Burundi

République du Burundi (frz.) Republika y'Uburundi (Kirundi) Republik Burundi
{{{ARTIKEL-FLAGGE}}} {{{ARTIKEL-WAPPEN}}}
Wahlspruch: Unité, Travail, Progrès (frz., „Einigkeit, Arbet, Fortschritt“)
Amtsspraach	Französisch, Kirundi
Hauptstadt	Bujumbura
Staatsoberhaupt	Évariste Ndayishimiye
Regierigschef	Gervais Ndirakobuca
Flächi	27.834 km²
Iiwohnerzahl	8,390,505 (Quelle: CIA 2008)
Bevölkerigsdichti	280 Iiwohner pro km²
Brutto­inlands­produkt pro Iiwohner	800 US-$ 2007 - (Quelle: CIA)
Währig	Burundi-Franc
Unabhängigkeit	vo Belgie am 1. Juli 1962
Nationalhimne	Burundi bwacu
Zitzone	UTC+2
Kfz-Kennzeiche	RU
Internet-TLD	.bi
Vorwahl	+257

Burundi (dt.: [buˈrʊndi]) isch ä dicht bevölkerete Schdaat in Oschdafrika. Er gränzt im Norde an Ruanda, im Oschde an Tansania und im Weschde an die Demokratischi Republik Kongo. Dr gröschd Deil vo der Gränze mit dr Demokratische Republik Kongo lit im Tanganjika-See.

Geografy

Burundi isch ain vu dr chlaischte Staate vu Afrika, aber wi au dr im Norde gläge Nochberstaat Ruanda dicht bsidlet. S Land lyt zwisch em Victoriasee un em Tanganjikasee. S isch durzoge vun eme Hochplatoo (1.400–1.800 Meter), wu als aaschtygt un im Mont Heha mit 2.684 Meter di hegscht Hebig het. Des Randgebirg vum markante Oschtafrikanische Grabe goot schließli zum Innere vum Grabesank gääch aabe, wu dr Tanganjikasee din lyt.. Vum Gebirg här chunnt dr Luvironza, wu in Ruvuvu mindet un dr lengscht un sidligscht Quällfluss vum Nil darstellt. D Nilquälle lyt rund 45 Kilometer eschtli vum Tanganjikasee zwische Bururi un Rutana.

S Klima isch tropisch-wächselfycht mit zwoo Räägezyte. D TemperaturTämperature sin mild dur d Hechelag. Niderschleg het durchschnittli 1.000 mm im Johr.

Zue dr arteryche Dierwält zelle Leopard, Leebe, Pavian, Zebra un Antilopenarte, in dr Fliss läbe Krokodil un Flusspfärd.

D Waldflechi vu Burundi het zwische 1990 un 2000 mit 9 % wältwyt dr grescht prozäntual Ruckgang ufgwise.

Bevölkerig

Bevölkerigsentwicklig x1000

Demographii

46% vo der Bevölkerig si jünger as 15 Johr, s Durchschnittsalter bedrait 16,7 Johr. D Chinderschdärblikeitsrote lit bi 62 vo 1000 Geburte (2007), die durchschnittligi Läbeserwartig bi 51,3 Johr. Die (gschätzti) Geburterote isch im Johr 2007 bi 6,48 Chinder/Frau gläge. Öbbe 6% vo der Bevölkerig isch AIDS-chrank.^[1]

Schbrooche/Ethnie

D Lüt schwätze französisch (Amtsschbrooch) oder d Bantuschbrooch Kirundi. Am Tanganyika-See noch und in der Region vo der Hauptschdadt Bujumbura wird au Swahili gschwätzt. Z Burundi git s entgege de gängige Vorschdellige keini verschiidene Schdämm oder Ethnie. Si deile die gliiche Sitte und ghöre zum gliiche soziale und politische Gfüeg. Rund 62 % vo de Burundier si Katholike, 5 % Proteschtante (v. a. Anglikaner), 10 % Moslems und 23 % Ahänger vo afrikanische Religione. 85 Prozent zele sich zu de Hutu, wo hauptsächli die „einfach“, vor allem büürligi Bevölkerig si. Zirka 14 Prozent vo der Bevölkerig bezeichne sich as Tutsi, dr Räscht ghöre zu de Twa (1 %).

Gschicht

Vorkoloniali Zyt

Traditiononäll Huus

Mer goht hit dervu uus, ass im Biet vu dr hitige Staate Ruanda un Burundi urspringli d Vorfahre vu dr Twa gläbt hän, eme Volk, wu hit in baide Länder nume no ne seli gringe Aadail an dr Bevelkerig het un praktisch kai Yyfluss ghaa het uf di sozial un di bolitisch Entwicklig.

