Giovanni Boccaccio

Dr Giovanni Boccaccio (1313-1375) isch än italiänische Dichder und Glehrte gsi. Er isch vor allem mit siim Decameron berüehmt worde. Er isch a Fründ vom Francesco Petrarca gsi und zsämme hai si dr Renaissance-Humanismus begründet.

Biografii

Dr Giovanni Boccaccio isch 1313 z Baris uf d Wält cho. Er isch dr Sohn vom toskanische Händler Boccaccio di Chellino—mä het em hüfig Boccaccino gsait—si Mueter isch wohrschiinlig ä Französin gsi. Si Chindheit z Florenz isch nit glücklig gsi und si Vater, wo kei Verschdändnis gha het für em Giovanni siis Interässe an dr Literatur, het en, won er nonig fufzähni gsi isch, noch Neapel gschickt, wohrschiinlig zu de Bardi, für zum s Gschäft z lehre. D Bardi hai Geld usglehnt und so dr neapolitanisch Hof vom Robert vo Anjou dominiert. Dr Boccaccio het dört au Chillerächt gschdudiert und s Wärk vom Petrarca kenneglehrt. Was dr Boccaccio in dene Johr z Neapel gschriibe het, isch vo siiner Liebi zur Fiammetta cho. Im Decamerone chunnt au ä Fiammetta vor, wo dere vo siine früehnere Wärk im Charakter ähnlig isch. Öb die beide vo dr gliiche Frau inschbiriert gsi si, und wär die Fiammetta gsi isch, weiss mä nit. Ä Hypothese isch ufgschdellt worde, ass d Fiammetta än uneheligi Dochder vom Robert vo Anjou, ä Maria de Conti d'Aquino, gsi sig.

Die erschde Wärk

Wohrschiinlig öbbe in 1340 het dr Vater dr Giovanni zrugg noch Florenz grüeft im Zsämmehng mit em Bankrott vo de Bardis und si wirtschaftligi Lag isch schwiirig worde. Vo Neapel het er siini erschde Wärk mitbrocht: La caccia di Diana (D jagd vo dr Diana) isch es churzes, unwichdigs Gedicht. Er het middelalterligi Romanze bearbeitet: Il filocolo (Dr Liebeschranki), ä fümfbändigs Prosawärk über dr Florio und d Biancofiore und s Gedicht Il filostrato über dr Troilus und d Cressida. D Teseida (S Buech vom Theseus), won er z Florenz fertig gmacht het, beschriibt d Liebi vo zwei Fründ, dr Arcita und dr Palemone, für die gliich Frau, d Emilia. Dr Arcita gwünnt d Emilia im ä Tournamänt, schdirbt aber churz druf. Theme vo Ritterlichkeit und Liebe si im Middelalter beliebt gsi, dr Boccaccio het nä zuesätzligi Dimensione ge und so us dr italiänische Umgangsschbrooch a Literaturschbrooch gmacht, wo sich mit dr beschde latiinische Literatur cha vergliiche. D ottava rima, populär bi de Minnesänger, isch s beliebtischde Värsmass vo dr italiänische Poesii worde. Dr Iidruck wo dr Boccaccio au usserhalb vo Italie uf d Dichder gmacht het, isch grooss gsi: Z Ängland zum Bischbil het dr Geoffrey Chaucer (1343-1400) sich vom Il filostrato lo beiiflusse und si eiges Troilus und Cressida gschriibe und d Teseida het er verarbeitet in de Canterbury Tales as em Ritter si Gschicht.

Vo 1341 bis 45 het er am Il ninfale d'Ameto (Im Ameto si Gschicht vo de Nymphe) in Prosa und terza rima gschafft, am allegorische Gedicht L'amorosa visione (1342–43), and dr Elegia di Madonna Fiammetta (1343–44) in Prosa und am Gedicht Il ninfale fiesolano über d Liebi vom Hirt Africo für d Nymphe Mensola.

Vo 1345 bis 1346 isch er z Ravenna gsi, z Forlì in 1347 und z Florenz im Johr 1348 währed dr Pescht und widr im Johr druf.

Il Decamerone

Siis gröschde Wärk, s Decamerone (dütsch Dekameron) het er wohrschiinlig vo 1348 bis 1353 gschriibe, und ihm d Form ge, wo s hüt het. Es isch s beschde Bischbil vo dr klassische italiänische Prosa und si Iifluss uf d Renaissance Literatur isch in ganz Europa riisig gsi.

