Meson

Mesone (vo griechisch: τὸ μέσον (tó méson) „s Middlere“; dütet uf si middelschweri Masse aane) si instabili subatomari Däili. Si si us eme Kwark-Antikwark-Bäärli ufbaut und bilde äini vo de zwäi Grubbe vo Hadrone. Vo dr zwäite Hadronegrubbe, de Baryone, underschäide sich d Mesone dur iire ganzzaalig Spin, was sä zu Bosone macht.

Mesone entstöön in hochenergetische Däilikollisione (z. B. in dr kosmische Straalig oder in Däilibeschlüüniger-Experimänt) und zerfalle in Bruchdäil vo Sekunde. Mä klassifiziert sä noch dr Artvo d Kwark, wo sä usmache, noch iirem Spin und iirer Parität. Wäge de Kwark würke uf d Mesone die starki und die schwachi Wäggselwirkig und d Grawitazioon; uf elektrisch gladnigi Mesone würkt au no die elektromagnetischi Wäggselwirkig.

Tüpe vo Mesone

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Type vo Mesone und iiri Äigeschafte [1]
JPC J P C S L
Psöidoskalar-Meson 0−+ 0 − + 0 0
Wektor-Meson 1−− 1 − − 1
Skalar-Meson 0++ 0 + + 1 1
Psöidowektor-Meson 1+− 1 + − 0
1++ 1 + + 1
Tensor-Meson 2++ 2 + + 1
witeri … … … … … >1

Es git verschidnigi Arte vo Mesone, wo sich dur iiri Kwantezaale underschaäide. Beobachtbari Kwantezaale si (näbe Flavour und Isospin):

  • dr Gsamtdräimpuls (Spin) J
  • d Parität P
  • d C-Parität C, wo nume für Mesone ooni Ladig und Flavour definiert isch.

Mä cha die Kwantezaale us em Spin und em Baandräiimpuls vom Kwark und Antikwark erklääre:

  • Dr Baandräiimpuls cha alli ganzzaalige Wärt aanee: L = 0, 1, 2, …
  • D Spin vo de Kwark s=½ wärde zum Gsamtspin S = 0 oder S = 1
  • Für e Gsamtdräiimpuls J gältet wäge dr Spin-Baan-Kopplig denn
    • J = L für S = 0
    • J = 1 für S = 1 und L = 0
    • J = L-1, L, L+1 für S = 1 und L > 0
  • Wil d Kwark as Fermion und Antifermion entgeegegsetzti intrinsische Paritäte häi, gältet für d Parität: P = (-1)L+1
  • Und für d Laadigskonjugazioon: C = (-1)L+S.

E baar Kombinazioone chömme nid vor: JPC = 0−−, (ungrads J)−+, (grads J)+−. Wenn s aber „exotischi Mesone“ mit sonige Kwantezaale sött gee, so müesste si anders zämmegsetzt si (Tetraquark, Glueballs, usw.)

Fuessnoote

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. ↑ W. E. Burcham, M. Jobes (1995)
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Meson“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.