Ad libitum

ad libitum (abkürzt ad lib.) stammt us em Latiinische und bedütet „noch Beliebe“, „wie dä willsch“.

Muusig

In der Muusig stoot d Bezäichnig für e Spiilaawiisig, wo em Interpret groossi Freihäit loot, wien er s Wärk will gstalte. Es beziet sich vilmol uf

• Ändrige vom Tempo (Agogik),
• Usschmücke vo Melodie mit äignige Ideä.

Bi de Aagoobe zur Bsetzig (öbbe „Choor und Orgle ad lib.“) isch hingeege gmäint, ass mä e Partii (im Bischbiil die vo dr Orgle) cha wäg loo.

Dr solistisch Däil am Ändi vom Chopfsatz im ene Instrumentaalkonzärt, die so genannti Kadänz, häi d Komponiste bis in d Wiener Klassik iine vilmol nit vorgschriibe. In däm Part cha dr Solist frei gstalte und eso mit ere äigene Komposizioon oder mit ere Improvisazioon „ad libitum“ vorfüere, was er cha.

Landwirtschaft und Dierversüech

In dr Landwirtschaft und in dr Forschig bi Füeterigsversüech wird dr Begriff brucht, wenn d Dier zu jeder Zit frei über Wasser und Naarig chönne verfüege, d. h. wenn iine käini Porzioone zuedäilt wärde. Do stoot „ad libitum“ für „nit porzioniert“.

Medizin

In dr Schwiz brucht mä in dr Medizin dr Begriff hüfig bi dr Aawändig vo hochpotänte Analgetika im Raame vo dr Analgesii vo Paziänte, wo mäistens am Stärbe si, und mit ere „ad lib.“-Verordnig wird e däägligi Gränze vom verordnete Wirkstoff explizit ufghoobe.

Bin ere „ad lib.“-Verordnig, cha d Pfläägfachperson frei drüber entschäide, öb d Dosis oder s Applikazionsintervall sött gänderet wärde, wenn es käi oder nid gnueg Wirkig het, ooni dass si vom Arzt e nöiji Verordnig muess überchoo. Mä findet soonigi Verordnige – es handlet sich mäistens um intravenöses Morphin – uf onkologische Stazioone oder in Alterspflääghäim.

En „ad lib.“-Verordnig blibt gültig, bis dass en Arzt e nöiji Verordnig schribt.

Weblingg

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Ad_libitum“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.