D Handlig vom Decamerone schbiilt sich ab in dr Umgäbig vo Florenz im Johr 1348 währed em Usbruch vo dr Pescht. Siibe Manne und drei Fraue flüchte us dr Schdadt und wohne währed zwei Wuche imn ä Huus uf em Land, wo jede von enä ä Dag lang Köng odr Königin isch und über alles beschliesst, was si mache an däm Dag. Die Rahmegschicht beschriibt s Läbe vo dr ghobene, elegante Bourgeoisie. Ä Deil vo de däglige Vergnüegige isch s Gschichdeverzelle. An zäh Däg verzellt jede an jedem Dag ä Gschicht, vo do chunnt dr Name Decamerone—d Arbet vo zäh Däg—hundert Gschichde im ganze. Am Obe wird zum Abschluss vom Dag ä canzone, ä Lied, gsunge. Die Lieder ghöre zu de beschde lyrische Gedicht, wo dr Boccaccio gschriibe het.

S Buech foot a mit dr Beschriibig vom Chaos, wo d Pescht verursacht, wie sich s moralische und gsellschaftlige Verhalte vo de Mensche under em Iidruck vo Dod und Unsicherheit veränderet. Dr düschder Don vo dere Iileitig schdoht in scharfem Gegesatz zur Atmosphäre vom erschde Dag, wo si uf em Land verbringe und sich mit witzige Gschbrööch d Ziit verdriibe. Au am zweite und dritte Dag isch d Freud am Läbe s Hauptthema, aber am vierte Dag gäbe die druurige Gschichte vo unglücklige Liebene dr Don a. Am neggschde Dag si d Gschichte immer non ä chli ärnschdhaft und vom säxte Dag a si alli widr fröhlig und d Däg si gfüllt mit Lache, Verschmitztheit und Zügellosikeit. Dr zähnt Dag bringt d Uflösig und die Unreine wärde rein und die Gwöhnlige heldehaft.

Dr Iifluss vom Petrarca

1350 het dr Boccaccio dr Francesco Petrarca z Florenz droffe und das het ä groossi Veränderig in siim literarische Schaffe zur Folg gha. Dr Boccacio het dr Petrarca as ä Vorbild gseh und dä isch si Berooter und Hälfer worde. D Folg vo ihrer Zsämmenarbet isch dr Renaissance Humanismus gsi, wo antiki Ideal widrbeläbt het. Gliichziitig isch aber au si Glaube schderker worde und dr Karthüser Gioacchino Ciani het brobiert ihn z beiiflusse, siini wältlige Schdudie ufzge. Im Petrarca isch s aber glunge, si Fründ z überzüüge, nit siis ganze Wärk z zerschdöre.

Die letschde Wärk uf Italiänisch vom Boccaccio si ä frauefindligi Satire Il Corbaccio (Die alt Chräie, 1354–55), won er gschriibe het noch erä unglücklige Liebi, Schrifte über ä Dante und ä baar Gedicht gsi. Er het sich vo do a vor allem dr humanischdische Glehrtheit gwidmet anschdatt em dichterische Schaffe. Er het ä enzyklopedischs Wärk über d Götter vo de Pagane gschriibe De genealogia deorum gentilium, middelalterlig im Ufbau aber humanischdisch im Geischd. Siini churze allegorische Hirtegedicht über ziitgenössischi Ereignis, Bucolicum carmen (1351–1366), si Bischbil vom Dante und em Petrarca nochempfunde gsi. Anderi Wärk uf Latiinisch si ä Sammlig vo Biografie vo berüehmte Fraue, De claris mulieribus (1360-1374), und Beschriibige vo de Schicksal vo berüehmte Manne, De casibus virorum illustrium (1355–1374), gsi.

Im Boccaccio siini Fründ und Bekannte hai dr Chärn vo dr humanischdische Bewegig bildet. Dr Leonzio Pilato het vo 1360 bis 1362 bim Boccaccio gwohnt, isch vo däm dr alte Universidet vo Florenz, em Studio, as Griechischdozänt empfohle worde und het groobi Übersetzige vom Homer uf Latiinisch gmacht, wo dr Boccaccio und dr Petrarca gläse hai, dr Afang vom neuziitlige Griechischschdudium. Dr Boccaccio het sich für die römische Schriftschdeller begeischderet, dr Varro, Martial, Apuleius, Seneca, Ovid, am meischde aber für ä Tacitus. Im Gegesatz zu andere Humanische, under ihne dr Petrarca, het er aber au d Literatur uf Italiänisch gschetzt und het mänggisch über ä Dante gschriibe: ä Biografie, Vita di Dante Alighieri (odr Trattatello in laude di Dante), won er au in zwei abkürzte Versione usege het.

