Immenblatt

Großes Süügeli

Süügeli (Melittis melissophyllum) in dr Toskana

Systematik
Euaschteride I
Ordnig: Lippeblietlerartigi (Lamiales)
Familie: Lippeblietler (Lamiaceae)
Underfamilie: Lamioideae
Gattig: Melittis
Art: Großes Süügeli
Wüsseschaftlige Name vo der Gattig
Melittis
L.
Wüsseschaftlige Name vo der Art
Melittis melissophyllum
L.

S Groß Süügeli (Melittis melissophyllum; alemannischi Näme) isch e Pflanzeart us dr Familie vu dr Lippeblietler (Lamiaceae). D Gattig Melittis isch monotypisch, des haißt, si bstoot nume us aire Art.

Name

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Gattigsname Melittis isch e Neibildig vum Linné fir die Pflanzenart, wu vorhär Lamium montanum oder Melissae folio gnännt woren isch. Är laitet si vum griechische μέλισσα mélissa, (mélitta) = Imme ab. S Art-Epitheton laitet si vu latynisch mel fir Hunig un dr latinisierte Form vum griechische Wort φύλλον phyllon = Blatt ab, was vum Huniggschmack vu dr verribene Bletter chunnt. Dr Name melissophyllon wird scho vum Vergil (Georgica 4,63) un em Plinius em Eltere (Naturalis historia Buech 20,116 un 21,149) fir s Süügeli bruucht.

Bschrybig

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Groß Süügeli isch e mehjehrig Chrut mit eme chroblige Rhizom (Hemikryptophyt). D Pflanze cheme uf e Wuchshechi vu 20 bis 50 Zäntimeter. D Stängel sin ufrächt un stumpf vierchantig. D Stängel un Bletter sin dicht mit waiche Gliderhoor bsetzt. D Bletter sin 0,5 bis drei Millimeter lang gstiilt. D Spraiti isch aifermig, runzlig, uf bode Syte hoorig un am Rand grob gsägt bis gschnattet.

D Bliete sitze zue ai bis drei in dr obere Blattachsle un sin vylmol aisytswändig, d. h. si stehn zue aire Syte. Dr Chelch isch 1,5 bis zwai Zäntimeter lang, brait glockig, zeh-nervig un am Rand un uf dr Nerven churz, vylmol driesig, hoorig. D Chelchoberlippel isch dreizehnig bis ganzrandig un lenger wie di zweezehnig Unterlippel. D Chrone isch drei bis 4,5 Zäntimeter lang. Si isch usse zmaischt wyss, d Oberlippel wyss oder hällpurpur un inne pinktet. D Oberlippel lisch ganzrandig, fyn driesig hoorig. D Unterlippel het zaimscht e lychtig purpurlilane Mittellappe. Mänkmol, bsundersch z Sidtirol, isch d Chrone rainwyss. Dr Bluescht isch vu Mai bis Juni.

D Dailfricht sin 3,5 bis vier Millimeter lang, glatt oder hoorig. Wänn si fycht sin, wäre si schlymig.

D Chromosomezahl lyt bi 2n = 30.[1]

Sischtematik

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Mer cha die Unterarte unterschaide[2]:

  • Melittis melissophyllum subsp. albida (Guss.) P.W.Ball: Si chunnt z Sardinie un vu Sidoschteuropa bis zue dr nerdlige Dirkei vor.[2]
  • Melittis melissophyllum subsp. carpatica (Klokov) P.W.Ball: Si chunnt in dr nordeschtlige Alpen un vu dr Karpate bis in s Baltikum vor.[2]
  • Melittis melissophyllum subsp. melissophyllum: Si chunnt z vu Wescht- un Sidweschteuropa bis Italie vor.[2]

Die Unterarte wäre vu Fischer (2005) in Frog gstellt.

Wu chunnt s Süügeli vor?

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Groß Süügeli wachst in warme Edellaubwälder in dr colline bis montane Hechestapfel. S wachst zmaischt uf mäßig frische, chalchhaltige, lucke un humose Lätte- un Laimbeede. S isch e Ornigskarakterart vu dr wermibundene Aichemischwälder (Quercetalia pubescentis).[1]

D Verbraitig isch meridional/montan bis sidtämperat im ozeanische Europa. S Verbraitigsbiet goot vu dr Iberische Halbinsle, Frankrych un dr Britische Insle iber Dytschland, Schwyz un Italie iber Pole un di gsamt Balkanhalbinsle bis in s Baltikum un Zäntral- un Sidweschtrussland un zue dr Dirkei.[2]

Z Eschtrych chunnt s in allne Bundesländer vor usser z Vorarlbärg. Z Salzburg un z Tirol chännt mer s nume sidli vum Alpehauptchamm, nämli im Lungau un z Oschttirol.

Z Dytschland chunnt s in dr Bundesländer Bade-Wirttebärg, Bayern, Brandeburg, Nidersachse, Rhyland-Pfalz, Sachse, Sachse-Anhalt un Diringe vor, in dr nerdlige Bundesländer wird s as stark gfehrdet bis vum Uusstärbe bedroht yygschetzt.

Au in dr Schwyz isch s haimisch, wu s vor allem am Jura lang un im Tessin vorchunnt.

Ekology

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bstaibt wird s Groß Süügeli dur Hummle un Schmätterling. Blietenekologisch handlet s si um proterandrischi Lippelblueme, wu Nektar fiere un no Hunig schmecke.

Bilder

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Illuschtrazion
    Illuschtrazion
  • Di klassisch Farbvariante
    Di klassisch Farbvariante
  • Gsamtpflanze
    Gsamtpflanze
  • Blietestand
    Blietestand
  • Rosaroti Farbvariante
    Rosaroti Farbvariante
  • Wyssi Farbvariante
    Wyssi Farbvariante
  • Mit gfläckte Bliete
    Mit gfläckte Bliete

Literatur

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Manfred A. Fischer (Red.): Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol. Oberösterreichisches Landesmuseum, Linz 2005, ISBN 3-85474-140-5.
  • Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. Nikol, Hamburg 2005, S. 379, ISBN 3-937872-16-7.
  • Siegmund Seybold (Hg.): Schmeil-Fitschen interaktiv (CD-Rom), Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2001/2002, ISBN 3-494-01327-6.

Fueßnote

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. ↑ 1,0 1,1 Erich Oberdorfer: Pflanzensoziologische Exkursionsflora für Deutschland und angrenzende Gebiete. Unter Mitarbeit von Angelika Schwabe und Theo Müller. 8., stark überarbeitete und ergänzte Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim), ISBN 3-8001-3131-5, S. 799–800.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Rafaël Govaerts (Hrsg.): Melittis melissophyllum - Datenblatt bei World Checklist of Selected Plant Families des Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Zuletzt eingesehen am 16. Februar 2016.
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Süügeli – Album mit Multimediadateie
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Immenblatt“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.