Calw

Basisdata
Dialekt:	Alemannisch
Hauptvariante:	Schwäbisch
Regionalvariante:	Nordschwarzwald
Bundesland:	Bade-Wirttebärg
Regierongsbezirk:	Karlsrua
Landkroes:	Calb
Heh:	347 m i. NHN
Fläch:	59,9 km²
Eiwohner:	24.219 (31. Dez. 2022)
Bevelkerongsdicht:	404 Eiwohner je km²
Boschtloetzahle:	75351–75365
Vorwahl:	07051
Kfz-Kennzoeche:	CW
Gmoedsschlissel:	08 2 35 085
Stadtgliderong:	Kernstadd ond 4 Stadddåel
Adress vo dr; Stadtverwaltong:	Marktplatz 1; 75365 Calw
Webpräsenz:	www.calw.de
Oborbirgormåestor:	Ralf Eggert (parteilos)
Lag vo de Stadt Calb em Landkroes Calb
	Karte

Dialäkt: Schwäbisch

Calb (IPA: [kʰalb]; amtlich Calw) isch a Graoßa Kreisstadd em wirttabergischa Doel vom Schwarzwald. D´Gschiichd vo dor Stadd gåd bis ens Middlaldor zrugg. Grinded wårda isch Calb em 11. Jåhrhondord vo de Gråfa vo Calb. D´Aewohner hend´s frihor mid Tuachwäaba, Färba ond Handla vo ire Tiachor zo-ma graoßa Wohlstand bråchd, ond ir Stadd isch dådurch a finanziell bedeidenda Stadd em ehemaliga Großherzogtum Württemberg gwäa. Heid isch Calb d´Kraesstadd vom gleichnamiga Landkraes. Zsema mid de zwåe Landkraes Freudenstadt ond Enzkreis, ond mid-m Staddkraes Pforzheim bilded-or d´Regio Nordschwarzwald. Zum Kraes Calb khaired 10 (moest klaenore) Städd ond 15 Gmaendena. Dia båede graeste Städd em Kraes, Calb ond Nagold (älle zwoe om de 23.000 Aewohnor), weddeifered midenandor, wobei Calb kulturell ond Nagold wirtschaftlich d´Nãs vårna hådd.

Wahrzåecha

D´ frihora "Calwer Deckenfabrik" isch weid ibor Calb naus bekannd gwäa. Vile Calbor traured-or heid no nåch, weil-se amål dor graest Arbeidgebor gwäa isch, ond fast vo jedora alda Calbor Familie äbbor då gschaffd håd.

Calb isch a wichdiga Schualstadd mit älle Schuala, vo dor Grondschual iber älle weidorfirende Schuala bis zor SRH Hochschual. Uff-m Wimberg geid´s a graoß Berufsschualzendrum. D´ehemaliga Lateinschual isch heid a Gymnasium ond hoesd nåch-m berimdesta Calbor "Hermann-Hesse-Gymnasium". S´kuturelle Läaba en Calb isch prägd vo-ma ausgsprocha reicha musikalischa Läaba.

S´maestfotografirde Wahrzåecha vo der Stadd isch d´evangelischa Peter ond Pauls-Kirch. Dor Marktplatz ond sae Omgebung zeiged a schene Aldstadd mid auserordendlich vile ond graoße Fachwerkheisor, a Zåecha fir dor frihore Reichtum vo Calb.

Gschiicht

D´erschda urkundlicha Erwähnung kommd aus-em Jåhr 1075. Em 11. Jåhrhondord isch Calb em enga Nagoldtal ondor dor Burg vo de Gråfa vo Calb endstanda. Calb isch em Middlaldor a bedeidenda Handelsstadd gwäa, bsonders Tiachor- ond Ledorhandl. 1345 isch Calb ã Wirdaberg komma ond isch bald druff Sitz vo-ma Amt worda. Em 16. Jåhrhondord isch Calb a kurza Zeid lang sogar Urlaubsblätzle vo de wirdabergischa Herzeg gwäa. Em 18. Jåhrhondord isch´s durch d´Fleesorei (Flöserei) zor-a weidora wirdschafdlicha Bliadezeid komma.

Ãfangs vom 19. Jåhrhondord isch s'alde wirttabergische Oberamt Calb mit-em Klosteramt Hirsau vereinigt worda. En dor folgenda Zeid isch dor Omfang vo dem Amt efdors verändred worda ond 1938 schließlich en dor Landkraes Calb überfihrt worda. Nåch-m Zwoeda Weldkriag send vil Vortribene en-d Gegend komma. Calb håd ab 1950 uff-m Wimberg on nuia Stadddoel baut, ond ab 1957 isch dor andore Stadddoel Haemada (Heumaden) grindet worda.