Mer waißt nit gnau, wie d Velkerwanderigsbewegig un di sozial Entwicklig abglofe sin, wu zue dr hitige gsellschaftlige Strukture gfiert hän. Bi vor e baar Johr isch mer no dervu uusgange, ass es Biet zerscht vu dr Gruppe bsidlet wore isch, wu mer Hutu nännt, un as speter in ere andere Migrationsbewegig d Tutsi us em Biet vum hitige Ethiopie oder em hitige Egypte derzue chuu seie un des in zwoo Wälle, doderdur het mer di boode unterschidlige Gruppe innerhalb vu dr Tutsi erklert, wu speter dailwys verfyndet gsii sin.^[2][3] Die Erklerig vu dr Herrschaftsstruktre wu mer im 19. Johrhundert gfunde het, stammt vu dr Rasseforscher vu dr Johrhundertwändi um 1900 un isch in dr 1920er un 1930er Jahren wyterentwicklet wore. Die Rassetheoretiker hän d Ursach vu dr gsellschaftlige Strukture in dr Aachumft vun ere „iberläägene Rasse“, ebe dr Tutsi, gsääne.^[4]

Aafangs vu dr 1990er Johr, wu d Region wäg dr boltische Entwicklig in dr Blickpunkt vu dr Forschig groten isch, isch di scho lenger bekannt These verbraitet wore, ass es kai ethnischi Unterschid zwische dr Hutu un dr Tutsi git un ass die erscht in dr Kolonialzyt poschtuliert wore seie.^[5] No dr neiere Vorstellig leen si d Unterschid zwische dr Hutu un dr Tutsi strukturäll erklere: D Gruppe seie aafangs nume funktionäll unterschide wore (Tutsi maint „rych an Rinder“, was gsellschaftli au yyflussrych gmaint het, derwylscht Hutu e Person gmaint het, untergordnet gsii sei). Mit dr Zyt hebe si die funktionäll unterschidene Gruppe aagfange separiere, Hyrote zwische Mitglider mit ere unterschidlige soziale Härchumft sin sältener wore.^[6] En anderi Mainig schließt unterschiidligi lokali Urspring vu dr Gruppe nit uus, merkt aber aa, ass die nit länge fir e Erklerig vu dr hitige Gruppezuegherigkait.^[7]

Speter het si ne Staat unter dr Fierig vun eme Mwami (Chenig) rusbildet. Insgsamt het s rund dreihundert Tutsi-Clan gee, wu aber nume e baar dervu d Rächt vun eme Mwami iberchuu hän: d Bataga (Titel Mutaga), d Bezi (Titel Mwezi), d Bambutsa (Titel Mwambutsa) un d Batare (Titel Ntare). Us allne Tutsi-Clan isch dr Hochadel chuu (Ganwa). Die Adlige sin uf lokaler Ebeni rächt unabhängig gegeniber em Chenig gsii. Unterhalb vu dr Adelsschicht sin di gwehnlige Mitglider vu dr Tutsi gsii, di ainzige, vu Rächt am Boode un Großvii ghaa hän. D Untertane, d Hutu, hän buurt. Im Verlauf vu dr Johrhundet hän si an dr Wirtschaftsform lang ethnischi Gränze uusbildet: Die, wu Vii ghaa hän, hän as Tutsi gulte, d Ackerbuure sin d Hutu gsii. Baidi hän Kirundi gschwätzt.

Im 19. Johrhundert hän si d Yyohner vum Biet massiv mieße wehre gege d Sklavejagde vu dr von arabische Sklavehändler vu dr afrikanische Oschtkischte.

Di erschte Europäer, wu in s hitig Burundi chuu sin, un wu mer dr Name vun ene waißt, sin dr Richard Francis Burton un dr John Hanning Speke anne 1858 gsii. Si sin uf drSuechi no dr Nilquälle bis zum Tanganjikasee firigstoße. No ihne sin 1871 dr Henry Morton Stanley un dr David Livingstone chuu. As negschti sin 1879 Missionar us em Orde vu dr Wysse Väter chuu. 1881 het er ihne vorgworfe, ass si mir dr Sklavehändler zämeschaffe un het si umbrocht.

