Orsières


Orsières
Wappe vo Orsières
Wappe vo Orsières
Basisdate
Staat: Schwiiz
Kanton: Wallis (VS)
Bezirk: Entremontw
BFS-Nr.: 6034i1f3f4
Poschtleitzahl: 1937
Koordinate: 577262 / 97649Koordinate: 46° 1′ 48″ N, 7° 8′ 42″ O; CH1903: 577262 / 97649
Höchi: 887 m ü. M.
Flächi: 165.0 km²
Iiwohner: 3237 (31. Dezämber 2022)[1]
Website: www.orsieres.ch
Orsières
Orsières

Orsières

Charte
Charte vo OrsièresLac de SalanfeLac d’ÉmossonLac Supérieur de FullyLac des VauxLac de CleusonLac de Grand DésertLac de LouvieLac des DixLac de MauvoisinLac des ToulesLac de ChampexLago di Place MoulinItalieFrankriichBezirk ContheyBezirk EringBezirk MartinachBezirk MontheyBezirk Saint-MauriceBezirk SittenBagnesBourg-Saint-PierreLiddesOrsièresSembrancherVollèges
Charte vo Orsières
w
Dialäkt: Wallisertitsch

Orsières (uf Titsch friener Urseru) isch en Munizipaalgmei isch en Munizipaalgmei im Bizirk Entremont im Kanton Wallis, Schwiz.

Gschicht

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Namu va Orsières chunt ima Pricht üsum freju Mittelaalter z eerscht Maal vor. In dem Pricht heisster Pons Ursarii und är isch erwäänte cho, wil bi dr aalt Brigga uber di Dranse im Jaar 972 dr Apt Maiolus vam Chlooschter Cluny va Sarazeene gfangne cho isch.

Bilder va Orsières

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Orsières
    Orsières
  • d Chricha vam Heiligu Niklas
    d Chricha vam Heiligu Niklas
  • di Kappälla vam Heiligu Euseb
    di Kappälla vam Heiligu Euseb
  • dr Baanhof va Orsières
    dr Baanhof va Orsières

Geografii

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Höiptoort vaner Gmei, ds Doorf Orsières, liggut im Taal Entremont am Bäärgbach Dranse d'Entremont. Zer Gmei gcheerunt im Entremont und inu zwei groossu Situtellini, dum Ferret-Taal und dum Champex-Taal, nu d chleinu Doorfjini Branche, Chamoille, Champex-Lac, Chez-les-Addy-Maligue, Chez-les-Giroud, Chez-les-Reuses, Commeire, Issert, La Douay, La Fouly, La Rosière, Le Biolley, Les Arlaches, Prassurny, Prayon, Praz-de-Fort, Reppaz, Somlaproz, Soulalex und Verlonnaz.

Bim Doorf Orsières fliessunt di beid Bäärgbachjini Dranse d'Entremont und Dranse de Ferret zämu.

Z Orsières sind groossi Natüürschutzgibiet: Chamoille d'Orsières, Chanton de Reppaz, Val Ferret / Combe de l'A.

Champex

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Üsum Ferret-Taal fiert d Straass, wa va 1926 bis 1928 gibauti cho isch, uberu Bäärgpass gägu Noordweschtu in ds heecher glägu Telli Champex feri. Nooch bim Champexpass, wa ufer Heechi va 1498 Meter uber Meer liggut, isch am Champexsee sit dum Jaar 1892 es groossus Feeriudoorf entstannu, wa dr Ubernamu ds chlei Kanada het vercho. Ds Gmeigibiet va Orsières geit zwejuhalb Kilometer uber di Passheechi emuber in ds Val d'Arpette mit dum Bach Durnand d'Arpette, wa nit uf Orsières, sondern embri uf Bovernier fliesst.

