Kultur
Kultur (zu latiinisch cultura „Bearbäitig, Pflääg, Ackerbau“, vo colere „pflääge, vereere, dr Acker bstelle“) isch im witiste Sinn alles, was dr Mensch sälber gstaltet und fürebringt, im Underschiid zu dr Natur, wo nid vom Mensch erschaffe isch. Kulturläistige sin alli formende Umgstaltige vom ene Material, wie in dr Technik oder dr bildende Kunst, aber au gäistigi Gebild wie öbbe s Rächt, d Moral, d Religion, d Wirtschaft und d Wüsseschaft.
Dr Kulturbegriff het sich im Lauf vo dr Gschicht immer wider veränderet.[1] Je nochdäm git er em jewiilige Sälbstverständnis und em Zitgäist von ere Epoche Usdrugg, em Herrschaftsstatus oder -aaspruch vo bestimmte Klasse oder au wüsseschaftlige und filosofisch-anthropologische Aaschauige. D Bandbräiti vo sinere Bedütig isch dämentsprächend grooss: Si goot von ere räin beschriibende (deskriptive) Verwändig („D Kultur vo sällere Zit.“) bis zu vorschriibende (normative), wenn mä mit em Begriff vo dr Kultur Aasprüch verbindet, wo sötte erfüllt wärde.
Dr Begriff cha sich uf e Grubbe vo Mensche bezie, wo nume si Kultur häige, oder er bezäichnet daas, was alle Mensche as Mensche zuestoot, allerdings git s hüte au Dier, wo mä von ene säit ass si Kultur häige, wie zum Bischbil dr Rootgsichtmakak, wo in häisse Kwelle baadet zum dr chalt Winter z überstoo, au wenn er äigentlig wasserschöi isch. Wäärend bi dr ängere Bestimmig vom Begriff mäistens vo «dr Kultur» im Singular greedet wird, cha mä bim ene witer gfasste Begriff au vo „de Kulture“ im Plural schwätze.
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Alfred L. Kroeber und Clyde Kluckhohn häi 1960 160 Definizione vo Kultur gfunde. Vgl. Frank Heidemann: Vorlesung 1, Grundlagen 1: Ethnologie als Wissenschaft vom kulturell Fremden, Ludwig-Maximilian-Universität München (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) .