Avatar – Aufbruch nach Pandora

Filmdate
Dütsche Titel	Avatar – Aufbruch nach Pandora
Originaltitel	Avatar
[[Datei: Logo |frameless|center|286px]]
Produktionsland	USA
Originalsprooch	Änglisch
Erschiinigsjoor	2009
Lengi	161 Minute
Altersfreigoob	FSK 12[1]
Stab
Regie	James Cameron
Dräibuech	James Cameron
Produktion	James Cameron, Jon Landau
Muusig	James Horner
Kamera	Mauro Fiore
Schnitt	John Refoua, Stephen E. Rivkin, James Cameron
Bsetzig
Sam Worthington: Jake Sully Zoë Saldaña: Neytiri Dis'kahan Mo'at'itey Sigourney Weaver: Dr. Grace Augustine Stephen Lang: Col. Miles Quaritch Michelle Rodríguez: Trudy Chacon Giovanni Ribisi: Parker Selfridge Joel Moore: Norm Spellman CCH Pounder: Mo’at Wes Studi: Eytukan Laz Alonso: Tsu’Tey Dileep Rao: Dr. Max Patel Matt Gerald: Lyle Wainfleet Sean Anthony Moran: Private Fike Peter Mensah: Akwey

Avatar – Aufbruch nach Pandora (au James Cameron's Avatar) isch e Science-Fiction-Film vum Regisseur James Cameron, wu wältwyt am 17. und 18. Dezämber 2009 in d Kino chuu isch. Dr Film vermischt real drillti un computeranimierti Szene. Großi Deil vum Film sin in eme virtuälle Studio mit nej entwicklelte digitale 3D-Kamera drillt wore.

Avatar isch mit Gsamtyynahme vu zur Zyt (18. April 2010) 2,717 Milliarde US-Dollar^[2] dr wältwyt finanziäll erfolgryychscht Film (Inflation un relative Rendit nit berucksichtigt). Är isch dodermit dr erscht Film iberhaupt, wu d 2-Milliarde-Dollar-Marke broche het.

Handlig

Prolog

Im Johr 2154 sin d Raustoffvorchuu uf dr Äärd ufbruucht. D Mänsche hän aagfange, in dr Wyte vum All no Alternative z sueche. Am wichtigschte doderbyy isch dr Konzärn Resources Development Administration (churz RDA), e Ruumfahrt-Konsortium, wu uf Pandora e Bärgwärch-Mine bedrybt, eme äärdähnlige Mond zum fiktive Planet Polyphemus im Stärnsyschtem Alpha Centauri. Dr Abböu vum gährte Raustoff Unobtanium isch schwirig trotz ere aagschlossene Militerbasis, wel Pandora het e Atmosphäre, wu fir Mänsche giftig isch, un derzue isch Pandora dr Läbesruum vu dr Na’vi, ere intelligänte mänscheähnligi Spezies.

Projäkt Avatar

Fir d Kontaktufnahm zue däre Spezies, wu fascht dopplet so groß sin wie Mänsche un im Yychlang mit dr Natur läbt, isch vum RDA-Konzärn s Projäkt AVTR („Avatar“) in s Läbe gruefe wore. In däm Programm wäre chinschtligi Wäse gschaffe, di sognännte Avatar, Chimäre us dr DNA vu Mänsche un vu dr Na’vi. Die Avatar hän fascht s glyych Uussäh wie d Uryywohner, im Gegesatz zue dr Na’vi hän si aber an jedere Hand fimf Finger statt vier un an dr Fieß fimf Zäche statt vier. Jede Avatar wird dur e Gedankeverbindig vun eme bstimmte Mänsch gstyyrt. Mit dr Integration vu däne Avatar in d Gmeinschaft vu dr Na’vi wän d Mänsche fir ihri Zwäck Yyfluss uf d Yygeborene gwinne. D Leiteri vu däm Projäkt isch d Wisseschaftleri Dr. Grace Augustine, wu im Gegesatz zum RDA-Konzärn nit kei Profit-Inträsse het. Vum harmonische Glyychgwicht vum Läbe un dr Bewohner uf Pandora fasziniert, z. B. vu dr neuronale Vernetzig vu allne Baim, isch si dr Na’vi mit ihrem ganze Mitarbeiterstab fryyndli gsinnt. Syt aber e erschte „Missionierigsversuch“ (Böu vu Schuele, z Verfiegig stelle vun ere medizinische Uusrischtig usw.) schyyns fählgschlaa isch, will dr Konzärn syyni Inträsse au uf militerischi Wyys dursetze. Des fiert zue Spannige zwische Dr. Augustine un em Mineleiter Parker Selfridge.