Kolonialzyt

Charte vu Dytsch-Oschtafrika, 1892

Aahänger vum Mwami Kasliwami, zwische 1906 un 1918

Bi dr Kongo-Kumferänz isch s Biet am 8. Novämber 1884 em Dytsche Rych zuegschlaa wore. Vorerscht hän di Dytsche s Land nit bsetzt. D Gränze mit em Kongo sin 1885 definiert wore, die zue dr britische Kolonie 1886. Anne 1892 isch dr Eschtrycher Oskar Baumann dur s Land graist, wu zäme mit em hitige Ruanda s Biet „Ruanda-Urundi“ innerhalb vu Dytsch-Oschtafrika bildet het. Erscht anne 1896 sin di erschte dytsche Missionar un Soldate yydroffe. D Militärstation Usumbura (hite d Stadt Bujumbura) isch grindet wore. 1899 isch Burundi Dail vum Protektorat Ruanda-Urundi mit em Hauptort Usumbura wore. Di dytsch Kolonialherrschaft het s Land mit Hilf vum Mwami un dr lokale Adligeregiert. Bis 1906 isch s Biet Militärbezirk gsii, syterhär unter ziviler Verwaltig. Dr Ufböu vu koloniale Yyrichtige wie Schuele un Spitäler het 1909 aagfange. Im Erschte Wältchrieg hän 1916 belgischi Druppe s Protektorat Ruanda-Urundi bsetzt.

Im Friidesverdrag vu Versailles isch Burundi am 28. Juni 1919 as Dail vu Ruanda-Urundi Belgie as Velkerbundmandat zuegsproche wore. D Belgier hän 1924 alli Arte vu Sklaverei verbote. Ab 1925 isch s Lamd vu Belgisch-Kongo uus regierrt wore. Am 13. Dezämber 1946 isch s UNO-Mandat unter belgischer Verwaltig wore. Bi dr Lokalwahle hän anne 1953 Hutu-Barteie gwunne, bi dr Regionalwahle dergege Tutsi-Barteie. Des het zuen ere Spaltig vu dr Gsellschaft byydrait, wel si d Hutu unterdruckt gfielt, hän Ab em Septämber 1959 sin vyl Barteie grindet wore, zmaischt an ethnische oder Clan-Gränze lang. E Uusnahm isch d UPRONA gsii, wu Hutu un au Tutsi in dr Fierig verdrätte gsii sin. Im Novämber 1959 isch s zue schwäre Uurueje zwische Hutu un Tutsi chuu, wu vu dr Belgier unterdruckt wore sin.

Im Friehjohr 1961 het s Land e autonomi Interimsregierig unter em Hutu Joseph Cimpaye kriegt, wu vyl Barteie derby gsii sin. Am 29. Septämber 1961 hän unter UNO-Ufsicht erschti Barlemäntswahle sattgfunde, wu d UPRONA klar gwunne het. Noofolger vum Cimpaye as Bremierminischter isch dr Brinz Louis Rwagasore wore. Scho 13. Oktober 1961 isch dr Regierigsschef, wu mit ere Hutu-Frau ghyrote gsii isch, vun eme zahlte Merder – eme Grieche mit Name Ioannis Kageorgis – umbrocht wore. Aagherigi vum Batare-Clan, wu dr Parti Démocrate Chrétien (PDC) aaghert hän, sin bschudligt wore, ass si dä Mord in Ufdrag gee hebe. Si sin im Jänner 1963 effetli hiigrichtet wore. D UPRONA het si derno an ethnische Linie lang ufgspalte. Neie Regierigsschef isch am 20. Oktober 1961 dr Tare-Tutsi André Muhirwa wore. Är isch bis 1963 im Amt blibe un isch dodermit dr erscht Regierigsschef vum unabhängige Staat Burundi wore.

