Anniviers

Eifisch / Anniviers
Wappe vo Eifisch / Anniviers
Wappe vo Eifisch / Anniviers
Basisdate
Staat: Schwiiz
Kanton: Wallis (VS)
Bezirk: Sidersw
BFS-Nr.: 6252i1f3f4
Poschtleitzahl: 3961
Koordinate: 612458 / 114665Koordinate: 46° 11′ 0″ N, 7° 36′ 0″ O; CH1903: 612458 / 114665
Höchi: 1'476 m ü. M.
Flächi: 243.1 km²
Iiwohner: 2703 (31. Dezämber 2022)[1]
Website: www.anniviers.org
Charte
Charte vo Eifisch / AnniviersLac de TseuzierLac de MoiryLac des DixKanton BärnBezirk ContheyBezirk EntremontBezirk EringBezirk EringBezirk LeukBezirk SitteBezirk VispBezirk Westlich RaronAnniviersChalais VSChippisCrans-MontanaGrôneIcogneLens VSMiègeSaint-Léonard VSSidersVenthôneVeyras VS
Charte vo Eifisch / Anniviers
ww

Eifisch – im frankoprovenzalische Tieläkt und offiziell: Anniviers – isch e Munizipalgmeind im Bezirk Siders im Wallis.

Geografii

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Nochbergmeinde vo Anniviers im Gebiet, wo me s Walliser Alemannisch redt, ännet de Bärge sind: Zärmatt, Täsch, Randaa, Turpme-Unnerèms, Oberèms, Agaaru, Leigg und Salgesch.

D Nochbergmeinde im französischsproochige Kantonsdeil: Evolène, St-Martin, Mont-Noble, Grône, Chalais, Chippis und Siders.

De südlichscht Ort im Eifischtal (frz. Val d’Anniviers) isch Zinal, en bekannte Wintersportort, aber au de Uusgangspunkt för Wanderige uf es paar Viertuusiger vo de Walliser Alpe.

Gschicht

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Gmeind isch am 1. Jänner 2009 entstande, wo die sächs ehemolige Munizipalgmeinde im Eifischtaal (französisch: Val d'Anniviers) sech zämetoo hend. Das sind gsii:

Anniviers ischt zum eerschtu Mal gnennt choo vor 1052 als Annivesium, Ayer vor 1200 Walteri Aier, vor 1200 Petrus Aiers; Chandolin na 1250 Martinus Tardys de Escandulyns; Grimentz 1052 Grimiens, Saint-Jean um 1250 Willermi de Sancto Johanne; Saint-Luc 1304 Martinus de Luc; Vissoie um 1250 Gillamundus de Vyssoy

Z Vissoie isch d Gmeindverwaltig vo Anniviers.

  • Vissoie
    Vissoie
  • Chandolin
    Chandolin
  • Grimentz
    Grimentz

Sprooch

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Eifischtaal isch eini vo de Gägende, wo der Walliser Patois, e Form vo der frankoprovenzalische Sprooch, vo Deil Lüüt no mee bruucht wird als im Rhonetaal unde, näbem susch allgemein verbreitete regionale Französisch. S Taal liit ganz am öschtleche Ändi vom französischsproochige Underwallis und a dr Sproochgränze zum Wallisertüütsch.[2][3]

Der Ortsname Anniviers chunt, luut em Kulturwüsseschaftler Bernard Crettaz, wo sälber au vo Vissoie isch, vo der früenere Wirtschaftsform, dr «Transhumanz», wo d Lüüt jedes Joor ganz nach em Wachsdum vo de Pflanze uf de verschidnige Vegetazionsstuefe zwüsche de Dörfer, de Bärgweide und de Ächer und de Räbbärge im Taal unde hin und här gwanderet sind. S Wort bedütet derno öpe «s Joor dur uf em Wäg» oder «der Wäg vom Joor».[4]

D Taalbewooner heissed «Anniviards».

D Volchshochschuel vom Eifischtaal bietet sid es baar Joor Kürs im Patois aa.

Iwoner

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Quella: Bundesamt für Statistik 2005[5]

Jaar 1850 1860 1870 1880 1888 1900 1910 1920
Ayer 700 769 737 818 752 789 536 516
Chandolin 139 123 133 169 167 200 204 203
Grimentz 230 227 255 224 325 353 237 236
Saint-Jean 297 307 374 364 374 395 418 425
Saint-Luc 385 462 476 436 549 501 549 383
Vissoie 309 238
Jaar 1930 1941 1950 1960 1970 1980 1990 2000
Ayer 482 424 419 408 434 472 477 570
Chandolin 159 180 138 108 84 89 74 95
Grimentz 207 205 191 270 205 271 371 404
Saint-Jean 341 361 351 253 185 165 183 196
Saint-Luc 377 296 240 193 168 212 245 319
Vissoie 295 277 310 380 367 375 369 451

Dr Üsländeraateil ischt 2010 bi 20,4 % glägu.[6]

Religion

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

85,5 % vannu Iwonru sint im Jaar 2000 remisch-katholischi gsii, 5,8 % evangelisch-reformierti.[6]

Politik

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Ggmeindspresident va Anniviers ischt dr David Melly (Stant Oktober 2017).

Literatur

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Joseph Savioz (u. a.): Patois. contes, légendes et chansons du Val d'Anniviers.
  • Monniers: Moeurs et coutumes d'anniviers. In: Annales Valaisannes, 1935, 381–384.
  • Edouard Desor: Le Val d'Anniviers. 1855.
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Anniviers – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
  2. ↑ J. Zimmerli: Die deutsch-französische Sprachgrenze in der Schweiz. 3. Teil. Die Sprachgrenze im Wallis. Basel 1899.
  3. ↑ Jacques Darbellay: Patois d'Anniviers et d'aillerus uf notrehistoire.ch
  4. ↑ Bernard Crettaz: Le curé, le promoteur, la vache, la femme et le président - que reste-t-il de notre procession? Essai en cinq actes et trois intermèdes. Ayer 2008. ISBN 978 2 940327 19 5
  5. ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)
  6. ↑ 6,0 6,1 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[5] [6] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Mai 2012