Les Ponts-de-Martel
| Les Ponts-de-Martel | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Nöieburg (NE) |
| Bezirk: | (Dr Kanton Nöieburg kännt sit 2018 kä Bezirk me.) |
| BFS-Nr.: | 6437 |
| Poschtleitzahl: | 2316 |
| Koordinate: | 546359 / 205681 |
| Höchi: | 1'009 m ü. M. |
| Flächi: | 18.23 km² |
| Iiwohner: | 1239 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | lesponts-de-martel.ch |
 Les Ponts-de-Martel | |
| Charte | |
 | |
Les Ponts-de-Martel (frankoprovenzalisch [ɛ pɔ̃]-[a mwaˈte]) isch e Dorf und e bolitischi Gmai vom Kanton Nöueburg.
Geografi
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Les Ponts-de-Martel lyt im Jura uf dr Nordsyte vum Vallée de la Sagne et des Ponts. Zue Les Ponts-de-Martel ghere näb em glychnamige Dorf d Wyler Martel-Dernier (1'016 m ü. M.), Le Voisinage (1'001 m ü. M.) un Petit Martel (1'008 m ü. M.). Dr Bann umfasst 59 Prozänt landwirtschaftligi Flechi, 31 Prozänt Wald, 6 Prozänt Sidligsflechi un öppe 4 Prozänt sunschtigi Flechi. D Nochbergmaine vu Les Ponts-de-Martel sin Le Locle, La Chaux-du-Milieu, La Brévine, Val-de-Travers, Brot-Plamboz un La Sagne.
S Wort “Martel” chunt vom latynische maretillus, wo «Sumpf» oder «Ried» bedüütet. Es beziet sech uf die grossi Turbelandschaft öschtlech vom Dorf.
Im Süde vom Gmeindbann isch no e grosse Deil vom alte Riet erhalte, es isch s Naturschutzpiet Bois des Lattes; das isch eis vo de schönschte Hochmoor vo der Schwiiz. 1998 isch bim Dorf zue en Wääg ufgstellt worde zum s Rietgebiet Marais Rouges go aluege.
Bim Dorf versikeret der Fluss Grand Bied im Turbebode und undedra im vercharschtete Chalchfelse.
-
s Hochmoor (Tourbière) -
Turbelandschaft -
wie me früener Turbe tröchnet het -
e Holzwääg dur s Hochmoor
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Les Ponts-de-Martel isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1360 as Martel. Bis anne 1920 isch au no dr Wyler Le Joratel Dail vu dr Gmai gsii, wu hite zue Brot-Plamboz ghert.
1655 isch s Dorf Brot-Dessus zu der Pfarrei vo Martel cho.
Syt 1648 isch Nöueburg Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöueburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöueburg blibe.
Bis Endi 2017 hät Rochefort zum Bezirk Le Locle gheert.
Bevelkerig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Johr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 |
| Yywohner | 1687 | 2103 | 2189 | 2133 | 1979 | 1957 | 1833 | 1850 | 1568 |
| Johr | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2010 | 2015 |
| Yywohner | 1500 | 1508 | 1429 | 1327 | 1183 | 1192 | 1297 | 1263 | 1279 |
Dr Uusländeraadail isch 2010 bi 8,8 Prozänt gläge.
Religion
[ändere | Quälltäxt bearbeite]48,1 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 24 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).
Bolitik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 1,4 Prozänt, CVP 1,5 Prozänt, FDP 30,7 Prozänt, Grüeni 11,0 Prozänt, PdA 1,0 Prozänt, SP 23,5 Prozänt, SVP 24,5 Prozänt.
Wirtschaft
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Les Ponts-de-Martel isch s regionale Zäntrum vom Taal, wo’s näbe der tradizionelle Landwirtschaft au chly Induschtry git.
Uf Les Ponts-de-Martel goot en Ysebaan vo La Chaux-de-Fonds uus.
S breite Jurataal isch bim Dorf ganz flach. Wil der Chalchfelse im Undergrund so porös isch, versickeret s Wasser vo de Bärgbech. So isch sid der Yschzyt e grossi Ried- und Turbelandschaft entstande; früener het me do im grosse Styl Turbe gstoche. Die Tourbière isch hüt es bedüttends Naturschutzpiet vom Jura und e Landschaft, wo s sech loont se go azluege; si ghört deils der Pro Natura.[3]
Sproch un Dialäkt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 1297 Yywohner 91,7 Prozänt Franzesisch as Hauptsproch aagee, 2,9 Prozänt Dytsch, 1,7 Prozänt Italienisch un 3,6 Prozänt anderi Sproche.
Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[4][5]
Bilder
[ändere | Quälltäxt bearbeite]-
Les Ponts-de-Martel -
Grande Rue, Centre -
d Chilche -
Rue de la Promenade
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Germain Hausmann: Ponts-de-Martel, Les. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Les Ponts-de-Martel – Sammlig vo MultimediadateieFueßnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
- ↑ Naturschutzgebiet Tourbières des Ponts-de-Martel (NE) uf pronatura.ch
- ↑ Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114
- ↑ Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176