Unabhängigkait

Chenigrych vu 1962 bis 1966

D UNO hän am 6. Juni 1962 bschlosse, ass di baide Biet Ruanda un Burundi as separati Staaten in d Unabhängigkait entloo wäre. Burundi isch am 1. Juli 1962 vu Belgien in d Unabhängigkait entloo wore. No am nämlige Dag isch d Regierigsbartei UPRONA in zwoo Gruppe vergheit, wu mitenandere um d Macht rivalisiert hän, in di sognännt Monrovia-Gruppe us gmäßigte proweschtlige Tutsi un Hutu unter Fierig vum Hutu Paul Mirerekano un in d Casablanca-Gruppe us radikale Tutsi. Vorerscht het si d Monrovia-Gruppe chenne duresetze. Si het mit em André Muhirwa un ab em 18. Juni 1963 mit em Pierre Ngendandumwe dr Regierigsschef gstellt un versuecht, s Land z stabilisiere. Wu dr Mwami Mwambutsa IV., wu ab 1915 regiert het, as Staatsoberhaupt duregsetzt het, ass vier Hutu-Minischter entloo wäre, isch dr Ngendandumwe as Regierigsschef zrugdrätte. Är isch dur dr Albin Nyamoya uusduscht wore, e radikale Tutsi. Dää het am 6. April 1964 e neii Regierig bildet. Dr Nyamoya het di proweschtli Bolitik vu syne Vorgänger gänderet un si an d Volksrepublik China aagläänt. Mit dr Demokratische Republik Kongo isch s zue Händel um d Gränze chuu. Wu im Dezämber greßeri Mängine an Waffe mit chinesischer Härchumft gfunde wore sin, het dr Nyamoya s Verdröue vum Mwami verlore. Am 8. Jänner 1965 isch er entloo wore. An sy Stell isch sy Vorgänger Ngendandumwe drätte. Dää isch scho ne bar Däg speter, am 15. Jänner, vun ere Gruppe vu radikale Tutsi umbrocht wore. Dr Mwami het derno dr Bresidänt vu dr UPRONA, Joseph Bamina, zum neie Regierigsschef ernännt. Am 10. Mai 1965 het s di erschte Barlemäntswahle syt dr Unabhängigkait gee. D UPRONA het mit 64 Brozänt vu dr Stimme gwunne. Di radikal Tutsi-Bartei Parti du Peuple (PP) het 30 Brozänt vu drStimme iberchuu un isch uf Konfrontationskurs zue dr UPRONA gange. Drotz ass er d Wahl gwunne het, isch dr Bamina, e Hutu, vum Chenig zum Rugdritt zwunge wore. Am 24. Juli het dr Chenig dr Notstand verchindet. Neie Regierigsschef isch am 13. Oktober 1965 dr Privatsekretär vum Mwami, dr Léopold Biha, wore. Är het em Chenigsclan vu dr Bezi-Tutsi aaghert. Di radikale Tutsi au au di Hutu hän im Oktober versuecht, z butsche. D Armee, wu Tutsi gsii sin, het in däm Zämehang iber 5000 Hutu umbrocht, dodrunter dr Ex-Regierigsschef Bamina un dr Ex-UPRONA-Bresidänt Mirerekano. Dr Chenig isch dischkreditiert gsii un het si uf Europa abgsetzt. S Land isch in Richtig Burgerchrieg dribe. Am 24. Merz isch dr Suh vum Mwami Mwambutse, dr Charles Ndizeye, as Ntare V. neie Chenig wore. Dr Oberbefählshaber vu dr Armee, dr Michel Micombero, un dr Ntare V. hän um di faktisch Macht im Land kämpft. Vorerscht het dr nei Mwami gwunne. Dr Micombero isch am 11. Juli 1966 an dr Stell vum Biha neie Regierigsschef wore. Am 28. Novämber 1966 het si dr Micombero an Macht butscht, wu dr Ntare V. im Uusland z Bsuech gsii isch, un het Burundi zue re Republik erklert.

Ära Micombero 1966–1976 (Erschti Republik)

Dr Michel Micombero isch dr erscht Bresidänt vu dr Republik wore, glychzytig isch s Amt vum Regierigsschef abgschafft wore. Dr Micombero isch em sognännte Nationale Revolutionäre Rot vorgstande, wu 1968 ufglest woren isch. Dr Micombero het in wenige Johr alli Hutu us Fierigspositione im Militär, dr Bolizei un dr Verwaltig entloo.

Im Septämber 1969 hän di letschte im Militär verblibene Hutu-Offizier e Butsch versuecht. Dää isch misslunge, un 23 Lyt sin im Dezämber 1969 hiigrichtet wore. Dr Micombero het si allmee uf Tutsi us syre Haimetregion gstitzt un dodermit di andere Tutsi-Clan verergeret. Anne 1971 sin di letschte gmäßigte Tutsi in dr Fierig no dr Grindig vu me Oberschte Rot vu dr Revolution us dr Fierigszirkel uusegschosse wore. Däm dryssgchepfige Gremium hän nume no je zwee Verdrätter vu dr Hutu un dr Ganwa (Hochadel) aaghert.

