Eduard I. (England)

Dr Eduard I., änglisch Edward I, au Edward Longshanks (Eduard Langbäi) und Hammer of the Scots (Hammer vo de Schotte) (* 17. Juni 1239 z Westminster, London, Ängland; † 7. Juli 1307 bi Burgh by Sands, Groofschaft Cumberland, Ängland), isch vo 1272 bis 1307 Köönig vo Ängland gsi, vo 1283 aa au Fürst vo Wales. Er isch dr eltist Soon vom Heinrich III. us em Huus Anjou-Plantagenet und däm sinere Frau Eleonore vo dr Provence.

Ussepolitik

As Droonfolger het er 1270 mit 200 Ritter am 7. Chrüzzuug mitgmacht. Won er Köönig worde isch het er siis Riich afo usdeene. Er het zwäi Fäldzüüg gege Wales gmacht, 1277 und 1282-83, und s Land erooberet.

1286 isch er drei Joor lang in dr Gascogne gsi, won em ghöört het, und het si Herschaft dört stabilisiert. 1294 isch zwüschen em Eduard und em franzöösische Köönig Philipp IV. e Chrieg usbroche. D Ängländer si gschlaage worde und häi d Gascogne verloore. Im zwäite Verdraag vo Bariis 1303 het dr Eduard I. wenigstens Däil vom Herzogdum mit de Stedt Bordeaux und Bayonne zruggüberchoo.

1295 het dr Eduard en Ufstand z Wales zämmebrätscht. im Joor druf het sich dr John Balliol z Schottland mit Hilf vo Frankriich gege Ängland erhoobe. Im gliiche Joor het en dr Eduard bi Dunbar gschlaag und dr Balliol het abdankt. Vo denn aa isch Schottland vom ene änglische Statthalter regiert worde. Aber s Land isch immer schwiiriger zum Regiere worde. und dr Eduard isch uf eme Fäldzuug gegen e Robert Bruce bi Burgh by Sands in dr Nööchi vo Carlisle gstorbe.

Innepolitik

1294 het er wie dr Philipp IV. z Frankriich Chillebsitz afo bestüüre und diräkti Abgoobe an dr Babst underbunde. Er het au die chirchlige Lääche afo kontrolliere. Alles daas het Ängland in Komflikt mit em Babst Bonifatius VIII. brocht.

Im Joor 1295 het er e Modällparlamänt zämmegstellt, wo regelmäässig zämmedräte isch und d Entwicklig vom britische Parlamentarismus maassgääblig beiiflusst het. Er het s Rächtswääse lo verschriftlige, wo sich bis denn vor allem uf mündlig überliiferets Gwoonhetsrächt gstützt het.

Noch dr bäbstlige Bulle vo 1286, wo e strikti Drennig vo Christe und Juude gforderet het, het dr Köönig d Juude zwunge, gääli Abzäiche an de üssere Chläider aazmache. Er het d Familienoberhöipter festgnoo und e baar von ene lo umbringe. 1290 het er s Edikt uusegee, wo alli Juude us em Land usgwiise het.

Litratuur

Dieter Berg: Die Anjou-Plantagenets. Die englischen Könige im Europa des Mittelalters. (1100-1400) (= Kohlhammer-Urban-Taschenbücher. Bd. 577). W. Kohlhammer, Stuttgart 2003, ISBN 3-17-014488-X, S. 155 ff.
Marc Morris: A Great and Terrible King. Edward I and the Forging of Britain. Hutchinson, London 2008, ISBN 978-0-09-179684-6.
Michael Prestwich: Edward I. University of California Press, Berkeley CA u. a. 1988, ISBN 0-520-06266-3.

Weblingg

Commons: Eduard I. – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote

Vorgänger	Amt	Nochfolger
Heinrich III.	Köönig vo Ängland 1272–1307	Eduard II.
	Lord vo Irland 1272–1307
	Herzog vo Guyenne 1272–1306

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Eduard_I._(England)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.