Huushund | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Systematik | ||||||||||||
| ||||||||||||
Wüsseschaftlige Name | ||||||||||||
Canis lupus familiaris | ||||||||||||
Der Huushund (Canis lupus familiaris; alemannischi Näme) isch e Huus-, Heim- und Nutzdier. Die wildi Stammform vom Huushund isch der Wolf. Es isch umstritte, wenn d Domestikation stattgfunde het; noch neuere Undersuechige goht mä drvo us, ass die vor öbbe 15.000 Johr agfange het.
Der Ziitpunggt vo der Domestizierig vom Wolf wird sit langer Ziit kontrovärs diskutiert. Vilà et al. si noch DNA-Undersuechigen zum Schluss cho, ass d Domestikation vom Wolf vor meh as 100.000 Johr agfange het und meh as eimol unabhängig vonenander stattgfunde het.[1][2] E neueri molekulargenetischi Undersuechig isch aber zum Ergäbnis cho, ass die erste Huushünd vor öbbe 15.000 Johr in Ostasie züchtet worde si.[3]
Die eltiste archäologische Chnochefund, wo eidütig vo Huushünd stamme, chömme us der spote Altsteiziit (Paläolithikum). Vo der spotpaläolithische Fundstell Eliseevichi 1 in der zentralrussische Ebeni (Region Brjansk) si Hundechnoche bekannt, wo uf 13.000–17.000 v. Chr. datiert wärde. D Fundstell lit im Dnepr-Dal am Sudost, eme Näbefluss vo der Desna. D Fauna wird vo Mammut (Mammuthus primigenius) dominiert und datiert in die letzti Stufe vo der Waldaj-Iisziit. Kulturell wird sie em Epi-Gravettie zuegrächnet. D Siidlig isch zwüsche 1930–40 vom K. M. Polikarpovitch usgrabe worde. Zwüsche 1935 und 1936 si zwei kompletti Hundeschädel gfunde worde (MAE 447/5298, ZIN 23781/24). Der ersti isch bin ere Härdstell gläge, der ander im ene Huus us Mammutchnoche. D Hünd hai e churzi Schnauze gha und si öbbe 70 cm hoch gsi. En alts Skelett vom ene morphologisch domestizierte Hund stammt us em Doppelgrab vo Oberkassel, wo em Magdalénie zuegrächnet wird.
Sit em Mesolithikum git s Hundebestattige, zum Bispil in der skandinavische Ertebølle-Kultur (Skateholm). Im Alte Ägypte finde sich mumifizierti Hünd[4] und Erinnerigsstelene an Hünd.
D Hypothese, ass der Hund mindestens deilwiis vom Goldschakal (Canis aureus) abstammi, het me mit DNA-Analyse ohni Zwiifel chönne widerlege. Dr Hauptverdräter vo dere Hypothese im dütschsprochige Ruum isch dr Konrad Lorenz gsi.
|
S bliibende Gebiss vo de Hünd het 42 Zehn. Es het in jeder Chiiferhelfti 3 Schniidzehn (Incisivi, I), e Egg- oder Hoogezahn (Caninus, C) und 4 vorderi Backezehn (Prämolare, P). Im Oberchiifer git s 2, im Underchiifer 3 hinderi Backezehn (Molare, M).
Jewiils ein vo de Backezehn isch bsundrigs chreftig und wird as Riisszahn (Dens sectorius) bezeichnet. Im Oberchiifer isch das der P4, im Underchiifer der M1, also immer der drittletzt Zahn. Beidi grife wie e Scherizange inenander und diene zum Verriisse vo Fleischstügg.