Wu dr Ntare V. am 30. Merz 1972 us Grind, wu mer nit waiß (d Vermuetige gehen vu Zuesage iber syni Sicherhait un ere persenlige Amneschty bis zuen ere gwaltsame Entfierig), vu Uganda in sy Haimetland retuurchuu isch, isch er verhaftet wore. Am 16. April isch noch ere Masseverhaftig unter Hutu zue me Hutu-Ufstand chuu. Am 29. April het dr Micombero sy gsamt Regierig un dr Bresidänt vu dr Regierigsbartei entloo. Z Bujumbura sin Uurueje uusbroche. Dr Ntare V. isch in sym Landhuus, wun er unter Arrescht gstande isch, vu Aahänger vum Micombero ermordet wore. Dr Micombero het am 6. Mai mit Hilf vu loyale Druppe d Oberhand gwunne. Sämtligi vu dr 450 in dr Armee verblibene Hutu sin liquidiert wore. D Armee het in dr Monet dernoo zwische 100.000 un 250.000 Hutu massakriert. Bsundersch Hutu mit ere hechere Bildig wie Minischter, Beamti un Lehrer sin umbrocht wore, go dr Fierigsaapsruch vu dr Tutsi nit z gfährde.^[8] Dää Velkermord z Burundi as sischtematischi un massehafti Ermordig vu dr ethnische Hutu het um die Zyt im weschtlige Uusland fascht nieme inträssiert, drotz ass d Kriterie vu me Velkermord zuedroffe hän.^[9] Glychzytig sin bi Racheaktione zwische 3000 un 10.000 Tutsi umbrocht wore. Die Eraignis vu 1972 gälte hit as wichtigi Vorgschicht fir dr speter Velkermord z Ruanda anne 1994, wel do uf dr Syte vu dr Hutu ne stark Missdröue gege d Tutsi entstande isch.^[9] Di gsamt Hutu-Elite isch Mitti 1973 dot oder im Exil gsii. Dr radikal Tutsi-Fierer Albin Nyamoya isch um die Zyt (vum 15. Juli 1972 bis zum 5. Juni 1973) nomol Regierigsschef gsii. Am 11. Juli 1974 het dr Micombero di absolut Macht ibercuu. S Barlemänt isch ufglest wore un är isch in Personalunion Staatsoberhaupt, Regierigsschef un Bresidänt vu dr Regierigsbartei gsii. Am 1. November 1976 isch dr Micombero dur en Armeebutsch unter dr Fiereig vum Oberscht Jean-Baptiste Bagaza un em Oberscht Édouard Nzambimana gstirzt wore.Är isch uf Somalia gflichtet.

Ära Bagaza 1976–1987 (Zwooti Republik)

Dr Jean-Baptiste Bagaza isch neis Staatsoberhaupt un dr Edouard Nzambimana vum 12. Novämber 1976 bis zum 13. Oktober 1978 Regierigsschef wore. En Oberschte Revolutionsrot het d Regierigsverantwortig ibernuu. Aber nume wenig vu dr Schuldige vu dr Massaker vu 1972/1973 sin verhaftet un verurdailt wore. Dr Bagaza het e ender linki Bolitik gmacht un versuecht, d Beziehige zwische Tutsi un Hutu z verbessere. S isch e neii Verfassig aagnuu wore un dr Jean-Baptiste Bagaza isch offiziäll Bresidänt wore. Im Oktober 1982 het s di erschte Barlemäntswahle syt 17 Johr gee. Doderby sin je zwee Kandidate vu dr Regierigsbartei UPRONA gegenenander aadrätte. Am 31. Augschte 1984 isch dr Bagaza widergwehlt wore. Anne 1986 isch e erschti Oppositionsbarteig rindet wore, d FRODEBU. Ihre Bresidänt isch dr Melchior Ndadaye gsii. Wun er 1987 bim Gipfel vu dr Frankophony z Kanada gsii isch, isch dr Bagaza vu dr Armee unter Fierigvum Pierre Buyoya us em Amt butscht wore.

Erschti Ära Buyoya 1987 bis 1993

Dr Byuoya isch Staatsoberhaupt wore un het e Militärregime gfiert, wu Militärkomitee fir s National Hail gnännt woren isch. Im Augschte 1988 isch s zue Massaker vu dr Armee an dr Zivilbevelkerig chuu. Uusleser sin wider Konflikt zwische Hutu un Tutsi gsii: d Armee, wu zue 99,7 % us Tutsi bstanden isch, het in dr nerdlige Brovinze Ngozi, Kirundo un Muyinga sischtematisch Hutu verhaftet un verschlaipft. Wu ne Soldat am 11. Augschte zwai Hutu verschosse het, isch dää vu Dorfbewohner glyncht wore. Derno het s massivi Vergältigsaktione dur s Militär gee. Doderby sin Siidlige vu Hutu mit niderbrännt un d Yywohner mit Dränegas us Versteck dribe wore, Flichtling sin us Hubschruuber vu dr Armee uuse verschosse wore. In aire Wuche sin rund 20.000 Mänsche umbrocht wore, zum große dail Hutu. Iber 53.000 Hutu sin in s Nochberland Ruanda gflichtet.^[8]