Jake Sully

Dr friejer US-Marine Jake Sully, wu syt eme Champfyysatz ab dr Huft glähmt isch, wird churzfrischtig no Pandora gschickt, go am Avatar-Programm deilneh. Är wird as „Notersatz“ yygsetzt fir syy churz dervor gstorbene eineijige Zwilligsbrueder, wel die Avatar zimli dyyr sin un si genetisch uf ei Mänsch abgstimmt sin, dr Jack Sully cha sällewääg dr Avatar vu syym Brueder styyre. Wel är kei Erfahrig uf däm Gebiet het, kei wisseschaftligi Uusbildig un nit emol d Sproch vu dr Na’vi cha, zeigt d Dr. Augustine am Aafang dytli ihre Missdröue ihm gegeniber. Fir dr querschnittsglähmt Sully sälber stoht dergege im Vordergrund, ass er mit däre Mission gnue Gäld will verdiene go ne Wirbelsyyleoperation finanziere, ass er wider cha laufe. Wäge däm willigt er schließli au yy, em Militer syyni gwunnene Chänntnis z Verfiegig z stelle. As Belohnig derfir verspricht em dr Colonel Miles Quaritch, dr Leiter vum militerische Sicherheitsdienscht, di vollständig Widerhärstellig vu syyre fysische Gsundheit mit Hilf vun ere Operation.

Bi dr Na’vi

Uf dr erschte Expedition in syym Avatar wird dr Jake Sully vu dr Gruppe drännt un im dichte Dschungel vu Raubdierer aagriffe. D Neytiri, d Dochter vum Na’vi-Haiptling Eytukan, rettet em Jake s Läbe trotz ass si Missdröue ihm gegeniber het. Noch eme Zeiche dur d Some vum heilige Baum (Waldgeischter oder Atokirina) bringt si ihn nit um, sundern fiert e zue ihrem Stamm, dr Omaticaya, wu in eme iber 200 Meter hoche Baum läbe. Dur d Kontakt zue dr Mänsche us dr letschte Johre chenne d Neytiri un e baar andrei Mitglider vum Clan d Mänschesproch. Di spirituäll Fiereri vum Clan, d Mo’at, d Mueter vu dr Neytiri, wyyst ihri Dochter aa, dr Jake d Läbeswyys, d Kultur un d Na’vi-Sproch z lehre, ass si dur ihn au d Mänsche chänne besser chännelehre. Mit em Zuegang zue dr Na’vi styyrt dr Jake jetz syy Avatar us em Labor fascht rund um d Uhr un gwinnt eso mit dr Zyt d Anerchännung vu syyne wisseschaftlige Kollege. Dernäbe liferet er dr Seldner vum Konzärn wichtigi Informatione. D Dr. Augustine stoht allne militerische Absichte skeptisch gegeniber, si versuecht des z unterbinde, indäm si s Team mit eme Hubschruuber in e mobiles Labor verleit färnab vum Stitzpunkt in dr sognännte Halleluja-Bärg. D Steryyfliss, d Fluxwirbel, wu dert ufdrätte, sin eso stark, ass tächnischi Gerät dert zimli beyydrächtigt sin un d Navigationsgerät vum Hubschruuber in däre Region nit chenne brucht wäre. Des het dr Vordeil, ass au di militerische Einheite schwiriger zue ihne chenne chuu.

Dr Jake gwinnt mit dr Zyt s Verdröue vu dr Na’vi. Dur des chenne au di andere Wisseschaftler, z. B. d Dr. Augustine, wider Kontakt mit däm Naturvolk ufneh. Au d Mineleitig versuecht dr Yyfluss vum Jake fir ihri Zwäck z nutze. Är soll d Omaticaya iberzyyge, ihre Läbesbaum z verloo, wel unter däm Baum s grescht Vorchuu vum Unobtanium gfunde woren isch. Wel dr Jake sich allmeh mit dr Na’vi idäntifiziert un au Liebi ufchunnt zwische ihm un dr Neytiri, isch er allmeh in eme Zwispalt.