Z Champex hets en bsunners groosse Alpupflanzugaartu, wa 1925 gigründute cho isch, mit mee wa 2000 Soorte va Bäärgpflanze

Am Süüdrand vaner Heechi va Champex het d Schwiz im Zweitu Wäältchrieg en Feschtig fer d Artillerii mit 16 Kanoone im Bäärg igrichtut.[2]

Bilder va Champex

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • dr See va Champex
    dr See va Champex
  • dr See
    dr See
  • en Chircha va Champex
    en Chircha va Champex

Ferrettaal

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ds Ferrettaal im Süüdweschtu vam Doorf Orsières isch dr Höiptteil vaner Gmeiflächi. Ds Taal isch 19 Kilometer lengs. Äs faat ganz im Süüdu aner Landesgränza zu Itaaliu bim Bäärg Grand Golliat (3'238 m ü. M.) a. Bim chleinu Gletscher Glacier des Angroniettes unnerum Grand Golliat isch di Quälla vaner Dranse de Ferret.

Dr heegscht Bäärg am Süüdweschtrand vam Gmeigibiet isch dr Mont Dolent uf 3820 Meter uber Meer. Är steit im noordöschtlichu Üslöifer vam Mont-Blanc-Massiiv. Biner Aiguille d'Argentière nöördlich vam Mont Dolent liggut dr greescht Gletscher va Orsières, dr Glacier de Saleina. Im Ferrettaal liggunt d chleinu Doorfjini Prayon und La Fouly.

Nit ganz am geograafischu Ändi vam Taal, sondern ufer weschtlichu Sita liggut en topplute Bäärgpass, wa emuber uf Courmayeur im Aoschtataal fiert. Der Pass bsteit nummu üsuma Füesswäg und duma Söimpfaad, und äs git zwei Ruute: dr Grand Col Ferret (2'537 m) und dr Petit Col Ferret (2'490 m), wa zirka en Kilometer üsenand liggunt und vam Bäärspitz Tête de Ferret gitrännti sind. Dr Abstig ufer Süüdsita embri in ds Taal isch seer steil. Vam Doorf Ferret üs, isch der chlei Pass zirka füüf Kilometer wit ewäg, der groossu zirka sibu Kilometer.

Gägu Süüdu und Süüdoschtu fierunt nu vier chleineri Füesswägu üsum Ferrettaal uber d Landesgärnza im Süüdu: dr Col du Ban Darray (2'695 m), dr Fenêtre de Ferret (2'695 m), dr Col du Fourchon (2'696 m) und dr Col des Angroniettes (2'936 m). Es het öi nu es par witeri Füesswäga, wa vam Ferrettaal iner Schwiz emuber ini Tellini va Liddes und Trient fierunt.

Im Gmeigibiert va Orsières findt mu drii SAC-Bäärghitte, di Cabane de l'A Neuve, di Cabane de Saleina und di Cabane d'Orny.

Iwoner

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Quälla: Bundesamt fer Statistik 2005[3]

Jaar 1850 1860 1870 1880 1888 1900 1910 1920
Iwoner 2305 2384 2404 2333 2222 2215 2218 2251
Jaar 1930 1941 1950 1960 1970 1980 1990 2000
Iwoner 2208 2231 2286 2281 2470 2357 2542 2630

Dr Üsländeraateil isch 2010 bi 11,4 % glägu.[4]

Religioo

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

89,6 % vanu Iwoner sind im Jaar 2000 römisch-katholisch gsi, 3,1 % evangelisch-reformiert.[4]

Politik

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Gmeipresidänt va Orsières isch dr Joachim Rausis (Stand Oktoober 2017).

Spraach und Dialäkt

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bi dr Volchszellig 2000 heint vanu 2630 Iwoner 96,2 % Französisch als Höiptspraach agigä, 1,4 % Titsch, 0,3 % Italienisch und 2,1 % annri Spraache.[4]

Dr tradizionell Dialäkt va Orsières gcheert zum Frankoprovenzalischu.

Litratüür

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • René Berthod: Manuel du patois d'Orsières: à l'usage des praticiens d'Entremont. Martigny 2001.
  • René Berthod: Orsières, ma commune. 1983
  • Stéphane Michellod: Sur les trace de... : La Société des guides et porteurs d'Orsières. 150 ans d’histoire. 1853–2003. Editions à la Carte, 1999, ISBN 978-2-88464-105-0.
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Orsières – Sammlig vo Multimediadateie

Amerkige

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
  2. ↑ dr Veräin vom Artilleriiwärch Champex
  3. ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[5] [6] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Mai 2012