Am 6. Oktober 1988 het dr Buyoya ne Untersuechigskummission us je zwelf Hutu un Tutsi yygsetzt go d Vorfäll z kleere. Go di ethnische Spannige z vermindere, isch d Zahl vu dr Hutu-Minischter vu sechs uf zwelf verdopplet un dr Hutu Adrien Sibomana am 19. Oktober 1988 zum neie Regierigschef ernännt wore. In dr negschte drei Johr sin vyl Hutu us em Uusland retuurchuu. Mit dr PALIPEHUTU hän si am 1. Februar 1991 e aigeni Hutu-Bartei grindet. Im Merz 1993 isch e neii Verfassig ygfiert wore, wu ethnischi un religiesi Barteie din verbote wore sin. Glychzytig sin anderi Barteie legalisiert wore. Am 1. Juni 1993 het dr Hutu Melchior Ndadaye d Bresidäntschaftswahle gege dr Buyoya gwunne. Är het sy Amt am 10. Juli aadrätte. Am 29. Juni 1993 het s Barlemäntswahle gee.

Butsch un Burgerchrieg 1993 bis 2005

Am 10. Juli 1993 isch d Sylvie Kinigi Regierigsschefi wore. Scho 101 Däg no sym Wahlsiig isch dr Ndadaye bi me fählgschlaane Militärbutsch umbrocht wore. Vum 21. Oktober bis zum 27. Oktober 1993 het si dr Butschischtefierer François Ngézé an dr Macht bhauptet. Nocherdani het si d Armee duregsetzt. D Regierigsschefi het bis zum 5. Februar 1994 kummissarisch s Amt vum Staatsoberhaupt ibernuu. Derno isch dr Hutu Cyprien Ntaryamira Bresidänt wore. Im Spotjohr 1993 isch s zue umfangryche Massaker chuu, wu desmol in dr Hauptsach Tutsi Opfer gsii sin.. Schetzige geen vu 200.000 Doten uus. Am 7. Februar 1994 het dr Anatole Kanyenkiko, e Tutsi, s Amt vum Regierigsschef ibernuu. Am 6. April 1994 isch s Flugzyyg, wu d Staatsoberhaipter vu Burundi un Ruanda dermit graist sin, abgschosse wore. Nei Staatsoberhaupt isch dr Sylvestre Ntibantunganya wore, en Hutu. In Vorort vu Bujumbura isch s im April 1994 zue ethnische Uusschrytige chuu, un au im Augschte no dr Verhaftig vum Tutsi-Fierer Mathias Hitimana. Im Dezämber 1994 het d UNO boodi Volksgruppe zur Mäßigung ufgruefe, wu s wider zue Zämesteß mit Dote un Verletzte chuu isch. Am 16. Februar 1995 isch dr Regierigsschef no dagelange Straik zruggdrätte. Noofolger isch am 22. Februar 1995 dr Antoine Nduwayo wore, au en Tutsi. S ganz Johr 1995 het schlaineri un greßeri Massaker gee. Uugfehr 15.000 Mänsche sin doderby gstorbe. No Massaker an 4050 uubewaffnete Zivilischte z Gitega dur d Armee im Juli un Augschte 1996 het si d Armee unter em Pierre Buyoya am 26. Juli 1996 wider an d Macht butscht. Neie Regierigsschef isch dr Hutu Pascal-Firmin Ndimira wore. Im Dezämber 1996 het d Armee Hunderti vu Zivilischte in ere Chilche massakriert. Am 14. Mai 1998 isch dr Ex-Butschischt François Ngézé wäge Mord am Staatsbresidänt Ndadaye aagchlagt wore. Am 23. Juli 2001 hän Hutu un Tutsi ne Abchuu unterzaichnet, ass s Amt vum Staatsoberhaupt im Wächsel soll rotiere zwische Hutu un Tutsi. Am 30. April 2003 het sällewääg dr Hutu Domitien Ndayizeye des Amt vum Tutsi Buyoya ibernuu. Scho am Aafang vum Johr isch zwische allne Bartie ne Waffestillstand uusghandlet worealler. As letschti Rebällegruppe het d Forces National de Libération (FNL) am 1. Februar 2005 d Kampfhandligen yygstellt.^[10]

