Monteceneri

Monteceneri
Wappe vo Monteceneri
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Tessin (TI)
Bezirk:	Luganow
Kreis:	Taverne
BFS-Nr.:	5238i1f3f4
Poschtleitzahl:	6802
Koordinate:	715581 / 10648846.0999928.933333554Koordinate: 46° 6′ 0″ N, 8° 56′ 0″ O; CH1903: 715581 / 106488
Höchi:	554 m ü. M.
Flächi:	36.9 km²
Iiwohner:	4688 (31. Dezämber 2022)[1]
Website:	www.monteceneri.ch
Medeglia Medeglia
Charte
Charte vo Monteceneri w

Monteceneri isch e Gmai im Kanton Tessin in dr Schwyz. Si ghert zum Chrais (circolo) Taverne im Bezirk Lugano.

Geografi

D Gmai lyt im Vedeggiodal am Fueß vum Monte Ceneri. Nochbergmaine sin Alto Malcantone, Cadenazzo, Camorino, Capriasca, Gambarogno, Isone, Mezzovico-Vira, Pianezzo, Ponte Capriasca un Torricella-Taverne.

Innerhalb vo de Gmai sin d Dörfer Bironico, Camignolo, Medeglia, Rivera und Sigirino. Zue Rivera ghere d Ortsdail Soresina, Sorencino un Capidogno.

Gschicht

D Gmai Monteceneri isch entstande am 21. Novämber 2010 dur d Fusion vu dr bishärige Gmaine Bironico, Camignolo, Medeglia, Rivera un Sigirino. Scho am 25. Novämber 2007 hän d Stimmburger vu däne fimf Gmaine iber e Zämmeschluss abgstumme, wu au no d Gmaine Isone un Mezzovico-Vira umfasst gha het. Wel die zwoo Gmaine aber d Fusion abglähnt ghaa hän un dr Staatsrot nit het welle ne Zwangsfusion vorschlaa, het s Kantonsbarlemänt am 2. Dezämber 2008 entschide, dass di nei gmai nume us fimf Gmaine sott bildet wäre. Dodergege hän e Dail Yywohner Yyspruch vor em Bundesgricht erhobe, wu die Bschwärde im Novämber 2009 guetghaiße het, derno isch in däne fimf Gmaine nomol extra abgstumme wore.

Bironico isch zum erschte mol gnännt wore anne 1296 as Bironico, Camignolo anne 1296 as Camigiollo, Medeglia anne 1195 as Medellia, Rivera anne 1348 as Rivera, Sigirino anne 1335 as Sezelino, Sorencino anne 1296 as Sorenzino.

Bis 1805 isch Robasacco, wu hite zue dr Gmai Cadenazzo ghert, Dail vu dr Gmai Medeglia gsii. S Biet um d Alpe di Caneggio, wu rund fimf Kilometer eschtlig vu Cadenazzo lyt, ghert as Gmainschaftbiet (Kommunanz, ital. Comunanza) zue Robasacco un Medeglia.

Verwaltig

Dr Burgermaischter (Sindaco) vu Monteceneri isch dr Emilio Filippini.

Bevelkerigsentwicklig

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005^[2]

Yywohnerentwicklig vu

Johr	1850	1860	1870	1880	1888	1900	1910	1920
Bironico	177	153	156	185	209	176	206	248
Johr	1930	1941	1950	1960	1970	1980	1990	2000
Camignolo	258	260	246	292	235	238	233	275
Medeglia	469	436	395	412	375	383	364	380
Rivera	400	420	396	755	478	524	557	636
Sigirino	229	215	224	362	242	236	280	230
Johr	1930	1941	1950	1960	1970	1980	1990	2000
Bironico	323	265	272	340	399	388	431	512
Camignolo	287	306	319	349	488	460	560	596
Medeglia	364	366	331	304	332	336	297	330
Rivera	754	818	879	950	1146	1127	1285	1415
Sigirino	221	210	212	209	291	237	268	390

Dialekt

Dr lombardisch Dialäkt vu Monteceneri ghert zum Ibergang zwisch em Ticinese un em Comasco-Lecchese.

Böuwärch

• Bfaarchilche S. Martino, Bironico (1267 gnännt)
• Bfaarchilche S. Pietro e Paolo, Camignolo (im 15. Jh. gnännt, um 1670 umböue)
• Kapäll S. Ambrogio, Camignolo (10. Jh., 1348 gnännt mit Freske us dr Spotromanik un us em 15. Jh., reschtauriert 1976-79)
• Bfaarchilche S. Bartolomeo, Medeglia (1328 gnännt, im 15. un 17. Jh. umböue)
• Bfaarchilche S. Spirito, Rivera (1779-93)
• Chilche S. Andrea, Sigirino (1296 gnännt, im 16. Jh. nei böue, im 18. Jh. reschtauriert)

Literatur

• Raimondo Locatelli, Adriano Morandi: Alto Vedeggio ieri e oggi: i sette Comuni da Sigirino a Isone. Edizioni Rivista di Lugano, Lugano 2005.

Weblink

• http://www.monteceneri.ch
• Bernardino Croci Maspoli: Bironico. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Bernardino Croci Maspoli: Camignolo. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Graziano Tarilli: Medeglia. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Bernardino Croci Maspoli: Rivera. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Bernardino Croci Maspoli: Sigirino. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Fueßnote

1. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 7. September 2023
2. Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)

Politischi Gmaine im Chrais Taverne Bedano | Gravesano | Manno | Mezzovico-Vira | Monteceneri | Torricella-Taverne Ehmoligi Gmaine: Bironico | Camignolo | Rivera | Sigirino Kanton Tessin | Gmaine im Kanton Tessin | Bezirk Lugano