Dr Jake Sully schafft s, trotz em Missdröue vu vile Na’vi, sich in s Volk z integriere. Wun ere vu dr Omaticaya in dr Stamm ufgnuu isch, zeigt er syyni Liebi zue dr Neytiri uf ere gmeinsame Wanderig, au d Neytiri het sich in ihn verliebt un si verbinde sich mitendander uf ebig.^[3]

Dr Aagriff

No ihre Nacht wäre d Neytiri un dr Jake Augezyyg, wie Bulldozer ein vu dr heilige Ort vu dr Na’vi (Baum vu dr Stimme) zerstere. Dr Jake will si ufhalte un macht d Orientierigskamera vu eire Maschiin kaputt. Dr Colonel Quaritch macht e uus uf dr Ufnahme vu däre Kamera, d Situation eskaliert. S Militer ibernimmt s Labor, unterbricht alli Schnittstelle zue dr Avatar un transportiert dr Sully un d Wisseschaftler wider zum Stitzpunkt zruck. Au wel dr Jake yygstoht, ass d Omaticaya ihre Läbesbaum nie deete frejwillig ufgee, drängt d Mineleitig jetz uf s Yygryffe vum Militer. Dr Selfridge gwehrt em Sully un dr Dr. Augustine e letscht Mol d Verbindig zue ihre Avatar fir e letschti Glägeheit, e chriegerische Ussenandersetzig zwische dr Na’vi un dr Mänsche doch no abzwände. Wu dr Jake derno d Omaticaya iber syyni urspringlige Absichte informiert un vu syynere innere Umchehr verzellt, wäre di bode vu dr Na’vi as Verreter gfange gnuu. Hilflos mien si mit aaluege, wie sich vor em Läbesbaum e militerischi Luftflotte unter em Oberbefähl vum Quaritch formiert. Dr uuglyych Champf zwische dr mit Pfyyl un Bode bewaffnete Na’vi un dr Mänsche hert uf mit dr Zersterig vum Heimetbaum un em Dod vum Haiptling Eytukan.

Derwylscht d Omaticaya noch em Verluscht vu ihre Heimet zue ihrem heiligschte Ort, em Baum vu dr Seele, flichte, wäre dr Jake un d Dr. Augustine wider vu ihre Avatar drännt un mit andere Mitarbeiter inhaftiert. Ihne glingt aber d Flucht un d Ruckchehr zue ihrem mobile Labor in d Bärg vu Pandora, wel si vu dr Champfpiloti Trudy befrejt wäre. Si transportiere s Labor au in d Nechi vum Baum vu dr Seele, ass si vor dr Ortigsgret vum Militer sicher sin, wel dert d Fluxwirbel am sterkschte sin. Jetz cha dr Jake syy Avatar uugstert styyre. Är zehmt dr Toruk (Dr letscht Schatte), s gfehrligscht Flugwäse vu Pandora un gwinnt eso s Verdröue vu dr Na’vi zruck. Är schafft s di verschidene Stämm vu dr Na’vi zum Champf gege d „Hiimelsmänsche“ z eine, wel si in ihm dr Nofolger vum mythische Aafierer Toruk-Makto (Ryter vum letschte Schatte) sähne. D Dr. Augustine stirbt derwylscht an ere schwäre Schussverletzig, wu si iberchhu het bim Uusbruch.

Em Militer blyybe d Vorbereitige vu dr Na’vi nit verborge un s rischtet sich zum e preväntive Gegeschlag. Ziil vu däre Aktion isch dr Baum vu dr Seele, mit dr Zersterig vu sällem will dr Quaritch dr Widerstand vu dr Yygeborene ändgiltig bräche. Dr Jake, wu heimlig informiert woren isch iber dää Blan dur e Wisseschaftler, wu uf dr Militerbasis zruckbliben isch, bittet d Gottheit Eywa um Hilf, d Personifizierig vu dr neuronal vernetzte Läbeswölt vu Pandora, wu vu dr Na’vi verehrt wird. Är wird aber vu dr Neytiri ufgchlärt, ass Eywa allem neutral gegeniber stoht un s Läbe im Glyychgwicht haltet. Wu d Mänsche aagryffe, chenne d Na’vi dur ihri Chänntnis vu dr Naturbedingige un dr tächnische Brobläm wu dur dr Fluxwirbel verursacht wird, s Militer mit eme Aagriff iberrasche, bal gwinne aber d Druppe vu dr RDA no zahlryyche Verluscht uf bode Syte d Oberhand.