Herrschaft vum Nkurunziza syt 2005

Bi dr Wahlen zum Staatsoberhaupt am 19. Augschte 2005 het dr Hutu Pierre Nkurunziza gwunne, sy Bartei CNDD-FDD het au scho d Barelmäntswahle vum 3. Juli 2005 gwunne ghaa. D Sicherhaitslag isch syterhär dytli besser wore. Vyl Flichtling sin retuurchuu. Anne 2007 het s z Tansania no vier Lager mit weniger wie 150.000 burundische Flichtling gee, derwylscht s 2003 no zeh Lager an dr Gränze zue Burundi mit iber ere halbe Million Flichtling gsii sin.^[11] Innebolitisch regiert d CNDD-FDD autoritär un verfolgt Kritiker un Kunkerränte.

Im April 2009 het d PALIPEHUTU-FNL offiziäll d Waffe niderglait un isch no 29 Johr as Bartei FNL anerkännt wore. Dodermit git s jetz offiziäll kaini Rebällebewegige me z Burundi.^[12]

Im Juni 2010 isch dr Nkurunziza widergwehlt wore. Dr Barteifierer vu dr FNL, Agathon Rwasa, het s Wahlergebnis nit akzeptiert.^[13]

Syt em Juni 2004 isch d UN z Burundi bresänt: No dr UN-Mission ONUB bis Dezämber 2006 isch s UN-Biro INUB chuu, wu im Jänner 2011 vum UN-Biro BNUB abglest woren isch.^[14][15][16] S BNUB isch bis Ändi 2014 drei Mol verlengeret wore.^[17][18][19]

Ändi April 2015 isch dr Bresidänt Pierre Nkurunziza vu dr Regierigsbartei fir e dritti Amtszyt vorgschlaa wore, was im Land fir heftigi Proteschte gsorgt het. Am 13. Mai het dr Armee-General Godefroid Niyombare dr Bresidänt fir abgsetzt un glychzytig s Barlemämt fir ufglest erklert. No zwee Däg hän d Butschischte mieße ufgee. D Wahle, wu im Mai un Juni 2015 hätte solle stattfinde, sin verschobe wore.^[20] D Barlemäntswahl isch derno am 29. Juni 2015 gsii. Bschauer vu dr UNO hän d Wahl as nit frei un nit fair kritisiert.^[21] D Regierigsbartei het 77 vu dr 100 Sitz iberchuu, 21 Sitz sin drotz em Boykott an s Oppositionsbindnis Indépendants de l’espoir. gange^[22] Bi dr Bresidäntschaftswahl am 21. Juli 2015, wu au nit frei verlofen isch un vu dr Oppositionsbarteie boykottiert woren isch, het dr Nkurunziza rund 69 Brozänt vu dr Stimme kriegt.^[23]

Literatur

• Ellen K. Eggers: Historical Dictionary of Burundi. Scarecrow Press, Incorporated, Lanham, Maryland 2006. ISBN 0-8108-5302-7.

Weblink

• Offiziälli Webbresänz vu dr Botschaft vu dr Republik Burundi z Berlin
• Länderübersicht Burundi bim dytsche Uuswärtigen Amt
• Datebank vu Literatur zue dr gsellschaftliche, politische un wirtschaftliche Situation z Burundi
• CIA World Factbook: Burundi (englisch)
• Burundi profile uf BBC News