Siis ganze Läbe lang isch dr Boccaccio arm gsi. Im Johr 1362 het en ä Fründ noch Neapel iiglade und ihm d Underschdützig vo dr Königin Johanna verschbrooche. Wo dien em aber die chalti Schultere zeigt het, isch er dr Petrarca go bsueche, wo denn z Venedig gläbt het. Dä het em vorgschlage, bi ihm z bliibe, aber dr Boccaccio isch 1363 widr hei noch Certaldo zoge. 1373 het er Vorläsige vom Dante siiner Divina commedia in dr San Stefano d Badia Chille z Florenz abghalte, isch aber im Johr druf chrank worde. Won er vom im Juli 1374 vom Dod vom Petrarca ghört het, het er sich noch Certaldo zruggzoge.

Dr Giovanni Boccaccio isch am 21. Dezämber 1375 z Certaldo in dr Toskana gschdorbe und isch in dr SS. Michele e Jacopo Chille begrabe worde.

Wärk

Die neapolitanischi Ziit
- La caccia di Diana 1334, Churzepos in 18 Lieder
- Il Filostrato 1335, Epos in Schdanze (ottava rima)
- Il Filocolo 1336–1339, Roman in Prosa
- Teseida 1340–1341, Epos in Stanze (ottava rima)
- Rime, Sammlig vo Gedicht, wo dr Boccaccio im Lauf vo siim Läbe verfasst het; är het se sälber nie zu eim Wärk zsämmegfasst
D Johr 1340–1350
- Ninfale d'Ameto 1341–1342, Hirteroman in Värsform und Prosa
- L'amorosa visione 1342–1344, Epos in Terzine, imitiert im Dante si Divina Commedia
- Elegia di Madonna Fiammetta 1343–1344, Roman in Prosa
- Ninfale fiesolano 1344–1346, Epos in Schdanze (ottava rima)
Il Decamerone 1348-1351, Novellesammlig und Hauptwärk
D Schbootwärk
- Il Corbaccio 1354, Satire in Prosa
- Trattatello in laude di Dante 1351–1373, Biographii vom Dante Alighieri
- Esposizione sopra la Commedia di Dante 1373–1374, Überlieferig vo sine öffentlige Vorläsige und Kommentar zur Divina Commedia
D Wärk uf Latiinisch
- Bucolicum carmen 1349–1367, sächzäh Ekloge
- Genealogia deorum gentilium 1350–1367, Sammlig vo mythologische Gschichde us der Antike in 15 Büecher
- De montibus, silvis, fontibus, lacubus, fluminibus, stagnis, seu paludibus et de nominibus maris liber 1355–1375, ä Katalog vo geographische Objekt, wo in der klassische Literatur vorchömme
- De casibus virorum illustrium 1356–1373, Sammlig vo Episode us em Läbe vo berüehmte Persen, wo es böses Schicksal gha hai
- De claris mulieribus 1361–1362, Sammlig vo moralisierende Biographie vo berüehmte Fraue us der Antike und em Mittelalter

Quelle

Dr Ardikel "Boccaccio, Giovanni" in Encyclopædia Britannica. Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2008.

Literatur

Gustav Körting: Boccaccios Leben und Werke, Leipzig 1880.
Hans-Jörg Neuschäfer: Boccaccio und der Beginn der Novelle. Strukturen der Kurzerzählung auf der Schwelle zwischen Mittelalter und Neuzeit, München 1969.
Joachim Heinzle: Boccaccio und die Tradition der Novelle. Zur Strukturanalyse und Gattungsbestimmung kleinepischer Formen zwischen Mittelalter und Neuzeit, in: Wolfram-Studien 5 (1979), S. 41-62.
Hans-Joachim Ziegeler: Boccaccio, Chaucer, Mären, Novellen: „The Tale of the Cradle”, in: Klaus Grubmüller u. a. (Hgg.): Kleinere Erzählformen im Mittelalter. Paderborner Colloquium 1987, Paderborn; München; Wien; Zürich 1988, S. 9-32.
Winfried Wehle: Der Tod, das Leben und die Kunst: Boccaccios Decameron oder der Triumph der Sprache, in: Borst, Arno (Hrsg.): Tod im Mittelalter, Konstanz 1993, S. 221-260. PDF

Weblink

Commons: Giovanni Boccaccio – Sammlig vo Multimediadateie

Giovanni Boccaccio im dütschsprochige Wikisource

Wärch vu Giovanni Boccaccio. In: Zeno.org.
Dütschi Übersetzig Projekt Gutenberg-DE
Wärch vom Giovanni Boccaccio: Text, Konkordanze, Wortlischte und Statistik