D Rettig

Wu d Na’vi schyns bsigt sin, gryft uf em Bode un au us dr Luft e großi Zahl vu Dschungeldier in dr Champf yy, d Schlacht wird eso zue Gunschte vu dr Yyheimische entschide. Eywa het uf d Bitte ghert, wu dr Jake am Baum vu dr Seele gsait gha het.

Dr Quaritch schafft s aber churz vor dr Explosion vum Dragon Assault-Schiff in eme Champfroboter uusezgumpe.

Im Verlauf vum dramatische Ändchampf entdeckt dr Colonel dr Laborcontainer vum Forschigsteam, wu dr Jake Sully mit syym Avatar din verbunden isch, un gryft jetz dää Container aa. Dur e yygschlage Fänschter stremt di giftig Luft vu Pandora in s Inner, un dr Sully verliert all wider d Verbindig zue syym Avatar. Gschwecht dur dr Yyfluss vu dr giftige Atmosdäre chaan er as Avatar nimmi chämpfe un isch dodermit em Colonel hilflos uusgliferet. In däm Momänt, wu dr Quaritch dr Avatar vum Sully will umbringe, erschynt d Neytiri un verschießt dr Colonel mit zwe Pfyyl.

Wu si siht, ass dr Avatar di geischtig Verbindig verlore het, findet si dr bewusstlos Jake Sully, wu si jetz s erscht Mol as Mänsch siht. Sie druckt em e Suurstofflarve uf s Gsicht un rettet em halb verstickte Sully eso s Läbe.

Wu d Strytmacht vu dr RDA jetz bsigt isch, wäre d Mänsche zwunge, Pandora z verloo. Blyybe derfe nume diejenige, wu scho dervor fryndlig gsi sin zue dr Na’vi. S Bewusstsyy vum Jake Sully wird schließli in ere Zeremonii vu dr Omaticaya am Baum vu dr Seele duurhaft in dr Lyyb vu syym Avatar transferiert.

Trilogii

Im Juni 2006 het dr James Cameron aagchindet, ass er Avatar gärn as Trilogii wett uusebringe, wänn dr erscht Deil erfolgryych isch.^[4] Noch em große Erfolg vum Film het dr Cameron Mitti Dezämber verchindet, ass er ab jetz an ere Trilogii wyterschaffe duet. D Dräibiecher seje nonig gschribe, aber e konkreti Vorstellig vu dr Handlig heb er scho.^[5]

Kritike

Prässe

‚Avatar‘ mag vielleicht nicht aufgrund seiner Handlung so außergewöhnlich sein. Die Geschichte eines Mannes, der sich Respekt und Anerkennung eines fremden Volkes erst verdienen muss, wurde beispielsweise schon in Kevin Costners Ethno-Western ‚Der mit dem Wolf tanzt‘ (1990) erzählt. Es ist die revolutionäre Machart, die ‚Avatar‘ zu einem Filmereignis emporhebt, das die technischen Maßstäbe des Kinos neu definiert. Diesen Film sieht man nicht, man erlebt ihn.

(Cinema)^[6]

‚Avatar‘ kann seine hohen Erwartungen voll und ganz erfüllen und ist tatsächlich das von allen erhoffte Bombastkino geworden. Technisch ist der Film eine wahre Augenweide, vor allem in 3D, aber auch inhaltlich enttäuscht Cameron nicht und bietet ganz großes Gefühlskino. ‚Avatar‘ ist einer dieser Filme, wofür das Kino erfunden wurde, ein Gang dahin ist also Pflicht, von uns eine ganz klare Kinoempfehlung!

(Moviereporter.net)^[7]

‘Avatar’ is not simply a sensational entertainment, although it is that. It's a technical breakthrough. It has a flat-out Green and anti-war message. It is predestined to launch a cult. It contains such visual detailing that it would reward repeating viewings. It invents a new language, Na’vi, as ‘Lord of the Rings’ did, although mercifully I doubt this one can be spoken by humans, even teenage humans. It creates new movie stars. It is an Event, one of those films you feel you must see to keep up with the conversation. (Roger Ebert)^[8]

James Cameron ist mit ‚Avatar‘ angetreten, die Welt zu verändern. Das schafft der Regisseur formal auch, sein Film begeistert als berauschende Technikdemonstration, selbst wenn auf inhaltlicher Ebene noch Luft nach oben gewesen wäre. Der Ansatz, sein knallbuntes Sci-Fi-Abenteuer als ein futuristisches ‚Pocahontas auf Pandora‘ zu trimmen, birgt zwar keine große Komplexität, hat aber durchaus seinen Charme. Ob ‚Avatar‘ nun Revolution oder ‚nur‘ Aufstand ist? Egal, dieses optisch bahnbrechende Werk ist ein Anfang in einer neuen Realität des Filmemachens.

