Hiri Motu
| Hiri Motu | ||
|---|---|---|
| Verbreitig: |  Papua-Neiginea
| |
| Sprecher: | 120.000 Zwaitsprochler | |
| Linguistischi Klassifikation: |
| |
| Offizieller Status | ||
| Amtssprooch vo: | Papua-Neiginea
| |
| Sproochchürzel | ||
| ISO 639-1 |
ho | |
| ISO 639-2 |
hmo | |
| ISO 639-3 |
hmo | |
Hiri Motu (au Police Motu oder Motu Pidin) isch e Pidgin-Sproch, wu näb em Tok Pisin un em Änglisch aini vu dr drei nationale Sproche vu Papua-Neiginea isch. Si basiert uf dr Motu-Sproch.
Entwicklig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Sproch het sich us dr Handelssproch vu dr Motu, wu in dr Provinz Central läbe, entwicklet. Scho vor dr Kolonialzyt hän d Motu e veraifachti Form vu ihre Sproch brucht uf ihre draditionälle Hiri-Handelsfahrte. Aber bsundersch dur d Roll as Sproch vu dr Kolonialbolizei het sich d Sproch schließli wyt iber s aigetli Stammesbiet uuse uusbraitet.
D Sproch isch au vum Änglisch, vum Tok Pisin un vu Polynesische Sproche us dr Region beyyflusst. Us dr Motu-Sproch stamme aber 90 Brozänt vum Wortschatz.
S git zwee Dialäkt, s Austronesisch Hiri Motu un s Papuanisch Hiri Motu.
Hitigi Situation
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Hiri Motu het je no Quälle zwische 120 000 un 200 000 Sprächer, v. a. im sidlide Dail vum Land, wu friejer britischi Kolonii gsii isch. D maischte Sprächer bruche d Sproch as Zwoot- un as Verchehrssproch. Muetersprochler git s fascht kaini. Rund segs Brozänt vu dr Bevelkerig chenne d Sproch läsen un schryybe.
Hite wird s Hiri Motu au im Barlament brucht. Im staatlige Radio git s e baar Sändige uf Hiri Motu. As Verchehrssproch verliert s Hiri Motu aber gegeniber em Tok Pisin an Bedytig.
Sprochbyschpel
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Aafang vu dr Genesis in Hiri Motu[1]
- 1 Matamaia neganai Dirava ese guba bona tanobada ia karaia.
- 2 Tanobada be toana lasi bona anina lasi, bona dibura ese davara badana ia koua. Vadaeni Dirava ena Lauma be davara ena kopina latanai ia marere noho.
- (1 Am Aafang het Gott dr Himmel un d Äärd gschaffe.
- 2 Un d Äärd isch wiescht un läär gsii, un s isch finschter uf dr Diefi gsii un dr Gaischt vu Gott isch iber em Wasser gschwäbt.)
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Dutton, Tom (1985). Police Motu: Iena Sivarai (its story). Port Moresby, Papua New Guinea: The University of Papua New Guinea Press.
- Lister-Turner, R and Clark, J.B. (1931), A Dictionary of the Motu Language of Papua, 2nd Edition (P. Chatterton, ed). Sydney, New South Wales: Government Printer.
- Lister-Turner, R and Clark, J.B. (1931), A Grammar of the Motu Language of Papua, 2nd Edition (P. Chatterton, ed). Sydney, New South Wales: Government Printer.
- Brett, Richard; Brown, Raymond; Brown, Ruth and Foreman, Velma. (1962), A Survey of Motu and Police Motu. Ukarumpa, Papua New Guinea: Summer Institute of Linguistics.