Bei dor Kraesreform zom 1. Januar 1973 hådd dor Landkreis Calb saen heidiga Omfang kriagd. Er isch Doel vo dor nei grindeda Regio Nordschwarzwald worda, ond zom badischa Regierungsbezirk Karlsrua komma. Jedsd also wird dees wirdabergische Calb vo dor frihora badische Hauptstadd Karlsrua aus verwalded. Em Rahma vo dor Gebietsreform zom 1. Januar 1975 isch Calb om dia bis då nã selbständige Gmaendena Altburg, Hirsau, Holzbronn ond Stammheim vorgraesered worda. Mid dor Voraenigung hådd d´Aewohnerzahl vo dor Stadd d´Grenz vo 20.000 Aewohner iberschridda. Då druffnã hådd d´Schdaddvorwaldung dor Ãdrag uf "Erhebung zur Großen Kreisstadt" gstelld. D´bada-wirttabergischa Landesregierung hådd dem Ãdrad mit Wirkung vom 1. Januar 1976 stadd gäa.

Religiona

Calb hat ãfangs zom Bistum Speyer khaird, ond isch dem Archidiakonad zor Hl. Trinitatis, Kapitel Weil, onderstelld gwäa. 1534 isch en Calb wia em ganza dåmåliga Herzogtum Württemberg d´Reformatio aegfird worda. D´Stadd isch 1555 Sitz vo-ma Dekanat worda, dees må´s bis heit z´Calb geid. Zaerschd håd dees Dekanat zor Generalsuperintendentur Maulbronn khaird, vo 1823 ã nå ge Dibeng (Tübingen). En onsere Däg khaird´s zor Prälatur Reidleng (Reutlingen. S´Dekanat Calb umfassd heid 43 Kirchegmaendena vo dor Evangelische Landeskirche in Württemberg. Dekan en Calb isch seid 2004 dor Erich Hartmann. S´alde Staddgebid, so wia´s vor dor Verwaltungsreform gwäa isch, bilded d´Gsamtkirchagmaende Calb mid de drei Kirchagmaendena Stadtkirche, Wimberg/Alzenberg ond Versöhnungskirchengemeinde Heumaden. Weidore, selbständige Kirchagmaendena em heidige Staddgebid send Aldaburg (Altenburg), Hirsau, Holzbronn ond Stamma (Stammheim).

Em 19. Jåhrhondert send ao widor Katholigga noch Calb zoga, ondor denne ao a Ãzahl vo Italienor gwäa isch, dia må mor wäagem Eisebåbau fir d´ "Württembergische Schwarzwaldbahn" exdra hergholed hådd. 1885/86 isch d´katholischa Pfarrei St. Josef grindet worda. Dui isch heid firs gsamde Staddgebid ond fir aenige Gmaendena dromrom zuaständich ond bildet zsema mid dor Pfarrei St. Lioba Bad Liebenzell d´Seelsorgeaehaed 2 Calw-Bad Liebenzell.

Näaba de boide graoße christliche Kircha geid´s z´Calb landeskirchliche Gmaenschaffda ond ao Freikircha, so zom Beispil d´Evangelisch-methodistische Kirche (en Stamma), d´Neuapostolische Kirche (en mehrore Schdadddeil), s´Jesuszentrum (en Haemada) ond Zeugen Jehovas (en Calb). D´Ennasdadd vo Calb ond dor Stadddoel Haemada hend on zemlich graoßa Ãdoel ã Migranda. So geid´s bsondors då ao Ãgeherige vo vorschidene andore Religiona.

Gschicht

Calb ischt zom erscht Mol gnennt worde em Johr 1075.

Verwaltong

Calb hot mit dr Gmoed Oberreichabach a Verwaltongsgmoeschaft vereibart.

Dr Oberbirgermoeschter vo Calb ischt dr Ralf Eggert.

Wahla

Ergäbnis vo de Landdagswahla seid 2006:^[2]

Johr	CDU	Greane	SPD	FDP	Lenke¹	AfD	Sonschtiche
2016	28 %	29,5 %	12,1 %	7,5 %	2,6 %	17,1 %	3,2 %
2011	38,6 %	21,4 %	24,4 %	7 %	2,9 %		5,7 %
2006	39,3 %	15 %	25,3 %	8,9 %	4,1 %		7,3 %

¹ 2006: WASG, seid 2011: Die Linke

Dialekt

Dr Dialekt vo Calb ghert zom Schwäbisch.

Weblink

Commons: Calw – Sammlig vo Multimediadateie

Calp-Hoimseit

Fuaßnote

↑ Statistisches Landesamt Baden-Württemberg – Bevölkerung nach Nationalität und Geschlecht am 31. Dezember 2022 (CSV-Datei).
↑ Statistisches Landesamt Baden-Württemberg: Landtagswahl (Memento vom 7. Juli 2019 im Internet Archive)

[Metadaten_Einwohnerzahl_DE-BW-1] Statistisches Landesamt Baden-Württemberg – Bevölkerung nach Nationalität und Geschlecht am 31. Dezember 2022 (CSV-Datei).

[2] Statistisches Landesamt Baden-Württemberg: Landtagswahl (Memento vom 7. Juli 2019 im Internet Archive)

[1]

[2]