Äärofoon (v. gr.ἀήρ „Luft“ und φωνή „Klang“; au Luftklinger) si in dr Hornbostel-Sachs-Süstematik vo 1914 alli Muusiginstrumänt, wo dr Klang binene dur diräkti Schwingigsaareegig vo dr Luft erzügt wird. Si wärde witer iidäilt in
Freiji Äärofoon, wo die schwingendi Luft inene nit dur s Instrumänt begränzt wird, und
(äigentligi) Bloosinstrumänt, wo die schwingendi Luft inene dur s Instrumänt begränzt wird.
Für e braktisch Gebruuch macht s mäistens mee Sinn, wemm mä drnooch klassifiziert, wie dr Doon erzügt wird. Das chunnt im Schema vom Hornbostel und Sachs erst uf dr neggste Ebeni.
Bi deene wird d Luft, wenn si duureströömt, däilt und eso veränderet, ass e Doon erzügt wird.
Pfife (Luftblattinstrumänt) – Bi Flööte wird e Luftstroom über e Kante gfüert, wo dr Luftstroom däilt und eso veränderet, ass e Doon erzügt wird. Bi de Kweerflööte isch die Kante im Bloosloch, bi Panflööte isch si an dr vorderer Kante vom Roor. D Blockflööte verwändet Labialpfife mit ere feststeende Aablooskante im Luftstroom.
Freiji Ablänkigs-Äärofoon – D Schwingige vo dr Luft, wo dur iiri Brächig erzügt wärde, wird nit vom Körper vom Instrumänt begränzt, e Bischbil isch d Peitsche.
Bi deene wird d Luft, wie si vorbiiziet, regelmäässig underbroche, und eso wärde Döön erzügt.
Sälbstklingendi Underbrächigs-Äärofoon – im Luftstroom het s e bewegts Elemänt, wo dr Stroom regelmäässig underbricht und eso e Doon erzügt. Mä underschäidet:
Zunge-Äärofoon – Bi Instrumänt mit Zunge, mä säit ene au Roorbletter oder Lamelle, si s d Zunge, wo wibriere, wenn d Luft an ene verbiiströömt. Die Grubbe umfasst Äärofoon mit
Zunge, wo duureschlöön, (Durchschlagends Roorblatt), wie bi dr Handorgle
Zunge, wo ufschlöön, (Ufschlagends Roorblatt), wie bim Saxophon und d Klarinette
Dobbelroorbletter (Geegeschlaagzunge), wie d Oboe und s Fagott
Lippedoon-Äärofoon (Drumbeeteinstrumänt) – Dere Grubbe säit mä im Allgemäine Bläächbloosinstrumänt, au wenn das mänggisch cha düsche. Bi iine sis d Libbe vom Schbiiler, wo e Luftsüüle zum Schwinge bringe, so dass am Ändi vom Roor, wo uf bäide Site offen isch, e Doon uusechunnt, wie bim Zink und dr Drumbeete.
Underbrächigs-Äärofoon, wo nid sälber klinge – Do wird s Elemänt, wo dr Luftstroom regelmäässig underbricht, nit vom Luftstroom sälber bewegt. Drzue ghööre s Schwirrholz, dr Schnurrer und d Sireene.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Aerophon“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.