(filmstarts.de)^[9]

Das Ereignis ist die Erschaffung von Pandora und die seiner Bewohner. […] Leider können die Charaktere mit der Vielfalt und Ausdifferenzierung dieses Kosmos nie recht Schritt halten. […] Das macht ‚Avatar‘ zwar nicht zum Film des Jahres oder gar des Jahrzehnts, wie hier und da schon trompetet wird, aber zu einem Spektakel, dem man sich unbedingt aussetzen sollte. Frankfurter Allgemeine Zeitung^[10]

Überhaupt streift Cameron in ‚Avatar‘ alles, was die Welt gerade bewegt – die Angst vor dem ökologischen Gau, vor Kriegslüsternheit, vor der zerstörerischen Macht der skrupellosen Gier: Die Menschheit hat ihren Planeten heruntergewirtschaftet, auf also zur Eroberung neuer Kolonien. Die Na’vi erweisen sich als die besseren Menschen – weil sie im Einklang miteinander und mit allem um sie herum leben, weil sie nicht vergessen, dass Sterben traurig ist, wenn sie sich selbst verteidigen. […] So richtig fremde Welten, reiner Eskapismus – der ist nie bewegend, rührend und mitreißend. Das sind nur die Geschichten, in denen wir unsere Sehnsüchte und Ängste wiederfinden. Es gibt eben nichts von Wert außer Liebe, Ehre, Hoffnung – nicht hier und nicht im All.

(Süddeutsche Zeitung)^[11]

Camerons lange erwartetes 3D-Abenteuer ist Spektakelkino alter Schule: dreist geklaut, vulgär erhaben und – wirklich mitreißend.

(Falter)^[12]

Keine Idee ist neu, kein Gefühl ist echt. Cameron – der schon 1994 zu Protokoll gab, er habe die Geschichte aus allem zusammengeschrieben, was er als Kind toll fand – jongliert ungelenk mit Versatzstücken von Romantik, Indianerfilm und Kolonialismuskritik und degradiert sie zu Abziehbildern.

(moviepilot)^[13]

Konservativi Chreis in dr USA hän wäg dr Handlig negativi Kritike gschribe, zem Byschpel het dr John Podhoretz im bolitische Wuchemagazin The Weekly Standard: „‚Avatar‘ gehört zu den dümmsten Filmen, die ich je gesehen habe, er zeigt brutale US-Militärs im Kampf gegen edle Wilde – eine Konstellation wie in vielen Indianerfilmen.“ James Cameron habe „einen tiefen Antiamerikanismus, weil er die Zuschauer die Niederlage amerikanischer Soldaten herbeisehnen lasse.“ ^[14]

E entgegegsetzti Bewärtig nimmt di linksliberal US-amerikanisch Publizischti Naomi Wolf vor: „Gibt es bei Nationen psychologische Prozesse im Freudschen Sinne – wie z. B. kollektive Egos, die verletzt werden, und verdrängte Schuldgefühle –, ganz so, wie das bei Menschen der Fall ist? Ich glaube ja. Mehr noch: Oft spiegelt die 'irrationale Traumarbeit' einer Nation ihren tatsächlichen Zustand wahrheitsgetreuer wider als ihr 'Ich' – ihre offiziellen Verkündigungen oder diplomatischen Erklärungen. (...) Statt klassischer Bilder der US-Kavallerie, die sich mutig auf die Wilden wirft, oder anständiger amerikanischer Landser, die tapfer Nazinester ausheben, werfen hier gelangweilte Technokraten im Schutze unzähliger Schichten von Technologie Brandbomben auf grüne Täler und schlachten so unterschiedslos feindliche Krieger und wehrlose Frauen und Babys ab, während sie an ihrem Kaffee nippen. (...) Ironischerweise dürfte dieser Hollywood-Film mehr dazu beitragen, das verdrängte Wissen der Amerikaner über die Seichtigkeit ihrer nationalen Mythologie zu exhumieren als alle Leitartikel, College-Kurse oder selbst Proteste außerhalb der amerikanischen Grenzen.“^[15]

Uuszeichnige

Golden-Globe 2010

vergee am 17.02.2010

• Beschti Reschii (James Cameron)
• Beschte Film – Drama

Zwo wyteri Nominierige (Beschti Filmmusik un Beschts Filmlied)

