van die smede; iNyanga die maangodin wat geassosieer word met genesers wat IziNyanga genoem word, die woord nyanga is 'n Zoeloe-woord vir die maan; Sonzwaphi die godheid van genesing; en Ukhulukhulwana (of UkhuluKhukwan) 'n ster-voorouer wat van die sterre af gekom het en gevind het dat die ou Zoeloes soos diere en sonder wette leef. Hy het hulle geleer om hutte te bou en hulle die hoë wette van isiNtu geleer. Daar word vermoed dat die woord unkulunkulu 'n korrupsie van die woord umkhuluwomkhulu is.