Fuessnote

1. CIA- The World Fact Book 2008
2. Kay, Reginald (1987): Burundi Since The Genocide; Minority Rights Group, London; Archivierte Kopie (Memento vom 7. März 2016 im Internet Archive)
3. vgl. au Bruno Holtz (1973): Burundi: Völkermord oder Selbstmord? Imba, Freiburg, S. 24ff
4. vgl. Prunier, Gérard (1995): The Rwanda Crisis 1959 – 1994. History of a Genocide; Hurst & Company, London. S. 7
5. vgl. Strizek (1996): Ruanda und Burundi: Von der Unabhängigkeit zum Staatszerfall. Weltforum, Köln., S. 6.
6. Die Uffassig findet mer z B. bi Human Rights Watch (1999): Leave None to Tell the Story: Genocide in Rwanda; S. 31ff (PDF (Memento vom 4. Novämber 2017 im Internet Archive)).
7. Barnett, Michael (2002): Eyewitness to a Genocide. Cornell, Ithaca, S. 50.
8. Schwarze Apartheid: Soldaten des Kleinstaates Burundi ermordeten Zehntausende Aufständische vom Stamme der Hutu., Der Spiegel, 5. Septämber 1988
9. Lemarchand, R. (1998): Genocide in the Great Lakes: which genocide? Whose genocide? African Studies Review, 3-16, stable URL
10. Howard Wolpe. Making peace after genocide. Anatomy of the Burundi Process. (Memento vom 20. Februar 2013 im Internet Archive) United States Institute of Peace, Peaceworks, March 2011, No. 70 (pdf; 766 kB)
11. Information vum UNHCR vum 16. Augschte 2007 (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.unhcr.at
12. Chronik 2009 bi securitycouncilreport.org.
13. Al Jazeera, 30. Juni 2010.
14. UN Security Council, Resolution 1858 (Memento vom 12. Oktober 2013 im Internet Archive) 22. Dezember 2008.
15. UN Security Council, Resolution 1902 (Memento vom 19. Oktober 2014 im Internet Archive) 17. Dezember 2009
16. UN Security Council, Resolution 1959 (Memento vom 22. Juli 2013 im Internet Archive) 16. Dezember 2010
17. bnub.unmissions.org: Security Council extends mandate of UN political mission in Burundi, Zugriff am 2. Januar 2012.
18. Security Council extends for another year mandate of UN office in Burundi. BNUB, 13. Februar 2013, abgruefen am 9. März 2013 (änglisch). 
19. Security Council extends UN mission in Burundi until December 2014. BNUB, 14. Februar 2014, abgruefen am 14. März 2014 (änglisch). 
20. Burundi: Präsident Pierre Nkurunziza verschiebt Wahl erneut. Spiegel Online vum 3. Juni 2015.
21. UNO: UN-Beobachter kritisieren Ablauf der Parlamentswahl in Burundi. (Memento vom 9. Jänner 2017 im Internet Archive) Die Zeit vum 3. Juli 2015.
22. Afrika: Regierungspartei in Burundi gewinnt umstrittene Parlamentswahl. Süddeutsche Zeitung vum 8. Juli 2015.
23. Nkurunziza zum Wahlsieger gekürt. Deutsche Welle vum 24. Juli 2015.

Koordinate: 3° 40' S, 29° 49' O

Schdaate in Afrika Ägypte^1 | Algerie | Angola | Äquatorialguinea | Äthiopie | Benin | Botsuana | Burkina Faso | Burundi | Dschibuti | Elfebeichüschte | Eritrea | Gabun | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea-Bissau | Kamerun | Kap Verde | Kenia | Komore | Kongo (Dem. Rep.) | Kongo (Rep.) | Lesotho | Liberia | Libye | Madagaskar | Malawi | Mali | Marokko | Mauretanie | Mauritius | Mosambik | Namibia | Niger | Nigeria | Ruanda | Sambia | São Tomé und Príncipe | Senegal | Seychelle | Sierra Leone | Simbabwe | Somalia | Südafrika | Sudan | Südsudan | Swasiland | Tansania | Togo | Tschad | Tunesie | Uganda | Zentralafrikanischi Republik Anderi Gebiet:  Ceuta | Îles Éparses | Kanarischi Insle | Madeira | Mayotte | Melilla | Réunion | St. Helena | Weschtsahara ^1 Lit zum Deil au in Asie.

Mitgliidschdaate vo der Afrikanische Union (AU) Ägypte | Algerie | Angola | Äquatorialguinea | Äthiopie | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Dschibuti | Elfebeichüschte | Eritrea | Gabun | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea-Bissau | Kamerun | Kap Verde | Kenia | Komore | Kongo, Demokratischi Republik | Kongo, Republik | Lesotho | Liberia | Libye | Madagaskar | Malawi | Mali | Marokko | Mauretanie | Mauritius | Mosambik | Namibia | Niger | Nigeria | Ruanda | Sambia | São Tomé und Príncipe | Senegal | Seychelle | Sierra Leone | Simbabwe | Somalia | Südafrika | Sudan | Südsudan | Swasiland | Tansania | Togo | Tschad | Tunesie | Uganda | Zentralafrikanischi Republik Anderi Gebiet: Demokratischi Arabischi Republik Sahara |

Normdate: GND: 4009181-8 | LCCN: n81025977 | SUDOC/IdRef: 02658350X | SELIBR: 144637 | VIAF: 157863385

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Burundi“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.