Pius X.

Dialäkt: Mìlhüüserisch
Dr Pius X. ànna 1914
Ìm Pius X. siina Unterschìft
Ìm Pius X. siina Unterschìft

Dr Pius X. (làtiin. Pius X; itàl. Pio X; aigentlig dr Giuseppe Melchiorre Sarto [dʒuˈzɛppe melˈkjɔrre ˈsarto]; * 2. Jüüni 1835 z’ Riese, Lombardo-Venezia; † 20. Àuigscht 1914 z’ Rom) ìsch vu 1903 bis 1914 Pàpscht vu dr reemisch-kàthoolischa Kìrìch gsìì. Dr Pius X. bezaichnet maa-n-oft àls „konsärwàtiiver Reformpàpscht“, wial’r vìela Reforma un Ernäijerunga unternumma hàt, fìr d’ kàthoolischa Kìrìch geega dr Iifluss vum Modärnischmus z’ schtärka. Ar hàt zem Biischpìel litürgischa Reforma unternumma un d’ scholastischa Gotteslehr un Filosofii bfärdert. Sii Wàhlschpruch ìsch Instaurare omnia in Christo („Àlles ìn Chrìschtüs ärnäijera“) gsìì.

Sii Priaschtertumm hàt dr Pius X. ìn dr Jumpfra Mària gwìdmet, unter’m Tìtel „Unsra Liawa Fràui vu dr Vertroithait“. Ìn siim Motu proprio Tra le sollecitudini ànna 1903 hàt’r d’ „litürgischa Beweegung“ unterschtìtzt. Züadam hàt’r ìn da Glàuiwiga-n-ämpfoohla, uff a reegelmaassiga-n-Àrt d’ Kommünioon z’ bikumma. Ar hàt àui d’ Äärschtakommünioon fìr da Kìnder àb 7 Joohra züagloo —dàs ìsch a düürhàfta Veränderung ìn dr Kìrìch gsìì. Wia siina Vorganger hàt’r dr Thomischmus àls d’ hàuiptliga theoloogischa Rìchtung ìn da kàthoolischa Lehrànschtàlt bfärdert. Àls Pàpscht hàt’r sìch schtark geega mehrera filosoofischa Rìchtunga vum 19. Joohrhundert gschtällt, wo ìn siina Àuiga unverainbàr mìt da kàthoolischa Glàuiwensprìnzipia gsìì sìnn. Dr Modärnischmus hàt’r àls d’ „Zammafàssung vun àlla Ìrrtummslehra“-n-ààglüagt. Ar hàt àui a Reform vu dr Reemischa Küria unternumma, mìt siinera àposchtoolischa Konschtituzioon Sapienti consilio vu 1908.

Dr Pius X. ìsch bekànnt gsìì fìr siina Schtàndhaftigkait un siina Àrmseeligkait —ar hàt naamlig zem Drìtta-n-Oorda vum Hl. Frànsiskus gheert. Ìn da Gotteshiiser hàt’r oft vum Kànzla har preedigt, wàs ìn dara Zitt salta z’ sah gsìì-n-ìsch. Noh-n-em Ardbeewa vu Messina ànna 1908 hàt’r vìela Flìchtlìnga-n-ìm Pàpschtpàlàscht uffgnumma, làng vorhar d’ itàlianischa Regiarung ìn dr Beväälkerung ghulfa hàt. Fìr siina Fàmìlia hàt dr Pius X. kää Vergìnschtigung züagloo; siina Verwàndta hann ìn Àrmseeligkait z’ Rom glabt.

Noh siim Tood hann ìhn zàhlriicha Glàuiwiga fìr siina Frommhait un Hailigkait verheert. Ànna 1951 ìsch dr Pius X. vum Pàpscht Pius XII. seeliggschproocha worra, un drnooh hailiggschproocha àm 29. Mai 1954. Ìm Petersdom ìsch a Schtàtüüta mìt siim Nàmma z’ sah. Ìm Pius X. siina Geburtsschtàdt ìsch noh-n-ìhm umbnännt worra (Riese Pio X.). Drzüa ìsch d’ tràdizionàlischta Priaschterbriaderschàft St. Pius X. noh-n-ìhm gnännt.

Lüag àui

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Lìteràtüür

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Anton de Waal: Papst Pius X. Ein Lebensbild des heiligen Vaters. Mit einem Rückblick auf die letzten Tage Leos XIII. AVG, München 1904.
  • Wilhelm Hünermann: Brennendes Feuer. Papst Pius X. Tyrolia, Innsbruck / Wien / München 1954.
  • Wilhelm Hünermann: Feuer auf die Erde. Papst Pius X. Tyrolia, Innsbruck / Wien 1994, ISBN 3-7022-1318-X.
  • Michael Davies: Partisanen des Irrtums. Der heilige Papst Pius X. gegen die Modernisten. Sarto, Stuttgart 2004, ISBN 3-932691-43-1.
  • H. dal Gal: Der Heilige Papst Pius X. 3. Aufl., Freiburg (Schweiz) 1954.
  • J. R. Grigulevic: Die Päpste des XX. Jahrhunderts. Urania, Leipzig / Jena / Berlin 1984.
  • Jean Mathieu-Rosay: Die Päpste im 20. Jahrhundert. Primus-Verlag, Darmstadt 2005, ISBN 3-89678-531-1.
  • Bruno Moser (Hrsg.): Das Papsttum – Epochen und Gestalten. Südwest, München 1983, ISBN 3-517-00809-5.
  • Otto Hierl-Deronco: Acht Bildnisse Seiner Heiligkeit des Papstes Pius des Zehnten. Gemalt von Professor Otto Hierl-Deronco (München). Katalog zu der 28. Ausstellung des Künstlerbundes Hagen, Wien, Januar–Februar 1909.
  • Norbert Hierl-Deronco: Münchner Secession 1892, Otto Barone Hierl-Deronco, Maler und Mitbegründer, Schilderung als Maler Pius X. Hierl-Deronco, Krailling 1993, ISBN 3-929884-04-6.
  • Georg Schwaiger: Papsttum und Päpste im 20. Jahrhundert: von Leo XIII. zu Johannes Paul II. Beck, München 1999, ISBN 3-406-44892-5, S. 105–160.
  • Josef Schmidlin: Papstgeschichte der neuesten Zeit. Band 3, München 1936, S. 5–178.
  • Georg Denzler: Pius X. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 7, Herzberg 1994, ISBN 3-88309-048-4, Sp. 679–680.
  • Claus Arnold: Pius X. - der Papst aus dem Volke. In: Rottenburger Jahrbuch für Kirchengeschichte 36 (2017), S. 73–86.

Weblìnks

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Pius X. – Sammlig vo Multimediadateie
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Pius_X.“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Pope_Pius_X“ vu de änglische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.