Oscar 2010

Dr Film isch aafangs Februar 2010 fir nyyn Oscar nominiert wore:

• Beschts Szenebild (Rick Carter (art director), Robert Stromberg (art director), Kim Sinclair (set decorator)
• Beschti Kamera (Mauro Fiore)
• Beschti Reschii (James Cameron)
• Beschte Schnitt (Stephen E. Rivkin, John Refoua, James Cameron)
• Beschti Filmmusik (James Horner)
• Beschte Ton (Christopher Boyes, Gary Summers, Andy Nelson, Tony Johnson)
• Beschte Tonschnitt (Christopher Boyes, Gwendolyn Yates Whittle)
• Beschti visuälli Effäkt (Joe Letteri, Stephen Rosenbaum, Richard Baneham, Andy Jones)
• Beschte Film (James Cameron, Jon Landau)

Broadcast Film Critics Association Awards

Dr Film het bi dr Critics' Choice Awards 2010 in däne Kategorie gwunne:

• Beschte Actionfilm
• Beschts Szenebild
• Beschti Kamera (Mauro Fiore)
• Beschte Schnitt (John Refoua, Stephen E. Rivkin)
• Beschte Ton
• Beschti visuälli Effäkt

Derzue isch er in dr Kategorie Beschti Reschii, Beschts Makeup un Beschte Film nominiert wore.

Wyteri Uuszeichnige

Di amerikanisch Produzäntegilde (Producers Guild of America) het Avatar im Jänner 2010 nominiert fir dr Bryys vu ihre Vereinigung. ür den Preis ihrer Vereinigung im Januar 2010.^[16]

Fueßnote

1. FSK-Charte fir Pandora
2. Einspielergebnisse von Avatar (Inside Kino)
3. D Liebesszene isch zem greschte Deil uusegschnitte wore go ne megligi Zänsur verhindere. Si stoht aber im Drehbuech James Cameron un soll uf dr nit zänsierte DVD druf syy: Avatar-Drehbuch (änglisch), Avatar Liebesszene (Änglisch)
4. Larry Carroll: 'Titanic' Mastermind James Cameron's King-Size Comeback: Two Sci-Fi Trilogies, 29.06.2006, Zuegriff am 29.12.2009
5. "Avatar" wird zur Trilogie, 23.12.2009, Zuegriff am 29.12.2009
6. Filmkritik uf Cinema.de (Memento vom 30. Dezämber 2010 im Internet Archive), Zuegriff am 29.12.2009
7. Filmkritik uf Moviereporter
8. Filmkritik auf rogerebert.com, Zuegriff am 29.12.2009
9. titel= Filmkritik uf filmstarts.de, Zuegriff am 29.12.2009
10. Peter Körte: Filmkritik uf faz.net, Zuegriff am 29.12.2009
11. Susan Vahabzadeh: Filmkritik uf sueddeutsche.de, Zuegriff am 29.12.2009
12. Joachim Schätz: Avatar - Aufbruch nach Pandora (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.falter.at. Falter, Zuegriff am 29.12.2009
13. Oliver Lysiak: Filmkritik uf moviepilot.de, Zuegriff am 16.12.2009
14. The Weekley Standard, zitiert in Der SPIEGEL, 2/2010, S.100
15. Naomi Wolf: Was uns der Film Avatar sagt (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/forum.politik.de uf politik.de (05.02.2010), abgruefe am 15.02.2010
16. Sonja Wissmann: Producers Guild Awards 2010 – Die Nominierungen Archivlink (Memento vom 9. Jänner 2010 im Internet Archive) (07.01.2010), Zuegriff am 14.02.2010

Literatur

• Lisa Fitzpatrick: Avatar. James Cameron. Die Entdeckung einer neuen Dimension. Knesebeck, München 2010. ISBN 978-3-86873-189-7 (Offiziäll Begleitbuech zum Film)

Weblink

• Avatar in dr Internet Movie Database
• Offiziälli Websyte (Dytschland)
• Offiziälli Websyte (USA)
• Offiziälli Websyte vum fiktive AVTR-Programm
• Zämmestellig vu Pressereaktione uf film-zeit.de (deutsch)
• Avatar. Yyspilergebnis uf Box Office Mojo
• 10-Minitig MAKING OF vu "Avatar - Aufbruch nach Pandora" (dytsch)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Avatar_–_Aufbruch_nach_Pandora“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.